Camiler iç ve dış olmak üzere insani ve beşeri ihtiyaçlara göre birkaç farklı yapının da bir araya gelmesinden oluşabilir. Klasik cami mimarisinde külliye şekli mektep, medrese, tekke, kütüphane, aşevi, misafirhane gibi yerleriyle şekillenmekteydi. Günümüzde ise şadırvan, tuvalet, cami avlusu ya da bahçesi, cami olarak şekillenmektedir.
Camilerde bulunan iç kısımlar harim bölgesi olarak bilinen ve cemaatin toplandığı ve namaz kıldığı yerdir. Bununla beraber hanımlar mahfili paravanla ayrılır. Müezzin mahfili etrafı çevrili yerde ya da yerden yüksek bir mevkide bulunur. İmam için mihrap, hutbe okuyan hatip için minber, vaaz veren vaiz için de kürsü camilerde yer alır. Dışarıda şadırvan, iç avlu, avlu, bahçe gibi yerleri bulunabilir.
İsimleri, görevleri ve anlamları ile caminin bölümleri
- Minare: Ezan okunan yer.
- Minber: Hatiplerin hutbe okuttukları yerdir.
- Mihrap: Bu alanda imam namaz kıldırırken durur.
- Son cemaat alanı: Namaza geç kalan kişiler ibadet yaptıkları yer.
- Vaaz kürsüsü bölümü: Vaaz veren kişilerin oturduğu yer.
- Kadınlar mahfili: Kadınların namaz kıldığı yer.
- Müezzin mahfili: Müezzin için ayrılmış bir platform.
- Avlu: Caminin dış kısmı üstü açık olan alan.
- Hazire: Cami bahçesindeki mezarlık alanları. Bu mezarlarda camiyi yaptıran kişiler ya da devlet üyeleri yatmaktadır.
- Şadırvan: Abdest almak için kullanılan çeşmelere denir.
- Mükebbire: Tekbirleri cemaate tekrar edilen alandır.
- Gasilhane: Ölen kişilerin yıkanıp kefenlendiği alanlardır.
- Mazgal pencere: Camilere ışık girmesi için kullanılmakta olan küçük yapıdaki aralıklardır.
- Musalla taşı: Üzerine cenaze konularak, cemaat tarafından önünde cenaze namazı kılınan yerdir.
- Taç kapı: Camilerin yüksek ve gösterişleri giriş kapılarına bu isim verilmektedir.