Soru : Bir nehirde iki defa yıkanılmaz sözü kime aittir
A- Freud
B- Herakleitos
C- Aristo
D- Goethe
Doğru Cevap: Herakeitos
Efes'li filozof Heraklitos'e ait ve aslı "aynı nehirlere girenlerin üzerinden, farklı sular akar" olan sözdür.Heraklitos'in bu sözü, değişimin ve akışın sürekliliğini vurgulamak için söylediği düşünülmektedir. Çünkü evrenin her bir zerresi hızlı ya da yavaş bir değişim, başkalaşım halindedir.Bu fikre, ana madde olarak kabul ettiği ateşin, bir an bile sabit durmayan, kalıcı olmayan hareketlerini izleyerek ulaşmıştır.Daha sonra aydınlanma dönemi ve sonrasında bilimsel düşünce ve modern akılcılığa damgasını vuran "ilerleme" fikrinin de asıl kaynağı budur."Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir" sözü Heraklitos'e atfedilir. Fakat bu bilginin kesin bir kaynağı yoktur.Aynı zamanda Heraklitos, kalıcılığın bir yanılsama, bir aldatmaca olduğuna dikkat çekiyordu. Evrende sabit olan tek şey, değişimin kendisidir ve hiçbir şey kalıcı değildir. Tüm evren bir akış ve hareket halindedir ve bu sonsuza dek sürecektir.Budizm öğretisinde de merkezi bir yere sahip olan Annica (geçicilik) ilkesi bulunuyor. Buda, tıpkı Heraklitos gibi hareketsizlik, değişmezlik ve kalıcılığın bir illüzyon olduğunu, bu yanılsamanın ise insanın yaşadığı tüm sorunların kaynağı olduğunu söyler."Aynı nehirde iki kez yıkanılmaz"...
"Aynı sularda/nehirde iki kez yıkanılmaz" sözü Herakleitos'a ait bir söz olup, sembolik bir anlam taşır.Tanrı insana aynı zaman, aynı mekan, aynı şartlardaki bir fırsatı sadece bir defa verir; onu değerlendirip derğerlendirmemek insanın elindedir. Buna benzer başka bir fırsat geldiğinde ise ne ortam ne de siz aynı değildir artık. Yani alınması gereken dersi zamanında almak gerekir.Evrende herşey değişir, hiçbirşey aynı kalmaz, herşey akar, herşey hareket eder. Bu nedenle aynı nehre bir daha girdiğinizde su da aynı su değildir, siz de eskisi gibi değilsinizdir, siz de değişmişsinizdir. Çünkü herşey akar, değişir. Değişim süreklidir.