Enformasyon, her türlü bilgi ve haber ile bu bilgi ve haberlerin iletilmesini, depolanmasını ve pazarlanmasını sağlayan araçların oluşturduğu bütündür. Bu bütünlük yalın bir sistem değildir. Enformasyonda bilgiler işlenip düzenlenerek anlam katılır ve yeni etkilere zemin hazırlamak üzere sunulur. Bu da hayatı yorumlamada bireylere bakış açısı kazandırır. Bir toplumun ahlakı, enformasyona bağlı olarak ta şekillenmektedir. Dikkat edilirse günümüzde kitle iletişim araçlarının insanların sadece kuru bilgi sunmadığı, bir dünya görüşü ve fikir manzumesi de servis ettiği aşikârca görülecektir.
İnsanoğlu için bilgi, iyi ile kötüyü ayırıp hakikate ulaşmada altın bir basamak hükmündedir. ‘’Bilgi insanlığın başlangıcından bu yana hep var olmuştur. İnsanlar var olanla kalmayarak hem bilgi üretmiş, hem de bu bilimi kendi emelleri için kullanmıştır
Günümüzde bilgi oluşturma ve üretiminde en gerekli öğe ise enformasyondur. Artık insanlar içinde bulunduğumuz enformasyon çağında dünyanın her yerinden öğrenmek istediği bilgiye her zaman ulaşabilir duruma gelmiştir. ‘’Alt gelir grubundaki aileler dahi evlerindeki televizyon sayesinde muhtelif olaylara ilişkin her gün yüzlerce enformasyona muhatap oluyorlar. Artık dünyada bir çok alanda enformasyon kıtlığı değil enformasyon bolluğu yaşanıyor. Oysa geçmişte sultanların dahi topraklarının bir bölümünün işgal edildiğini aylar sonra öğrendiklerini yazarlar.
Bu yüzyılın başında Çin’e giden Batılı bir gezgin, iyi yürekli kraliçelerden bahseden Çinliye kraliçeye on yıl önce öldüğünü söylediğinde Çinlinin ağladığını yazar. Oysa durum şimdi tersine döndü ; binlerce kilometre uzaktaki sıradan insanların bile bir sıcak savaşın gelişmelerini, ayrıntılı bir biçimde canlı yayında evinde izler hale gelmiştir. ‘’ (1)
İstediğimiz bilgiye istediğimiz yerden ve her an ulaşmanın avantajları olduğu gibi dezavantajları da olabilir. Hucurât Suresi 6. Ayette ‘’ Ey inananlar, buyruktan çıkmış biri, size bir haber getirdi mi doğru, yahut yanlış veya yalan olup olmadığını araştırıp iyice bir anlayın, yoksa bir topluluğa, bilgisizlikle bir kötülükte bulunur da yaptığınıza nadim oluverirsiniz.’’ buyrulur. Bu demektir ki her an enformasyon bombardımanına tutulan günümüz insanı bilincine gerekli filtreli takmalı ve bombardımandan en az yara ile kurtulmaya gayret etmelidir. Aksi halde bu enformasyon akışı hayatın akışını yanlış yere kanalize edebilir.
Zaman ve mekandan bağımsız bir şekilde bilgiye bu kadar kolayca ulaşmada , enformasyon akışının bunca hızlı olmasında elbette ki teknolojik gelişmelerin rolü inkar edilemez. Teknoloji sayesinde dijitalleşen bilgi depolanmakta ve dağıtımı da bir o kadar hızlı olmaktadır. Bu toplumsal dönüşüm sürecinde enformasyon da üzerine düşen rolünü oynamakta ve insanlığın önünde her gün yeni kapılar açılmaktadır.
Enformasyon, günümüzde gerçek bir ihtiyaçtan ziyade, kültürel kimlikle yakından ilgili bir olgu haline gelmiştir. Şöyle veya böyle, toplumsal değilse bile kültürel ve sosyopsikolojik baskılar, enformasyon sektörünü en hızlı gelişen sektörlerin başına yerleştirilmiştir ve “bu yüzyılın son çeyreğinde, her çeşit enformasyon üretimi, aktarılması ve işlenmesi iktisadi faaliyetlerin ve toplumsal hayatın can damarını teşkil edecektir. İleri endüstrileşmiş ülkelerin üretim yapıları, bu dönemde, bilgi işleme ve telekominikasyonla bağlantılı olarak elektronik kompleksinin çevresinde yeniden düzenlenecektir.(2)
Enformasyon aracığı ile kapılarla beraber yüzlerce şüpheyi taşıyan köprülerde inşa edilmektedir. İnşaanın toplum yararına olması ve insanlığa hizmet etmesi için uyanık olunmalıdır. Enformasyon, kaba, hoyrat ve şuurları katleden bir sistem olmamalıdır. Sunulan en basit bir haber dahi etiğe göre özel hayatı ihlal etmeden sunulmalı, adaleti gözeterek özgürlüklere saygı duyan bir pencereden servis edilmesi gerekir. Aksi halde beslenmek üzere alınan gıdaların içindeki zararlı katkılar gibi, süzgeçten geçmeyen enformasyonun da bireyi ve toplumu zehirleyeceği günler yakındır.
1) Endüstri Sosyolojisi , Anadolu Ünv. ( 2327 yayın no ). S. 22
2) Avcı, Nabi; Enformatik Cehalet, Rehber Yay. Ankara 1990 s.91