Dedem Korkut Öyküleri Üzerine Metni Cevapları
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 110 Cevabı
HAZIRLIK
1. Ne tür hikâyeler okumaktan hoşlanırsınız?
Cevap: Ben daha çok beni meraklandıran, heyecanlandıran hikâyeler okumaktan hoşlanırım.
2. Dede Korkut hakkında neler biliyorsunuz?
Cevap: Dede Korkut’un Oğuz Türkleri arasında sevilen, sayılan, yeni doğan çocuklara isim veren bir ihtiyar olduğunu biliyorum.
1. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 112 Cevabı
Aşağıda verilen kelimelerin anlamlarını metinden hareketle tahmin ediniz. Kelimeleri, sözlük anlamlarından yararlanarak bulmacaya yerleştiriniz. Anlamını yeni öğrendiğiniz kelimeleri sözlüğünüze yazmayı unutmayınız.
BELGE-DOĞAÜSTÜ-EDEBİYAT-GÖRKEMLİ-KOPUZ-MERT-OZAN-YOZLAŞMAK
1. Büyüklüğü, görünüşü ve güzelliğiyle görenleri etkileyen, gösterişli, debdebeli, haşmetli, ihtişamlı, muhteşem, şaşaalı, şatafatlı, tantanalı, anıtsal. (Görkemli)
2. Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatı, yazın. (Edebiyat)
3. Bir gerçeğe tanıklık eden yazı, fotoğraf, resim, film vb. (Belge)
4. Özündeki iyi nitelikleri birtakım dış etkenlerle zamanla yitirmek, özünden uzaklaşmak, bozulmak. (Yozlaşmak)
5. Güçlü ve yürekli, alp, kahraman, yiğit. (Mert)
6. Ozanların çaldığı telli Türk sazı. (Kopuz)
7. Şiir söyleyen veya yazan kimse, şair. (Ozan)
8. Doğa yasalarına uymayan, doğa yasalarıyla açıklanamayan. (Doğaüstü)
2. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 113 Cevabı
Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan kelimelere eş sesli kelimeler dendiğini hatırlayınız. Metinde geçen eş sesli iki kelime bularak sözlük anlamlarını karşılarına yazınız. Kelimeleri her iki anlamıyla cümle içinde kullanınız.
Eş sesli kelime: El
- 1. anlamı: Kolun bilekten parmak uçlarına kadar olan, tutmaya ve iş yapmaya yarayan bölümü.
- Cümlem: Kardeşimin sağ elinin serçe parmağı incinmiş.
- 2. anlamı: Yabancı
- Cümlem: Ben istediğimi söylerim, el ne karışır.
Eş sesli kelime: Söz
- 1. anlamı: Bir işi yapacağını kesin olarak vadetme
- Cümlem: Elif, sözünde duran bir arkadaşımdır.
- 2. anlamı: Bir düşünceyi eksiksiz olarak anlatan kelime dizisi, laf.
- Cümlem: Onun bu sözüne katılıyorum.
3. ETKİNLİK
Metnin konusunu ve ana fikrini yazınız.
- Cevap:
Metnin Konusu: Metnin konusu Dede Korkut hikâyelerinin ne olduğu ve özellikleridir.
Metnin Ana Fikri: Dede Korkut Hikâyeleri, Türk dilinin ve edebiyatının en önemli eserlerinden biridir.
4. ETKİNLİK
“Dedem Korkut Öyküleri Üzerine” metnine bir kelimelik ve iki kelimelik iki yeni başlık belirleyiniz. Bu başlıkları ve başlıkları seçme nedenlerinizi aşağıya yazınız.
Tek kelimelik başlığım: Hazine
Bu başlığı seçme nedenim: Çünkü Dede Korkut Hikâyeleri bizim için eşsiz bir hazinedir.
İki kelimelik başlığım: Oğuzların Dedesi
Bu başlığı seçme nedenim: Çünkü Dede Korkut, Oğuz Türkleri içinde yaşamış saygıdeğer birisidir.
5. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 114 Cevabı
a. Nesnel ve öznel ifadelerle ilgili aşağıda verilen bilgileri okuyunuz.
Nesnel ifadeler: Söyleyenin duygu veya düşüncesini içermeyen; doğruluğu veya yanlışlığı kişiden kişiye göre değişiklik göstermeyen ifadelerdir.
Örnek. Ankara, ülkemizin başkentidir.
Öznel ifadeler : Söyleyenin kendi düşüncesini, duygusunu veya beğenisini içeren ifadelerdir.
Örnek. Türkiye, dünyanın en güzel ülkesidir.
b. Metinde geçen nesnel ve öznel ifadelere üçer örnek yazınız.
