3. BÖLÜM DEĞERLENDİRME
1. Aşağıdaki tabloda, “bitkilerde eşeyli üreme” ile ilgili kavramlar yer almaktadır. Bu kavramları kullanarak aşağıda verilen cümleleri tamamlayınız.
1. generatif hücre 2. endosperm 3. tüp hücresi 4. antipot hücreler 5. tepecik 6. sinerjit hücreler 7. tozlaşma 8. yumurta hücresi 9. başçık 10. mikrospor ana hücresi 11. kozalak 12. mikropil
a) Çiçeğin dişi organında tohum taslağının üzerindeki örtüyü oluşturan tabakalar arasındaki açıklığa mikropil adı verilir.
b) Çiçeğin erkek organında olgunlaşan polenlerin böcekler, kuşlar, rüzgâr, su gibi etkenlerle dişi organın tepecik kısmına taşınmasına tozlaşma denir.
c) Açık tohumlu bitkilerin üreme organlarına kozalak adı verilir.
ç) Polen, iki hücreden oluşmaktadır: generatif hücre ve tüp hücresi.
d) Tohumda karbonhidrat, yağ veya protein gibi besin maddelerinin depolandığı dokuya endosperm adı verilir.
e) Bitkilerde erkek üreme hücrelerinin üretimi ve depolanması, başçık adı verilen kısımda gerçekleşir.
f) Bitkilerde dişi üreme organında embriyo kesesi içinde mikropil tarafında kalan üç hücreden yandaki iki hücre sinerjit hücreler adını alır.
2. Basit ve bileşik meyve ne anlama gelmektedir? Örnek veriniz.
3. Çimlenmeye etki eden faktörler nelerdir? Kısaca açıklayınız.
Çimlenme tohumda bulunan embriyonun uygun şartlarının oluşması sonucu ana bitkiye benzer bir oluşmak üzere tohumdan çıkarak filizlenmesidir.
Çimlenmeyi etkileyen faktörler sıcaklık, su, oksijen ve ışığın olması gerekmektedir.
Sıcaklık: Bir tohumun çimlenmesi için sıcaklık çok önemlidir. Her tohumun çimlenme süresi farklı olsa da belli bir sıcaklığı altında veya üstünde çimlenme gerçekleşemez.
Su (nem): Bir tohumun çimlenmesini geçekleştirebilmesi için toprağın suyu yani nemi çok önemlidir. Suyun yeterli miktarda olması çimlenme daha çabuk ve daha hızlı olacaktır.
Oksijen: Tohumun çimlenmesi için oksijen olması şarttır. Her canlı oksijene ihtiyaç duyar.
Işık: Her tohum için olmasa da bazı tohumların çimlenmesi için ışığın etkili vardır.
4. a) Aşağıda tam çiçek yapısını gösteren bir şekil verilmiştir. Şekil üzerinde numaralandırılmış bölümleri, verilen kavramları kullanarak tamamlayınız.
dişi organ, tepecik, dişicik borusu, çanak yaprak, sapçık, taç yaprak, erkek organ, başçık, çiçek sapı, yumurtalık
b) Şekilde numaralarla gösterilen kısımların görevlerini kısaca açıklayınız.
1. başçık 2. sapçık 3. erkek organ 4. taç yaprak 5. çanak yaprak 6. tepecik 7. dişicik borusu 8. yumurtalık 9. dişi organ
5. Aşağıda verilen çiçekli bir bitkinin üremesine ilişkin aşamaları, gerçekleşme sırasına göre numaralandırınız.
Tohum oluşumu
Tozlaşma
Meyve oluşumu
Dişi ve erkek gametlerin oluşumu
Tohumun çimlenmesi ve genç bitkinin oluşması
Döllenme
5. 4-2-5-1-6-3