Bu ürünlerin ortaya çıkması henüz teknolojinin ve bilimin gelişmemiş olduğu eski dönemlere dayanmaktadır. Doğa olaylarına ve bazı durumlara bilimsel açıklama getiremeyen insanlar bu olaylara olağanüstülükler yüklemiş ve bunları mitleştirerek destan türünü ortaya koymuşlardır.
Kelime kökeni olarak “epos” sözcüğünden gelen destanlar anonimdir ve milletin ortak ürünleri olarak karşımıza çıkar. Destanların içinde mitoloji, efsane, folklor ve tarih bir arada bulunmaktadır. Destan kahramanları ise genellikle toplumun hayatını derinden etkilemiş olan kişilerdir.
Destanlar sözlü dönemde kopuz eşliğinde ozanlar tarafından söylenmiştir. Kıtlık, savaş, göçler, doğaya hakim olamama, kuraklık, hastalık gibi toplumları derinden etkileyen pek çok olay destanların oluşumunda etkili olmuştur.
Destanların özellikleri şu şekildedir:
- Destanların kimin tarafından oluşturulduğu belli değildir. Yani anonim olan bu eserler halkın ortak ürünü ortaya çıkmıştır.
- Ait oldukları toplumun izlerini taşır.
- Manzum olarak ortaya konmuşlardır.
- Manzum olan destanların elimizdeki şekilleri düzyazı şeklindedir.
- Destanlarda tarihi ve sosyal olaylara yer verilir.
- Olaylarda ve kahramanlarda olağanüstülükler karşımıza çıkmaktadır.
- Coşkulu bir söyleyişe sahiptir.
- Destanlar doğal destanlar ve yapay destanlar olmak üzere ikiye ayrılır.
- Halkın ortak ürünü olan destanlara doğal destanlar (Ergenekon, Oğuz Kağan, Göç, Türeyiş); kimin tarafından yazıldığı belli olan destanlara ise yapa destan ( Kurtarılmış Kudüs, Çılgın Orlando) adı verilmektedir