Öznel ifadeler:
- Türk dilinin ve Türk edebiyatının en önemli, en görkemli kaynaklarından biridir.
- Bu öykülerde canlandırılan kişilerdeki yüreklilik, mertlik, elseverlik, okuyanlarda, dinleyenlerde şaşırtıcı etkiler bırakacak boyutlardadır.
- Dedem Korkut Öyküleri, Oğuz Türkleri arasında anlatılan birtakım destansı öykülerin yazıya geçirilmiş örneklerinden biri ve en önemlisidir.
Nesnel ifadeler:
- Türklerin Anadolu’ya gelişi, 11. yüzyıla rastlar.
- Yazının kullanılmadığı dönemlerde sözlü edebiyat geleneği vardı.
- Bu kitap (…) 14 – 15. yüzyıllar arasında, Oğuzların, kendi aralarındaki çekişmeleri, sürtüşmeleri, doğaüstü yaratıklarla savaşımları, komşuları olan Rum, Ermeni ve Gürcü beyleriyle giriştikleri çatışmaları anlatıyor.
6. ETKİNLİK
Yazarın duygu ve düşüncelerini aktarma biçimini beğenip beğenmediğinizi nedenleriyle aşağıya yazınız.
Cevap: Yazarın duygu ve düşüncelerini aktarma biçimini beğendim. Çünkü yazar anlaşılır bir dil kullanmış. Gereksiz ayrıntılara girmeden en önemli bilgileri vermesi de güzel olmuş.
7. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 115 Cevabı
Eğik çizgi (/) hakkında verilen bilgileri okuyunuz. Eğik çizginin (/) görevleriyle bu görevlere ait örnekleri eşleştiriniz.
Eğik Çizgi
1. Dizeler yan yana yazıldığında aralarında kullanılır.
Korkma! Sönmez bu şafaklarda
yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun
üstünde tüten en son ocak / O benim
milletimin yıldızıdır, parlayacak / O benimdir,
o benim milletimindir ancak.
(Mehmet Âkif Ersoy)
2. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasında kullanılır. Çambaşı Caddesi 25/2 Keçiören/ ANKARA
3. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır. 01/01/2011 tarihinde doğdum.
4. Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır. Ayrılma durumu ekleri şunlardır: -den/-dan; -ten/-tan
5. Genel ağ adreslerinde kullanılır. Okulumuzun genel ağ sitesine https://barismancoortaokulu.meb.k12.tr
adresinden ulaşabilirsiniz.
6. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır. 36 / 2 = 18
7. Fizik, matematik vb. alanlarda birimler arası orantıları gösterirken eğik çizgi araya boşluk konulmadan kullanılır. Hız, km/h olarak gösterilir.
8. ETKİNLİK
5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Koza Yayınları Sayfa 116 Cevabı
Dede Korkut hikâyelerinde Oğuzların gelenek, görenek ve yaşam tarzına dair birçok bilgi verilmektedir. Millî birlik ve beraberliğe verdikleri önem, çocuklarına isim koyma törenleri, düğün eğlenceleri bunlardan bazılarıdır. Oğuzlar, Orta Asya’da yaşayan Türklerin atası olarak kabul edilmektedir. Oğuzlarla aramızda gelenek, görenek ve yaşam tarzı konularında ne tür benzerlik ya da farklılar vardır? Geçmişten günümüze değin gelenek, görenek ve yaşam tarzımızda ne tür değişimler olmuştur? “Sonraki Derse Hazırlık” aşamasında hazırladığınız notlardan faydalanarak arkadaşlarınızla konuşunuz.
Cevap: Oğuz Türklerinde de ailenin önemli olması, aile bağlarının güçlü olması, destanlar söylemeleri, atın çok değerli olması ve çok kullanılması, misafirperver olmaları, düğünlere eğlencelere önem vermeleri Oğuzlarla aramızdaki benzerliklerdir. Gelenek göreneklerimizin bir kısmı günümüze kadar gelmeyi başarsa da bazıları unutulmuştur. Örneğin köylerdeki köy odalarının ortadan kalkması, bayramlarda toplu bayramlaşmalar gibi. Yine daha Batılı bir hayat tarzına geçilmesi nedeniyle giyim kuşamımızda, kullandığımız ev eşyalarında, müziklerimizde değişimler meydana gelmiştir.
9. ETKİNLİK
Siz de defterinize, Dede Korkut Hikâyeleri gibi gelenek ve göreneklerimizi anlatan, gelecek nesillere aktarılacak bir hikâye yazınız. Hikâyenizi bitirdikten sonra kendinizi aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.
