Ekonomik hayatı olumsuz etkileyen uygulamalar
- Faiz
- Rüşvet
- Hileli satışlar
- Yapay olarak fiyatlarla oynama
- Karaborsacılık
Faiz sözlükte artmak, çoğalmak fazlalaşmak anlamlarına gelir. Faizin Arapça karşılığı riba’dır. Terim anlamı olarak faiz, borç verilen parayı veya malı fazlasıyla geri almak, paradan para kazanmaktır.
Faiz, haksız kazanç yollarından biri olduğu için İslam dininde şiddetli bir şekilde haram kılınmıştır. Faizin alışveriş veya bir ticaret olmadığı da açıkça söylenmiştir. “Faiz yiyenler (kabirlerinden) şeytan çarpmış kimselerin cinnet nöbetinden kaktığı gibi kalkarlar. Bu hal onların ‘Alım satım tıpkı faiz gibidir’ demeleri yüzündendir. Hâlbuki Allah, alım satımı helal, faizi haram kılmıştır. Bundan sonra kime Rabbinden bir öğüt gelir de faizden vazgeçerse geçmişte olan kendisinindir ve artık onun işi Allah’a kalmıştır. Kim tekrar faize dönerse işte onlar cehennemliktir; Orada devamlı kalırlar.” (Bakara suresi, 275. ayet)
Rüşvet, haksız bir fayda elde etmek için verilen ücret anlamına gelmektedir. Rüşvet, haksız bir kazanç olduğu gibi ekonomik hayatımızı da olumsuz etkiler.
Allah(c.c.) rüşvet konusunda şöyle buyurur: “ Mallarınızı aranızda haksız yollarla yemeyin. İnsanların mallarından bir kısmını bile bile haram yollarla yemek için o mallardan (rüşvet) vermeyin.” (Bakara suresi, 188. ayet) Peygamberimiz(s.a.v.) de “ Allah’ın laneti, rüşvet verenin ve rüşvet alanın üzerinedir.” (İbn Mace, Ahkam, 2) buyurarak konunun önemini ifade eder.
Hileli satış, ticarette bir kişinin kendi menfaatini düşünerek karşı tarafı aldatması demektir. Alışverişte hile yapmak ekonomik hayatı olumsuz etkiler. Hileli satış, yalan söylemek, tartıyı tam ölçmemek, mal veya üründeki kusuru gizlemektir. İnsanlar böyle bir alışverişte mağdur duruma düşer. Hileli satış yapan kişi haksız kazanç sağlar. Bu İslam’da yasaklanmıştır. İslam dini, Müslümanların haksızlık yapmamalarını ve adaleti ayakta tutmalarını emreder. Aldatmamak veya hileli satış yapmamak İslam’ın emirlerindendir. Kur’an-ı Kerim’de ticaret ile ilgili ayette şöyle buyrulur:
“Malları aranızda haksız yollarla yemeyin…” (Nisa suresi, 29. ayet) Allah(c.c.), alışverişi hile veya aldatma ile değil adaletle ve doğrulukla yapılmasını emreder. Kişi, hileli satış yaparken insanlara yalan söyler. Bu durum toplumda güven ve huzuru yok eder.
Yapay olarak fiyatlarla oynamak, Her ürünün piyasada bir değeri ve bu değere göre oluşan bir fiyatı vardır. Bu fiyatın, ürünün değerini tam olarak karşılaması adaletin bir gereğidir. Fiyat ve değer ilişkisini bozarak birtakım faydalar elde etmek için ürünün fiyatını haksız bir şekilde yükseltmek veya düşürmek yapay olarak fiyatlarla oynamak demektir. Eğer hile yaparak ürüne bu şekilde fazla fiyat verilirse bu haksız kazanç olur. Kur’an-ı Kerim’de “Mallarınızı aranızda haksız yollarla yemeyin.”(Nisa suresi, 29. ayet) buyrularak haksız kazanç yasaklanmıştır.
Karaborsacılık sözlükte istiflemek, saklamak ve depolamak anlamına gelir. Arapça karşılığı “ihtikâr” demektir. Terim olarak karaborsacılık, ticari bir ürünü pahalılaşma gayesiyle saklayıp piyasaya arzını geciktirmektir. Peygamber Efendimiz(s.a.v.) ticaretin helal olduğunu karaborsacılık yapmanın ise yasak olduğunu şöyle ifade etmiştir: “İnsanlara satmak üzere mal getiren rızıklandırılır, malını stoklayıp karaborsaya düşüren lanetlenir.” (İbn Mâce, Ticaret, 6)