Destanların oluşum aşamalarını defterinize yazınız. Aşağıdaki dizilerden hangisi sadece Türk destanlarını kapsamaktadır bu konuda sizlere kısa bilgiler vereceğiz.
1. “Destanlar, hayal dünyasında oluşur. Halkın duygu ve düşüncelerini, inanışlarını, değerlerini, olaylar karşısındaki tavırlarını gösterir. Genel halk kitlesinin hayata bakış açısını verir. Ruhunu aksettirir. Yaşadıkları coğrafya ve şartları gözler önüne serer. Toplumun özverisini, hırsını, bencilliğini, fedakârlığını, kahramanlığını, aşkını, kıskançlığını, savaşçılığını, adaletini, zihniyet dünyasını, insan ilişkilerini, insana, tabiata bakışlarını ve mücadele ruhlarını verir. Tarihin bilinmeyen yönlerine ışık tutar. Destanlarda milletlerin mizacını, yaşama gücünü, değişmez millî özelliklerini ve aile anlayışlarını bulmak mümkündür.”
Yukarıdaki paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Destanlar, milletlerin mizacını, millî özelliklerini ve aile anlayışlarını tespit etmemizi sağlar.
B) Destanlarda, halkın duygu ve düşünceleri, inanışları, olaylar karşısındaki tavırları vardır.
C) Destanlar tarihin bilinmeyen yönlerine ışık tutar.
D) Destanlar, toplumun zihniyet dünyasını, tabiata bakışlarını ve mücadele ruhlarını verir.
E) Destanlar, yapma ve doğal destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri ve kelime gruplarını yazınız.
• Yaratılış Destanı, İslamiyet öncesi Türk destanlarındandır.
• Manas ve Kalavela Destanı Finlilere ait destanlardır. (Y)
• Köroğlu Destanı, İslamiyet sonrası Türk destanlarındandır.
• Destan toplumları derinden etkileyen, tarihî ve sosyal olayları anlatan manzum edebî eserlerdir.
• Destanlar doğal ve yapay destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
3. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) Uygur-Türeyiş
B) Hun-Oğuz Kağan
C) Köktürk-Bozkurt
D) Uygur-Siyenpi
E) Saka-Alp Er Tunga
4. Destanların oluşum aşamalarını defterinize yazınız.
Destanların Oluşum Aşamaları (Evreleri)
1. Aşama: Toplumu derinden etkileyen bir olay yaşanır.
2. Aşama: Olay halk arasında dilden dile aktarılır ve farklı şekilleri ortaya çıkar.
3. Aşama: Toplumun içinden çıkan güçlü bir şair destanın farklı şekillerini derleyerek yeniden yazar.
İslamiyet’ten önceki Türk destanları 3. aşamayı tamamlamamış, hiçbirisi yazıya geçirilmemiştir. Yapay destanlar da genellikle 2. aşamayı tamamlamamıştır. Bazılarında 1. aşama da yoktur.
Destan Dilinin Oluşumu : Mitolojik unsurlar,hayatla mücadele, dini inançlar ve musiki destan dilinin oluşmasını sağlayan unsurlardır.Destan dili bu ögeler üzerine kurulur.
5. Aşağıdakilerden hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir?
A) İlyada, Kalevala, Oğuz Kağan
B) İlyada, Kaybolmuş Cennet, Oğuz Kağan
C) Kaybolmuş Cennet, Kalevala, Şehnâme
D) İlyada, Kurtarılmış Kudüs, Kalevala
E) Kurtarılmış Kudüs, Şehname, Odysseia
(ÖYS-1988)
6. Aşağıdaki dizilerden hangisi sadece Türk destanlarını kapsamaktadır?
A) Alp Er Tunga - Oğuz - Türeyiş - Şehname
B) Şu - Türeyiş - Gılgamış - Oğuz
C) Türeyiş - Alp Er Tunga - Oğuz - Şu
D) Oğuz - Alp Er Tunga - Ramayana - Şu
E) Şehname - Oğuz - Şu – İlyada
(ÜSS-1975)