DELİ DUMRUL
DERSE HAZIRLIK
7. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 115 Cevabı
1. “Dede Korkut” hikâyelerinden bildiğiniz bir hikâyeyi özetleyerek arkadaşlarınıza anlatınız.
DELİ DUMRUL
Duha Koca Oğlu Deli Dumrul, kısaca Deli Dumrul, Deli Dumrul isminde bir er vardır. Deli Dumrul kuru bir çayın üstüne köprü yaptırmıştır. Geçeninden 30 akçe geçmeyeninden döve döve 40 akçe alırdı. Bir gün köprüsünün yayına bir bölük oba yerleşir. Bu obada bir yiğit ölür ve feryatlar üzerine Deli Dumrul atıyla oraya gelir. Feryatların nedenini sorar bir yiğidin öldüğünü öğrenir. Azrail’e kızar ona meydan okur. Onunla dövüşmek için Allah’a yalvarır. Sonra evine döner.
Deli Dumrul bir toy düzenler ve bu toyda Azrail gelir. Deli Dumrul ilk basta direnir, Azrail ise ona bir can bulursa yaşamasına izin vereceğini söyler. Deli Dumrul annesine ve babasına gider ama onlar canlarını vermezler. Can bulamadığı için karısına gider. Karısı da onsuz bu hayatın hiç bir önemi olmadığını söyler ve kendi canını vermeye razı olur. Deli Dumrul Allah’a yalvarır ya ikimizin canını al ya da ikimizi de bağışla diye. Bunun üzerine Allah onları bağışlar, 140 yıl ömür verir ve annesinin, babasının canını alması için Azrail’e emir verir. Deli Dumrul ve eşi 140 yıl ömür sürerler.
2. “Dede Korkut” hikâyelerinden yola çıkarak eski Türklerin yaşayışları hakkında neler söyleyebilirsiniz?
- Türkler çadırlarda yaşar ve göçebe bir toplumdur.
- Türklerde töre önemlidir
- Türklerde at önemlidir
- Türkler misafirperverdir
- Türkler iyi savaşçıdırlar
- Türkler korkusuzdurlar.
1. ETKİNLİK
Metni dinlerken aşağıdaki olay örgüsü haritasında istenen bilgileri not alınız.
- Dinlediğiniz Metnin Adı: Koca Duha Oğlu Deli Dumrul
- Şahıs ve Varlık Kadrosu: Deli Dumrul, Azrail, Melek, Deli Dumrul’un karısı, annesi, babası
- Zaman ve Mekan: Issız Bir Bozkır, Öte Dünya
- Anlatıcı: Üçüncü tekil şahıs anlatıcı vardır.
2. ETKİNLİK
Dinlediğiniz metinle ilgili görüşlerinizi sebepleriyle birlikte yazınız.
Cevap: Metni çok beğendim. Çünkü metindeki olay çok güzel işlenmiş. Bu metinde yer alan olağanüstü durumlar ilgimi çekti. Birde metin çok iyi bir şekilde sonlandırılmış.
3. ETKİNLİK
7. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 116 Cevabı
Aşağıdaki yönergeleri uygulayınız.
a) Aşağıda verilen deyimlerin anlamlarını tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu TDK Deyimler Sözlüğü’nden kontrol ederek ilgili boşluğa yazınız.
Can bulmak
- Tahminim: kendine gelmek
- Sözlük Anlamı: dirilmek, canlanmak
Gözü tutmak
- Tahminim: beğenmek
- Sözlük Anlamı: Güvenmek, beğenmek.
Yüz bulmak
- Tahminim: şımarmak
- Sözlük Anlamı: Kendisine gösterilen hoşgörüden yararlanma yoluna gidip şımarmak, hoşa gitmeyen davranışlarda bulunmak
Canını almak
- Tahminim: cana kast etmek
- Sözlük Anlamı: öldürmek
Nam salmak
- Tahminim: ünlü olmak
- Sözlük Anlamı: ününü her yana yaymak
Meydan okumak
- Tahminim: Karşı gelmek
- Sözlük Anlamı: korkmadığını, çekinmediğini açıkça bildirmek, kavga veya yarışmaya çağırmak
b) Bu deyimlerden istediğiniz üç tanesini birer cümle içinde kullanınız.
- Ona meydan okudum.
- Su içince can buldu.
- Bütün mahalleye nam salmıştı.
c) Kullandığınız deyimler cümlenin anlamına nasıl bir katkı sağlamaktadır? Kısaca açıklayınız.
