İnsanların hayatını devam ettirebilmesi ve ihtiyaçlarını karşılaması; sağlık, ulaşım, iletişim gibi konularda sorunlarını çözmesi için tarih boyunca insanlar bilimsel çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalarla insanlar yeni buluşlara, fikirlere ulaşmıştır. Bir konu ve sorun ile ilgili belirli yöntemlerle, güvenilir kaynaklarda yapılan araştırma ve inceleme çalışmalarına bilimsel araştırma denir. Bu çalışmalar sırasında bilimsel araştırma basamakları kullanılır. Bu basamaklar şunlardır:
1. Bilimsel araştırma yapılacak olan konu veya soru belirlenir.
2. Konu veya sorun ile ilgili hipotezler (varsayımlar) oluşturulur.
3. Konu veya sorun ile ilgili kitaplar, akademik çalışmalar, dergiler, genel ağdaki bilgiler toplanır.
4. Ulaşılan bilgiler hipotezlerle karşılaştırılır.
5. Araştırılan konu ile ilgili açıklama ve sonuç bölümü yazılır.
6. Bilgilere ulaştırılan kaynaklar kaynakça bölümünde gösterilir.
Bir problemin çözümünde izlenecek bilimsel yöntem basamakları şu şekildedir:
1. Problem (araştırma sorusu) belirlenir.
2. Problem ile ilgili gözlem ve araştırma yapılır.
3. Hipotezler (geçici çözüm yolları) kurulur. Hipoteze dayalı tahminler yapılır.
4. Deneyler tasarlanır ve yapılır.
5. Deneyden elde edilen verilerden sonuç çıkarılır.
6. Sonuçlar değerlendirilir ve yorumlanır. Sonuçlar, hipotezi destekliyorsa hipotez kabul edilir.
7. Sonuçlar, hipotezi desteklemiyorsa hipotez reddedilir. Hipotez değiştirilir, yeni bir hipotez kurularak dördüncü aşamadan sonraki basamaklar sırasıyla tekrarlanır.
1. Araştırma sorusunu belirlemek
Bilimsel bir araştırma yapmanın ilk basamağı, araştırma sorusunu belirlemektir. Bilimsel araştırma yapan insanlar ilgi duydukları veya merak ettikleri alanlardan araştırma sorusu belirlemelidir. Böylece bireyler daha istekli çalışmalar yaparlar.
2. Varsayım (Hipotez) oluşturmak
Bilimsel bir araştırmanın ikinci aşaması, belirlenen sorunun cevabı ile ilgili olarak varsayımlarda bulunmaktır. Üzerinde henüz bilimsel çalışmalar yapılarak doğruluğu kanıtlanmamış ama bilimsel çalışmalar yapıldığında doğru çıkacağı umulan düşüncelere varsayım (hipotez) adı verilir. Bu aşamada araştırma yapacak kişinin kendi önerileri yer alır. Varsayım, araştırma sorusunun geçici cevabıdır.
3. Kaynak taraması yapmak
Bilimsel bir araştırmanın üçüncü aşaması, belirlenen soru ile ilgili bilgi, belge ve kanıt toplamaktır. Kitap, dergi, gazete, ansiklopedi ve Genel Ağ gibi kaynaklardan konu hakkında bilgi ve belgeler toplanır. Bu aşamada kütüphaneye giderek araştırma yapılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus yararlanılan kaynakların adı, yazarı, basım yeri ve yılının mutlaka not alınmasıdır. Bu bilgilerin bilimsel etiğe uygun olarak kaynakça kısmında belirtilmesi gereklidir.
4. Bilgileri Sınıflandırmak
Bilimsel araştırmanın dördüncü aşaması, toplanan bilgileri sınıflandırmaktır. Bu aşamada araştırma sonucunda farklı kaynaklardan elde edilen bilgi ve belgeler amacına uygun olarak belli bir sıraya göre düzenlenir. Bu bilgiler değerlendirilerek varsayımların doğru mu yoksa yanlış mı olduğu tespit edilir.
5. Metin Oluşturmak
Bilimsel araştırmanın son aşaması metin oluşturmaktır. Yapılan çalışmalar sonucunda toplanan bilgi ve belgeler son kez kontrol edilir. Daha sonra bunlar düzenli ve sistemli bir metin hâline getirilir. Metin yazıldıktan sonra kaynakça hazırlanarak araştırma sonlandırılır