Robespierre; "ya cumhuriyetin içeride ve dışarıdaki düşmanlarını boğazlayacağız veya cumhuriyetle birlikte yok olup gideceğiz. Bu durumda politikamızın ilk kaidesi, halkı akıl, düşmanları da terör yoluyla yönetmek olmalıdır."
İhtilalin ardından Fransa büyük bir kargaşa dönemine girmiş, siyasal ve sosyal açıdan sıkıntılı günler yaşamaya başlamıştı Ülke büyük bir ekonomik krize sürüklenmiş, enflasyon artmıştı. Fransa bir bunalım dönemine girmişti.
Robespierre Fransız ihtilalinin önde gelen isimlerindendi. Hukuk okumuştu. Jean Jacques Rousseau’dan eğitim almıştı. Avukat olarak göreve başladıktan sonra Jakoben kulübüne üye olmuştu. Demokrasi fikrinin savunucusu olarak kısa sürede etrafında halkın desteğini almaya başladı. Katıksız bir cumhuriyetçiydi. Yeni Fransa’da kralın yerinin olmadığını düşünüyordu.
Robespierre’in iktidarı ele geçirmesinden sonra ihtilalin getirdiği, demokrasi, özgürlük, adalet gibi kavramlar yerini diktatörlüğe ve teröre bıraktı.
Robespierre kendinden olmayan herkese savaş açmıştı. Meclis halk tarafından seçilmişti. Meclisin aldığı kararları reddetmeye kimsenin hakkı yoktu. Meclis halktı. Meclisin aldığı kararları reddedenler de cumhuriyet karşıtıydı. Cumhuriyet karşıtlarının ise yeni Fransa’da yeri yoktu. Cumhuriyet demek fazilet demekti. Faziletli olmak için de cumhuriyet karşıtlarının yok edilmesi gerekiyordu. Böylece cumhuriyet ile terör bir birini desteklemeliydi. Robespierre kısa sürede diktatörlüğünü kurdu. İktidarını sağlamlaştırmak için teröre başvurmaktan çekinmedi. Bu anlayış Fransa’ya tarihin en karanlık yıllarını yaşattı.
Ardından da kendisine göre cumhuriyet karşıtı kim varsa idamlarına başladı.Her gün onlarca insan cumhuriyet karşıtı olmak suçuyla idam ediliyordu. O kadar çok kan akıtılmaya başlandı ki ülkede giyotini kullanacak cellat sıkıntısı çekilmeye başlanmıştı.
Robespierre için doğru, artık kendisi olmuştu. İhtilalin öncülerinden Danton’u da suçlamaya başladı. Çünkü Danton bu kadar terörün ve kanın fazla olduğunu ifade ederek ve Robespierre’den ayrılıyordu.Danton için Robespirre artık şöyle konuşuyordu:
"Danton vatan düşmanlarının en alçağı değilse de,en tehlikelisidir”.
Bu sözler Danton’un da sonunun geldiğini gösteriyordu. Tutuklanırken söylediği şu söz ihtilallerin mantığını göstermesi bakımından tarihe geçiyordu: ‘İhtilal evlatlarını yiyor.’
Yapılan yargılamanın ardından Danton idam edildi.
Robespierre’in bu cumhuriyet anlayışı kendi partisi dışındaki bütün siyasi partileri, cemiyetleri, kendini desteklemeyen tüm gazeteleri kapatması ile sonuçlandı.
Onun döneminde 20 bin kişi idam edildi. 300 bin kişi tutuklandı. Fransa tam bir diktatörlük, terör ve şiddet dönemini bu şekilde yaşadı. Ancak bu kadar şiddet ve terör Robespierre iktidarının da sonu getirecekti.
Robespierre artık güç kaybetmeye başlamıştı. 26 Temmuz’da meclisteki muhalefet Robespierre’in karşısında beraber hareket etti. Robespierre, mecliste, terör uygulamak ile suçlanarak idama mahkum edildi. 28 Temmuz günü ise suç ortağı 20 arkadaşının idamını izledikten sonra idam edildi.
(Ömer Aymalı / Tarih Dosyası / Dünya Bülteni)