Çölleşme; kurak, yarı-kurak iklim bölgelerinde arazinin yağış alma, su tutma kapasitesinin azalması ve doğal bitki örtüsünün tahrip olarak toprak erozyonunun yaşanmasıdır. Kısacası çölleşme, toprağın susuzlaşması ve çoraklaşmasıdır.
Çölleşmenin nedenleri
- İklim değişikliği sonucu yaşanan kuraklık
- Bitki örtüsünün tahrip edilmesi
- Nüfus artışı ve su kaynaklarının fazla tüketimi
- Yanlış tarım ve sulama uygulamaları
- Aşırı otlatma
Çölleşme sonucunda su kaynaklarının kuruması, bitki örtüsünün tahribi, erozyon ve biyoçeşitliliğin azalması gibi doğal ortamdaki bozulmanın yanında yaşam kalitesinin düşmesi, kıtlık ve göç gibi sosyoekonomik sorunlar da ortaya çıkar. Günümüzde 250 milyon insan çölleşmeden etkilenirken 1 milyar kişi de çölleşme riski altındadır.
Çölleşmeyi önlemek için alınabilecek önlemler
Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımının benimsenmesi, beşerî ve ekonomik faaliyetlerin doğal ortamla uyumlu olarak planlanması ve doğru arazi kullanım yöntemlerinin seçilmesi çölleşmenin etkilerini en aza indirebilecek temel ilkelerdir. Çölleşmenin önlenmesi için yapılabileceklerin bazıları şunlardır:
- Doğal kaynakların israf edilmeden kullanılması
- Bilimsel ölçütlere göre arazi kullanım planlarının yapılması
- Çölleşme ile mücadelede yerel halkın sürece dâhil edilmesi
- Su kaynaklarının korunması
- Bitki örtüsünün korunması ve ağaçlandırma çalışmalarının yapılması
- Bölge şartlarına uygun tarım ürünlerinin tercih edilmesi
- Aşırı ve yanlış sulamanın önüne geçilerek damla sulama gibi yöntemlerin tercih edilmesi
- 8. Mera ve otlakların aşırı otlatmaya karşı korunması