DÜĞÜN YEMEĞİ
Oğuzlar arasında adı Turgay olan bir bey varmış. Turgay, kimseyle kötü geçinmeyen, herkese yardımcı olmaya çalışan biriymiş fakat biraz fakirceymiş. Günler birbirini kovalarken Turgay’ın bir oğlu doğmuş. Turgay bunu kutlamak içim büyük bir ziyafet vermek istiyormuş. Gel gör ki Turgay’ın buna gücü yokmuş. Çevresindekiler bu durumun farkındaymış ve Turgay’a hiç belli etmeden kendi aralarında toplanıp Turgay’a yardım etmeye karar vermişler. Büyük bir ziyafet vermeye yetecek kadar para ve eşya toplanınca da Turgaya’a haber verip ziyafeti düzenlemişler. Turgay çok sevinmiş ve insanlara teşekkür etmiş. Allah Turgay’a ve ona yardım edenlere hiç yokluk göstermemiş.
ÖLÇÜTLER
Yazmaya başlamadan önce hikâyemin konusunu ve ana fikrini belirledim. (Evet)
Yazmaya başlamadan önce şahıs kadrosu, olay, yer ve zaman gibi unsurları belirledim. (Evet)
Hikâyemde noktalama işaretlerini doğru yerlerde kullandım. (Evet)
Yazılarımda “ama, fakat, lâkin, ve, ancak” gibi bağlantı ve geçiş ifadelerini doğru yerde kullandım. (Evet)
Anlamını yeni öğrendiğim kelimeleri doğru ve yerinde kullandım. (Evet)
Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullandım. (Evet)
Yazımı gözden geçirerek yaptığım yanlışları belirleyip düzelttim. (Evet)
Yazımı yayımlayarak, okuyarak veya panoya asarak paylaştım. (Evet)
SONRAKİ DERSE HAZIRLIK
Ülkemizde bulunan tarihî ve turistik yerler hakkında T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı sitesinden araştırma yaparak bu yerlere ait görselleri bulup sınıfınıza getiriniz.
Cevap: Türkiye, zengin tarihi ve doğal güzellikleri ile ünlü bir turistik destinasyondur. İşte ülkemizde bulunan bazı tarihi ve turistik yerlerden bazıları:
- İstanbul – Ayasofya ve Sultanahmet Camii: Tarihi Yarımada’da bulunan Ayasofya, Bizans ve Osmanlı dönemlerinin izlerini taşıyan eşsiz bir yapısıdır. Aynı bölgede yer alan Sultanahmet Camii ise Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden biridir.
- Kapadokya: Peribacaları ve yer altı şehirleri ile ünlü olan Kapadokya, eşsiz doğal oluşumları ve tarihi yerleriyle büyüleyici bir bölgedir.
- Efes: Antik şehir Efes, Roma dönemine ait kalıntıları ile ziyaretçilerini tarihi bir yolculuğa çıkarır. Artemis Tapınağı ve Büyük Tiyatro gibi önemli yapılar burada bulunur.
- Pamukkale: Doğal traverten terasları ve antik Hierapolis kenti ile ünlü olan Pamukkale, doğal ve tarihi güzellikleri bir araya getirir.
- Antalya – Aspendos ve Perge: Antalya bölgesi, Roma dönemine ait antik kentleriyle dikkat çeker. Aspendos Antik Tiyatrosu ve Perge Antik Kenti bunlardan sadece ikisidir.
- Troya: Truva Antik Kenti, efsanevi Truva Savaşı’nın geçtiği yer olarak bilinir. Arkeolojik kalıntıları ziyaretçilere tarih dolu anlar yaşatır.
- Ani Harabeleri: Kars’ın sınırlarında bulunan Ani Harabeleri, Orta Çağ dönemine ait kalıntıları ile dikkat çeker. Kiliseler, katedraller ve kale gibi yapılar burada yer alır.
- Safranbolu: Osmanlı dönemi evleri ve tarihi dokusu ile ünlü Safranbolu, korunmuş eski bir şehirdir.
- Nemrut Dağı: Kommagene Kralı I. Antiochus’un anıtsal heykellerinin bulunduğu Nemrut Dağı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alır.
- Trabzon – Sumela Manastırı: Karadeniz kıyısında bulunan Sumela Manastırı, doğal güzellikler içinde tarihi bir yapıdır.
Bu sadece birkaç örnek. Türkiye’nin dört bir yanında tarihî ve turistik değeri olan daha birçok yer bulunmaktadır. Bu bölgelerin her biri ziyaretçilere farklı tarihi, kültürel ve doğal deneyimler sunmaktadır.