Çanakkale Metni Cevapları

Çanakkale Metni Cevapları

6. Sınıf Türkçe Ekoyay Yayınları Sayfa 51 Cevapları

HAZIRLIK

Çanakkale sözcüğünün zihninizde yaptığı çağrışımları söyleyiniz.

Cevap: Milli Mücadele, savaş, Seyit Onbaşı, Nusrat Mayın gemisi, Çanakkale geçilmez, şehitlerimiz, zafer, destan ve bağımsızlık mücadelesini çağrıştırıyor.

Çanakkale’den Kurtuluşa adlı belgeselden aldığınız notları arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Belgeseli izledikten sonra sizde uyandırdığı duyguları kendiniz yazmalısınız.

6. Sınıf Türkçe Ekoyay Yayınları Sayfa 52 Cevapları

1. ETKİNLİK

a. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını metindeki bağlamlarından yola çıkaraktahmin ediniz. Tahminlerinizi “x” işareti koyarak belirleyiniz.

Herhangi bir törende veya gösteride yer alan topluluk. ()
Genellikle üç tabur ve bunlara bağlı birliklerden oluşan asker topluluğu. (x)

En küçük topçu birliği. (x)
Paralel ya da seri bağlanan birden çok pil veya üretecin oluşturduğu küme. ()

Gülle ya da şarapnel atan büyük, ateşli silah. (x)
Bazı aletlerde bulunan toparlağımsı parça. ()

Kahramanca mücadele, çarpışma, savaş. (x)
Tek avucun aldığı her şey. ()

Er. (x)
Kişi. ()

Köklü değişim. (x)
Kargaşalık, düzensizlik, karışıklık. ()

Bir yere toplanma. (x )
Eşmek, kazmak. ( )

b. Okuduğunuz şiirde geçen “öğün” kelimesi, günümüzde “övün” şeklinde kullanılmaktadır. Bu, Türkçenin dönemsel söyleyiş özelliklerinden biridir. Türkçede yazarken gösterilen “ğ” sesi, söylerken tam olarak çıkarılamaz. Bu yüzden “ğ” zamanla “v” ye dönüşmüştür. Bu, “döğüşmek” kelimesinde de görülür. Siz de böyle ses değişmesine uğramış sözcüklere örnekler veriniz.

2. ETKİNLİK

Necmettin Halil Onan’ın “Bir Yolcuya” şiirini ezberleyiniz. Şiiri, temasına uygun biçimde vurgu ve tonlamalara dikkat ederek arkadaşlarınıza okuyunuz.

BİR YOLCUYA

Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.

Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda
Gördüğün bu tümsek Anadolu’nda,
İstiklal uğrunda, namus yolunda
Can veren Mehmed’in yattığı yerdir.

Bu tümsek, koparken büyük zelzele,
Son vatan parçası geçerken ele,
Mehmed’in düşmanı boğdugu sele
Mübarek kanını kattığı yerdir.

Düşün ki, haşrolan kan, kemik, etin
Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin
Bir harbin sonunda bütün milletin
Hürriyet zevkini tattığı yerdir.

3. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metinden hareketle cevaplayınız.

1. Türk milletinin Çanakkale’de birçok milletin ordusuyla savaşmak zorunda kaldığı hangi dizelerde dile getirilmektedir?

Cevap: “Sen bir büyük milletin savaşa girdiği gün, / Başına yüz milletin birden üştüğü yersin!”

2. Düşman ordusunun gücünün bizim ordumuzun gücünden fazla olduğu hangi dizelerde anlatılmaktadır?

Cevap: “Sen savaşa girince mızrakla, okla, yayla, / Karşına çıktı düşman çelikten bir alayla.”

3. Çanakkale Savaşları’na çok genç yaştaki insanlarımızın katıldığı hangi dizelerde ifade edilmektedir?

Cevap: “Nice tüysüz yiğitler yılmadı cenk devinden, / Koştu senin koynuna çıkar çıkmaz evinden.”

4. Şair, Çanakkale Savaşları’nı niçin bir destana benzetmektedir?