Cevap: Cümlelerin anlamını kuvvetlendirmiştir. Bir de daha etkili bir anlatımın oluşmasını sağlamıştır.
4. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları dinlediğiniz metinden hareketle yanıtlayınız.
1. Deli Dumrul canını kurtarmak için kimlerle konuşmuştur?
Cevap: Karısı, annesi ve babası ile.
2. Deli Dumrul’u kendi ifadelerinizle tanımlayınız.
Cevap: Güçlü, adı üzerinde deli, sevecen ama gücünden dolayı korkulan, çalışkan biri.
3. Metinden hareketle günlük hayatta değiştirebileceğiniz durumlar nelerdir?
Cevap: Günlük hayatta bizler ailemizi değiştiremeyiz ama inancımızı, işimizi, eşimizi, zevklerimizi değiştirme şansına sahibiz.
4. Metinde Deli Dumrul eşinden de olumlu bir cevap alamasaydı başka kimin yanına gidebilirdi?
Cevap: Arkadaşlarının yanına giderdi ama onlar da muhtemelen onun yerine can vermezlerdi.
5. Dinlediğiniz metnin ifade ve söyleyiş özellikleri nelerdir? Daha önce bu metne ifade ve söyleyiş özellikleri bakımından benzer bir metin okudunuz mu?
Cevap: Dili sade yalındır. Kimi zaman şiirsel bir anlatıma kimi zaman ise destansı bir anlatıma sahiptir.
6. Zorbalıkla baş edebilmek için çözüm önerileriniz neler olabilir?
Cevap: Yılmadan çalışmak gerekir. Umudumuzu kırmadan önümüze çıkan her engeli sakin bir kafayla aşmaya çalışarak zorlukları yenebiliriz.
5. ETKİNLİK
7. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 117 Cevabı
Dinlediğiniz metne farklı bir başlık yazınız. Başlığı verme nedeninizi açıklayınız.
Ben olsaydım metne AZRAİL’LE ŞAKA OLMAZ başlığını verirdim. Çünkü metinde Azrail ile yapılan mantık dışı kavga ve Azrail’e ölüme kafa tutma düşüncesi vardır anlatılmaktadır.
6. ETKİNLİK
Dinlediğiniz metinden alınan aşağıdaki bölümü okuyarak soruları yanıtlayınız.
a) Bu bölümde ortaya konulan sorun nedir? Açıklayınız.
Cevap: Deli Dumrul’un yaşaması için can bulması bulduğu canın kendisi yerine ölmeyi kabul etmesi gerekmektedir.
b) Öğretmeninizin rehberliğinde gruplara ayrılınız. Yukarıdaki bölümde ortaya konulan soruna uygun taktığınız şapkanın temsil ettiği düşünceye göre çözümler üretiniz. Ardından grup sözcüsü seçerek düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
İyimser
Cevap: Deli Dumrul’u seven çok kişi var. İlla ki onun yerine can verecek birisi bulunur.
Duygusal
Cevap: Ölüm duygusu kuvvetli bir duygudur o yüzden kimse ölmek istemez ama belki biri acır canını verir.
Tarafsız
Cevap: Bence bulma ihtimali bulamama ihtimali kadardır.
Yenilikçi
Cevap: Bence Deli Dumrul Azrail ile başka türlü pazarlık yapmayı denemelidir.
Kontrollü
Cevap: Bence Deli Dumrul öncelikle amacı için en uygun kişilerin listesini çıkarmalıdır.
Kötümser
Cevap: Deli Dumrul kötü birisi idi onun yerine kimse canını vermeyebilir.
7. ETKİNLİK
7. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 118 Cevabı
Aşağıdaki yönergeleri uygulayınız.
a) Dinlediğiniz “Deli Dumrul” metnini özetleyiniz.
Cevap: Duha Koca Oğlu Deli Dumrul, kısaca Deli Dumrul, Deli Dumrul isminde bir er vardır. Deli Dumrul kuru bir çayın üstüne köprü yaptırmıştır. Geçeninden 30 akçe geçmeyeninden döve döve 40 akçe alırdı. Bir gün köprüsünün yayına bir bölük oba yerleşir. Bu obada bir yiğit ölür ve feryatlar üzerine Deli Dumrul atıyla oraya gelir. Feryatların nedenini sorar bir yiğidin öldüğünü öğrenir. Azrail’e kızar ona meydan okur. Onunla dövüşmek için Allah’a yalvarır. Sonra evine döner.
