ZİRVEDEKi TARİHÇİLER: HALİL İNALCIK VE İLBER ORTAYLI
“Her şeyin fazilet, hayrat, adil ve ihsan tarafı olduğu gibi çirkin tarafları da vardır. Bunlar asla gizlenmemelidir. Tarihçi övmeye ve yermeye girişmemeli ve hüküm vermekte çok ihtiyatlı olmalı, bir mesele hakkında muhakkak hüküm vermek lazım geliyorsa itidali muhafaza etmelidir. Tarihçinin cümleleri ve üslubu sade ve anlaşılması kolay olmalı, gösterişten kaçınmalı ki eserini seçkinler gibi halk da anlayıp istifade etsin.
Tarihçi sözünde doğru olmalıdır. Dini dünyaya değiştirmeyen, kararlı olmalı, ta ki onun kitabını okuyacak nesiller vebale uğramasın. Bu itibarla tarih yazmak son derece mesuliyetli bir iştir. Tarihçi, bunu bilerek hareket etmeli, bozmaktan ve değiştirmekten kati olarak sakınmalıdır. Böyle yaparsa tarihçinin eseri, kıyamet gününe kadar ellerde kalır ve herkes ondan istifade eder.”
Ödev cevabı kısaca,
Bir tarihçide bulunması gereken özellikler şunlardır: Adil ve dürüst olmak, övmek ve yermekten kaçınmak, hüküm verirken itidalli olmak, sade ve anlaşılır bir üslup kullanmak, doğru söz söylemek, dürüst ve kararlı olmak, mesuliyet bilincine sahip olmak, gösterişten kaçınmak. Bu özellikler, tarihçinin güvenilir ve etik bir şekilde tarih çalışmaları yapmasını sağlar.
Yukarıdaki metinde bir tarihçide bulunması gereken özellikler şu şekildedir:
- Adil ve İhsan Sahibi Olmak: Tarihçi, tarafsızlık ilkesine bağlı kalarak olayları adil bir şekilde değerlendirmelidir. Faziletli ve dürüst olmalıdır.
- Övmek ve Yermekten Kaçınmak: Tarihçi, olayları ve kişileri övmek veya yermek yerine tarafsız ve objektif bir bakış açısıyla incelemelidir.
- Hüküm Vermekte İhtiyatlı Olmak: Tarihçi, bir mesele hakkında kesin bir hükme varmak yerine itidalli ve dikkatli olmalıdır. Hüküm verirken sağlam delillere dayanmalıdır.
- Sade ve Anlaşılır Üslup: Tarihçinin ifadeleri sade ve anlaşılır olmalıdır. Gösterişten kaçınarak eserini geniş bir kitle tarafından anlaşılabilir kılmalıdır.
- Doğru Söz: Tarihçi, söylediği şeylerin doğru olmasına büyük önem vermelidir. Yanlış veya yanıltıcı bilgi vermekten kaçınmalıdır.
- Dürüstlük ve Kararlılık: Tarihçi, dürüst ve kararlı olmalıdır. Dinini, dünya çıkarlarına tercih etmemeli ve bilimsel dürüstlüğünü korumalıdır.
- Mesuliyet Bilinci: Tarih yazmanın büyük bir sorumluluk olduğunun farkında olmalıdır. Gelecek nesillerin tarihini şekillendireceğinin bilincinde olmalıdır.
- Gösterişten Kaçınma: Tarihçi, kendini gösterişli bir şekilde sunmaktan kaçınmalıdır. Amacı bilgiyi aktarmak ve insanların istifade etmesini sağlamaktır.
Bu özellikler, bir tarihçinin güvenilir, objektif ve etik bir şekilde tarih çalışmaları yapmasını sağlar. Tarihçiler, bu ilkelere uyduklarında tarih yazımının daha sağlam ve değerli hale gelir.