Cevap:  Destanlar, kahramanlıkları anlatan şiirlerdir. Çanakkale Savaşları’nda da bir çok kahramanlık örneği sergilenmiştir. Bu yüzden destana benzetmektedir.

5. Şaire göre Çanakkale niçin övünmelidir?

Cevap: Azimle, vatan aşkıyla, yokluk içinde olmasına rağmen olağanüstü zaferler kazandığı için övünmelidir.

6. Şiirde abartma yapılmış mıdır? Yapıldıysa hangi dizelerde yapılmıştır?

Cevap: Yapılmıştır:

“Başına yüz milletin birden üştüğü yersin!”, “Toprağından fazladır sende yatan adamlar,”, “Irmağın kanla çağlar, yağmurun kanlı damlar,”.

7. Şiirin ana duygusu nedir?

Cevap: Şiirin ana duygusu kazanılan zaferlerden dolayı duyulan gururdur.

8. Milletimizin Çanakkale’de yaptığı mücadele ile 15 Temmuz’da yaptığı mücadele arasında benzerlikler var mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Vardır. Çanakkale’de aslında asker olmayan halktan kişiler savaşa katılmış, düşmanla mücadele etmiştir. 15 Temmuz’da da sivil halk teröristlerle mücadele etmiştir.

9. Şiiri siz yazmış olsaydınız bu şiire nasıl bir başlık koyardınız? Niçin?

Cevap: “Öğün Çanakkale” koyardım. Şair, şiirde Çanakkale zaferinden duyduğu gururu anlatırken niçin övünülmesi gerektiğini anlatıyor. Bu nedenle bu başlığı koyardım.

4. ETKİNLİK

Şairler şiirlerde ahengi sağlamak için dize sonlarındaki ses benzerliklerinden yararlanırlar. Okuduğunuz şiirde de bu ses benzerlikleri vardır. Dize sonlarında yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı ek, kelime ve kelime grupları arasındaki ses benzerliklerine kafiye (uyak) denir. Dize sonlarında kafiyeden sonra gelen, yazılışları, söylenişleri ve görevleri aynı olan ek, kelime ve kelime gruplarına da redif denir. Okuduğunuz şiirde hem kafiye hem de redif vardır.

6. Sınıf Türkçe Ekoyay Yayınları Sayfa 54 Cevapları

Aşağıda “Çanakkale” şiirinin ilk iki dörtlüğündeki kafiyeler kırmızıya, redifler ise maviye boyanmıştır. Siz de şiirin diğer dörtlüklerindeki kafiye ve redifleri örneklerdeki gibi gösteriniz.

—— devinden
—— evinden
—— alevinden
—— düştüğü yersin

—— adamlar
—— damlar
—— akşamlar
—— döğüştüğü yersin

—— halin
—— ihtilâlin
—— Kamâlin
—— görüştüğü yersin

5. ETKİNLİK

Okuduğunuz şiirle ilgili arkadaşlarınıza sormak üzere bir soru yazınız.

Cevap: Bu şiiri okuduğunuz zaman sen de ne tür duygular uyandırdı anlatır mısın?

6. ETKİNLİK

Okuduğunuz şiirden alınmış aşağıdaki kelimelerde hangi hâl eklerinin olduğunu ve bu eklerin işlevlerini yazınız.

yiğitler: yiğit kelimesi yalın haldedir. -ler eki çokluk ekidir.
düşmana: -a eki yönelme durum ekidir
sesim:-i eki belirtme durum ekidir
cenkte: -te eki bulunma durum ekidir
toprağından: -dan eki ayrılma durum ekidir

6. Sınıf Türkçe Ekoyay Yayınları Sayfa 55 Cevapları

7. ETKİNLİK

a. Aşağıdaki kelime ve kavram havuzundan yararlanarak, yaptığınız araştırmalardan ve EBA’dan izlediğiniz belgeselden yola çıkarak “Mustafa Kemal Atatürk ve Çanakkale” konulu bir konuşma yapınız. Konuşmanızda kelime ve kavram havuzundaki kelime ve kelime gruplarını anlamlarına uygun kullanmaya özen gösteriniz. Konuşmanızı 3-4 dakika ile sınırlandırınız.

