Çevre ve canlı ilişkileri doğa olayları içinde meydana gelmektedir. Canlı ve cansız varlıkların uyum içinde olduğu alanlarda ekolojik dengenin oluştuğu yerler olarak bilinmektedir. dünyada da belli bir ekolojik düzen bulunmaktadır. Ekolojik düzen içinde canlı ve cansız varlıkların da bir uyumu bulunmaktadır.
Ekoloji, çevre bilimi olarak faaliyet gösterir. Ekolojik ise çevreye ait unsurlar ve bu unsurlar arasındaki ilişkinin oluşması anlamına gelmektedir. Ekolojik ayak izi de canlıların dünya üzerindeki yayılışı ve yükünü oluşturmaktadır. Ekolojik ayak izi, belirli bir nüfusun doğaya olan yükünü hesaplamak için kullanılan bir birimdir.
Ekolojik ayak izinin hesaplamasında, karbon varlığı, tarım alanlarının varlığı, otlatma alanı ve hayvancılık faaliyetleri, ormanlar, yapılaşmış alanlar, balıkçılık sahaları bulunmaktadır. Otlaklar, tarım alanları, karbon tutma faaliyetleri ekolojik ayak izinin oluşmasında etkili olmaktadır.
Çevrenin canlı ve cansız varlıkların uyum içinde bir arada bulunduğu bir alan olarak oluşması söz konusu olmaktadır. Çevresel denge ve döngülerin oluşması, hayvancılık ve tarım faaliyetlerinin yapılması, balık avcılığının sürmesi ekolojik dengeyi de oluşturmaktadır.
Su kaynakları, ormanların varlığı, dağların uzanış yönü, toprak özellikleri ve iklim özellikleri ekolojinin diğer özelliklerini tamamlamaktadır. Ekolojik dengelerin oluşması ekolojik ayak izinin de takip edilerek hesaplanmasıyla gerçekleşir. Bu nedenle ekoloji oldukça önemlidir.
Ülkelerin ekolojik ayak izi bileşenleri
Karbon tutma ayak izi: Okyanuslar tarafından tutulan CO2 emisyonunun yanı sıra, fosil yakıt tüketimi, arazi kullanımı değişiklikleri ve kimyasal süreçlerden kaynaklanan emisyonların tutulması için gereken orman alanı
Otlak ayak izi: Et, süt, deri ve yün ürünleri için hayvancılık yapılan alanın yüzölçümü
Balıkçılık sahası ayak izi: 1.439 farklı deniz türü ve 268’i aşkın tatlı su türünün avlanma verilerine dayanarak, yakalanan balık ve deniz ürünleriyle ortaya çıkan tahmini birincil üretim
Tarım arazisi ayak izi: İnsan tüketimi için gıda ve lif, hayvan yemi, yağ bitkileri ve kauçuk üretimi için kullanılan alanın yüzölçümü
Yapılaşmış alan ayak izi: Ulaşım, konut, endüstriyel yapılar ve hidroelektrik santralleri de dâhil olmak üzere insan altyapısıyla kaplı alanın yüzölçümü