Bitki hücrelerinde sitoplazma devamlı hareket halinde olduğundan biz bitkileri bu yönden hareket eder diyebiliriz. Bitkiler yer değiştirme hareketi yapamazlar ancak yönelme hareketleri yapabilirler. Örneğin ayçiçeği bitkisinin güneşe doğru yönelme hareketi yaptığını söyleyebiliriz.
Tropizma hareketleri: Bitkilerin çevreden gelen uyaranın yönüne bağlı olarak gerçekleştirdiği tepkidir. Tropizma hareketleri, bitkilerin sadece büyüyen ve uzayan kısımlarında meydana gelir. Eğer hareket uyarana doğru ise pozitif, zıt yönde ise negatif tropizma olarak adlandırılır.
Fototropzma: Bitkinin ışığa karşı gösterdiği yönelme hareketidir. Örneğin pencere önüne konan bir bitkinin güneşe doğru yönelmesi pozitif fototropizmadır. Bitkide büyümeyi sağlayan oksin hormonu Işık alan tarafta az, ışık almayan tarafta daha fazla bulunur. Bu nedenle ışık almayan taraftaki hücreler daha hızlı çoğalır, daha büyüktür. Bu da bitki gövdesinin güneşe doğru yönelmesine neden olur.
Geotropizma: Bitkilerin kök ve gövdelerinin yer çekimine karşı gösterdikleri yönelim hareketidir. Bitkilerin kökleri yer çekimine karşı pozitif geotropizma hareketi gösterirken gövdeleri negatif geotropizma gösterir.
Haptotropizma: Bitkilerin dokunmaya karşı gösterdikleri tepkilere denir. Özellikle sarılıcı bitkiler destek dokusu zayıf olduğu için dik duramaz ve destek arar. Örneğin sarmaşıkların desteğe temas ettiğinde sarılması pozitif haptotropizmadır
Kemotropizma: Bitki köklerinin toprakta bulunan çeşitli kimyasal maddelere karşı gösterdiği tropizma hareketleridir. Bitkinin kökleri gübre ve besin maddelerine pozitif, tuza, kirece karşı negatif kemotropizma gösterir.
Travmatropizma: Bitki organlarının yaralanma nedeniyle gösterdikleri yönelme hareketlerine denir. Özellikle köklerde görülür. Bitkinin kökü yaralanırsa yaralanan bölgeden bir çeşit hormon salgılanır. Salgılanan bu hormonun etkisiyle kök, yara yönünün tersine doğru yönelir. Yara yıkanırsa hormon kaybolduğundan böyle bir tropizma görülmez.
Hidrotropizma: Bitki köklerinin suya doğru yönelim göstermesine denir. Hidrotropizma her zaman pozitiftir.
TROPİZMA | NASTİ |
Uyaranın yönüne bağlı yönelim hareketleridir. | Uyaranın yönüne bağlı olmayan durum değiştirme hareketleridir. |
Hormon (oksin) etkisi ile gerçekleşir. | Turgor basıncı etkisi ile gerçekleşir. (Bazılarında elektriksel uyarıların etkisi de vardır) |
Yavaş gerçekleşir. | Hızlı gerçekleşir. |
Uyaranın yönüne göre pozitif, negatif tropizma vardır. | Uyaranın yüne bağlı olmadığı için negatif, pozitif çeşitleri yoktur |