Deli Dumrul bir toy düzenler ve bu toyda Azrail gelir. Deli Dumrul ilk basta direnir, Azrail ise ona bir can bulursa yaşamasına izin vereceğini söyler. Deli Dumrul annesine ve babasına gider ama onlar canlarını vermezler. Can bulamadığı için karısına gider. Karısı da onsuz bu hayatın hiç bir önemi olmadığını söyler ve kendi canını vermeye razı olur. Deli Dumrul Allah’a yalvarır ya ikimizin canını al ya da ikimizi de bağışla diye. Bunun üzerine Allah onları bağışlar, 140 yıl ömür verir ve annesinin, babasının canını alması için Azrail’e emir verir. Deli Dumrul ve eşi 140 yıl ömür sürerler.
b) Yukarıda yazdıklarınızı, yazım ve noktalama kuralları yönünden gözden geçirerek tespit ettiğiniz yanlışları düzeltiniz.
Cevap: Bu etkinliği metin üzerinde de gösterebilirsiniz.
8. ETKİNLİK
Aşağıdaki yönergeleri uygulayınız.
a) Aşağıdaki cümlelerde altı çizili eklere dikkat ederek cümleleri okuyunuz.
Deli Dumrul bir kuru çayın üzerine köprü yapıyormuş.
Deli Dumrul’un köprüsünün yanına bir bölük oba konmuştu.
Konuk kahveden önce su içerse bu aç olduğunu gösteriyormuş.
illî kültürümüz temasında yeni konular işlenecektir.
Masal dinlemeyi çocukken daha çok severmiş.
b) Yukarıdaki cümlelerde altı çizili ekler cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında nasıl bir değişiklik olmaktadır? Yazınız.
Cevap: Zaman kipleri ve haber bildiren ekler cümleye anlam kazandırır. İşin ne zaman nerede hangi koşullara bağlı olarak yapıldığını belirtir. Eğer cümleden çıkarılırlarsa cümlenin anlamı bozulacaktır.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
1. Bilim insanı Marie CURIE (Mari KURİ)’nin hayatı ile ilgili araştırma yapınız.
Cevap: Asıl adı Maria Skladowska olan Marie Curie nam-ı diğer Madam Curie, 7 Kasım 1867 de Polonya’da doğdu. Radyoaktivite üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle birincisi 1903 Nobel Fizik Ödülü, ikincisi 1911 Nobel Kimya Ödülü olmak üzere, iki Nobel Ödülü birden alan ilk bilim insanıdır.
Radyoloji biliminin kurucusudur. 1894’te, kendisi de bir bilim insanı olan kocası Pierre Curie ile tanışan, Curie 1894’te evlendi. 4 Temmuz 1934’te, Fransa’nın Savoy kentinde, kan kanseri nedeniyle öldü. Hastalığı, çok fazla radyoaktif maddeye maruz kalmasına bağlandı
2. “16. yüzyıl Türk denizciliği” ile ilgili araştırma yapınız. Araştırmanızın kaynaklarını not alınız.
Cevap: Türk denizcilik tarihinin en önemli asırlarından biri olarak 16. yüzyıl bilinmektedir. 16. yüzyılda yaşanan gelişmeler Osmanlı Devleti’nin fetih hareketleri ve denizcilik alanında yapılan yatırımlar denizciliğin gelişmesinde etkili olmuştur. Osmanlı Devleti’nin İpek Yolu’nun ardından Baharat Yolu’nu da hakimiyeti altına alması deniz yolları üzerindeki ticaret yollarının da Türk hakimiyetine geçmesi denizcilik faaliyetinin gelişmesinde etkili olmuştur.15. yüzyılın sonlarına doğru kaptan-paşa ve amirallik gibi makamların oluşması, denizciliğin kurumsallaşması açısından önemli bir gelişim olmuştur. Yeni gemilerin yapılması, gemi modernizasyonun yapılması donanmaların yenilenmesi denizcilik alanında Türklerin üstün olmasını sağlamıştır. Dönemin en önemli bilim insanlarından biri olarak Piri Reis, denizcilik alanında çığır açmıştır. Piri Reis, küçük yaşlarda denizciliğe başlamıştır. Bununla beraber denizcilik alanında haritalar çizmeye başlamıştır. Ceylan derisi üzerine çizdiği haritada Amerika kıtasını da çizmiştir