Duygusal zekâyı ölçen ölçekler geliştirilse de henüz IQ’yu ölçen testlerin kesin sonuçlar verecek nitelikte olmadığını söyleyen Reem Nöropsikiyatri Merkezi’nden Dr. Mehmet Yavuz, “Duygusal zekâ, hayatın ta kendisidir, sonradan yükseltilebilir ve geliştirilebilir. Çocuğun sosyal yaşamını, ikili ilişkilerdeki yeteneğini ve empatik yaklaşımlarını belirler. Kanaatime göre, IQ çoğunlukla genlerle aktarılan bir özelliktir ama EQ çocuğun kendini yetiştirmesine ve çevresel faktörlere bağlıdır. Yüksek IQ’ya rağmen, yetersiz duygusal zekâdan dolayı başarılı olamamış ve hayata tutunamamış nice örnekler vardır” diyor.
Zekâ gelişiminde ebeveyn ve eğitim önemli
Çocuğun var olan IQ’su yanında, yüksek EQ’lu çocuklar yetiştirmek hedef olmalıdır. Ebeveynlerin çocuklarına doğru eğitimi verebilmeleri, onların istikballeri konusunda büyük önem arz eder. Kimi zaman, normal zekâ düzeyinde olsa bile, gelişim dönemlerinde yetersiz uyarana maruz kalması, eğitim ve öğretimin yetersiz verilmesi, zengin uyaran içeren ortamların sunulmayışı, ebeveynlerin ilgisinin az olması ve davranış hataları nedeniyle, çocuk var olan kapasitesini kullanamıyor.
Çocuğun zekâ düzeyi arttırılabilir mi?
Zekâ seviyesinin azalması ya da yükselmesi belli oranlarda bizim elimizdedir. Bu nedenle “işleyen demir ışıldar’’ atasözünü beynimize de uyarlayabiliriz. Kullandığınız organ gelişir, kullanmadığınız geriye gider, bu kural değişmez bir kaidedir. Örneğin 100 puan olan zekâ düzeyini 120’ye çıkarmak da, 80’e indirmek de kişinin elindedir. Bir öğrenciyi yarım dönem, çok zeki ve az zeki öğrencilerin olduğu sınıfa koyduğunuzda sınav başarısının en az yüzde 20 fark ettiğini görürsünüz. Bu nedenle, veliler çocuklarını her zaman daha başarılı çocukların olduğu sınıflara kaydettirmek isterler. Bu durum belki de içgüdüsel olarak gelişmiş doğru bir reflekstir. Vitamin ve mineral takviyesiyle de zekâ kapasitesini yukarı çıkarmak mümkün olabilir.
Duygusal zeka nedir?
IQ önemli elbette. Entellektüel yetenek yani. Ama EQ da onun kadar değerli. EQ’su (duygusal zekası) yüksek olan kişilerin, yaşamda hem başarılı hem mutlu olduğunu ortaya koyuyor araştırmalar.Yaşam boyu mutluluk ve başarı geldiğinde duygusal zeka (EQ) entellektüel yetenek (IQ) kadar önemlidir. Bireyin güçlü ilişkiler kurma, başarılı kariyer ve kişisel hedeflere ulaşmasında yardımcı olur. Duygusal zeka (EQ), stresi azaltmak için olumlu şekillerde duyguları yönetmek, etkili iletişim, başkalarıyla empati, zorlukların üstesinden gelme, çatışmayı etkisiz hale getirme yeteneğidir.Duygusal zeka dört nitelikten oluşmakta. Öz bilinç; kendi duygularını tanımak, düşünce ve davranışlarını nasıl etkilediğini, güçlü ve zayıf yönlerini bilmek, kendine güvendir. Öz yönetim; dürtü ve davranışlarını kontrol altında tutabilmek, inisiyatif almak, değişen koşullara adapte olmaktır. Sosyal farkındalık; diğer insanların duyguları, gereksinimleri ve endişelerini anlayabilmektir. İlişki yönetimi; iyi ilişkileri geliştirmek ve sürdürmek, iyi bir takım oyuncusu veya lideri olmaktır.Duygusal zeka (EQ) neden bu kadar önemli?
Yaşamda en başarılı insanlar, en zeki insanlar değildir. Siz de çevrenizde akademik başarılarla dolu birçok insanın aynı başarıyı özel yaşamında gösteremediklerine şahit olmuşsunuzdur. Evet, entellektüel zeka, üniversite başarısı için gereklidir, ancak final sınavlarına gelindiğinde stresi ve duyguları yöneten duygusal zekadır.Duygusal zekanın etkileri neler
* İş performansı üzerine: Artık birçok şirket çalışanını seçerken EQ testi uygulamaya başladı.* Fiziksel sağlık üzerine: Stres seviyenizi yönetemiyorsanız, birçok sağlık sorununa davetiye çıkarıyorsunuz demektir.* Ruh sağlığı üzerine: Kontrolsüz stres, kişiyi anksiyete ve depresyona karşı savunmasız hale getirecektir.* İnsan ilişkileri üzerine: Duyguları anlamak ve kontrol etmek, etkili ve güçlü iletişim sağlar.Duygusal zekayı nasıl yükseltebiliriz?Duygusal zeka ve karar yeteneğini geliştirmek için, duyguları anlamak ve yönetmek gerekir. Anne, baba ve ebeveynler davranışları ile yetiştirdikleri çocukların duygusal zekalarını yükselterek geleceğe hazırlayabilirler.Bunun için;- Stresi azaltın- Duygularınızı kontrol altında tutun- Sözsüz iletişim ve duygusal bağlantı kurun- Yaşamınızda mizah olsun- Çatışmaları olumlu ve güven verici davranışlarla çözün.