Dede Korkut simgesi, hikâyelerin değişmeyen motifidir. Hikâyelerde olayların sonlanması ile birlikte Dede Korkut ortaya çıkmakta ve hayır dualar etmektedir. Oğuz boylarının başı derde girdiğinde veya sevinçli bir durumu olduğunda "Oğuz bilicisi" Dede Korkut'a danışır; o ne derse o yapılırdı. Çocuklara ad konulacağı zaman Dede Korkut çağrılırdı. Dede Korkut, hikâyelerin sonunda kopuzuyla şiir söyler ve hem kahraman için hem Oğuz toplumu için dua eder.
Dede Korkut hikayeler, gelenek, görenek, örf, adet, kültür, ahlak, manevi değer gibi olguların ve kavramların yaşatılması, anlamlandırılması, anlaşılması ve gelecek nesillere aktarılması noktasında çok önemli bir yere sahiptir. Geçmişten günümüze sözlü edebiyat eserlerinin yazıya aktarılmasıyla kültürün korunması ve yaşatılması amaçlanırken bununla beraber bir de geleceğe taşınması hedeflenmiştir.
Bireysel ve toplumsal değerleri konu edinen Dede Korkut hikayeleri de gelecek nesillerin kültürlerini, geleneklerini, göreneklerini, örf ve adetlerini tanımaları ve bilmeleri için çok değerli ve çok önemlidir. Dede Korkut tarihimizde ve edebiyatımızda çok değerli bir yere sahiptir.
Dede Korkut Hikâyelerinin Özellikleri:
- Eser, bir önsöz ile 12 hikâyeden oluşur.
- Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir.
- Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntılar yanında İslam dini ile ilgili özellikler de vardır.
- Eserde geçen "Dede Korkut" meçhul bir halk ozanıdır.
- Hikâyelerde Oğuzlar'ın çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır.
- Hikâyelerin konuları; aşk, yiğitlik gösterisi, kahramanlık, boylar arasındaki savaştır.
- 15. yy'da yazıya geçirilmiştir.
- Eserin yazarı belli değildir.
- Nazım ile nesir iç içedir.
- Azerî Türkçesi ile oluşturulmuştur.
- Dede Korkut hikayelerde genellikle benzer rollerde görülür.
- Destanların ilk anlatıcısıdır.
- Bozkır geleneğini ve töresini en iyi bilen o yüzden hep fikri görüşü alınan bilge kişidir
- Çocuklara yaptıkları kahramanlıklara göre isimler vermiştir
- Hastaları iyileştirmiştir
- Yüce bir ozandır.