Cevap: Atatürk’ün bir lider olarak ülkemizi değiştirdi. Başka yaşam başka hayat sundu ve bunları bize sunarken tek değildi. Yanında canını feda eden insanlarda vardı. Bizim şimdi böyle yaşam sürmemizin nedenini onlara borçluyuz. 1923 ve sonra Atatürk’ün yenilikleriyle ülkemiz değişti. Atatürk ve canını feda eden insanlara sonsuz teşekkürler. İşte bu çalışmaların fitilini Çanakkale’de yaktı. O zor günlerde orada komutan olarak ölmeyi emreden bir kahraman olarak vatanı için canını kanını vermekten çekinmeyecek biri olarak bizleri bugüne taşıyacak mücadelenin kahramanı olmaya hak kazandı.

b. Konuşmanızı tamamladıktan sonra aşağıdaki soruları cevaplayınız. Bunun için tablonun ilgili yerlerine “X” işareti koyunuz.

Kelime ve kavramları yerinde ve anlamlarına uygun kullanabildim mi? (x)
Herkes beni rahatlıkla duyabildi mi? (x)
Gereksiz el ve kol hareketleri yaptım mı? (x)
Konuşmamı zamanında tamamlayabildim mi? (x)
Konuşmamda gereksiz tekrarlar yaptım (x)

c. Daha iyi bir konuşma yapabilir miydiniz? Nasıl? Kısaca açıklayınız.

Cevap: Belki biraz daha kürsüden konuşurken jest ve mimiklerimi fazla kullanabilirdim.

6. Sınıf Türkçe Ekoyay Yayınları Sayfa 56 Cevapları

8. ETKİNLİK

Aşağıdaki görseli inceleyiniz. Siz de bırakılan boşluğa okulunuzda düzenlemeyi planladığınız “Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Programı” için bir el ilanı tasarlayınız. Tasarlayacağınız el ilanı için metin oluştururken özlü sözlerden ve şiirlerden yararlanabilirsiniz.

El ilanını kendiniz hazırlayınız

GELECEK DERSE HAZIRLIK

Tekalif-i milliye Emirleri hakkında araştırma yapınız.

Sakarya Meydan Muharebesi öncesi ordunun ihtiyaçlarını karşılamak üzere Mustafa Kemal’in Başkomutanlık yetkisine dayanarak , 7 ve 8 Ağustos 1921 günleri yayımladığı on emire Tekalif-i Milliye Emirleri denir.

Tekalif-i Milliye Emirlerinin Amaçları

• Ordunun silah ihtiyacını karşılamak
• Ordunun giyecek ve taşıt ihtiyacını karşılamak
• Ordunun personel ve asker ihtiyacını karşılamak

Tekalif-i Milliye Emirlerinin Maddeleri

• Her ilçede bir tane Tekâlif-i Milliye Komisyonu kurulacak.
• Halk, elindeki silah ve cephaneyi 3 gün içinde orduya teslim edecek.
• Her aile bir askeri giydirecek.
• Yiyecek ve giyecek maddelerinin %40’ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
• Ticaret adamlarının elindeki her türlü giyim eşyasının %40’ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
• Her türlü makineli aracın %40’ına el konacak.
• Halkın elindeki binek hayvanlarının ve taşıt araçlarının %20’sine el konacak.
• Sahipsiz bütün mallara el konacak

İmece nedir? Büyüklerinize sorunuz.

Cevap: İmece, genellikle kırsal yerleşim yerlerinde, birçok kişinin toplanıp elbirliğiyle bir kişinin tarlasını sürmek, ekinini biçmek, harmanını kaldırmak, mısırını, fındığını toplamak vb. gibi bir işini görmesi ve böylece herkesin bu türden işlerinin sırayla bitirilmesidir. Köylerde birçok iş imece usukü ile yapılır.