Barkod, bir market zinciri sahibinin marketlerinde satılan tüm ürünlerin bilgisini kaydedecek bir sistem araması sonucunda ortaya çıkmış. Uzun süren çalışmalar sonrasında da şimdiki hâlini almış. Barkod okuyucu, barkodun üzerine lazer ışını gönderir. Barkodu oluşturan çizgiler, üzerine düşen ışını emer. Boşluklarsa ışını yansıtır. Barkod okuyucu, emilen ve yansıyan ışınları algılar ve bilgisayara aktarır. Bilgisayar, barkod okuyucudan gelen veriyi rakamlara çevirir. Bu rakamların oluşturduğu sayı, barkodu okunan ürünün kodudur.
Barkoddan en çok satıcılar yararlanır. Çünkü barkod okuyucunun bağlı olduğu bilgisayar sistemi, ürünle ilgili çeşitli bilgiler içerir. Bir ürünün adı, fiyatı, satış miktarı, üründen stokta ne kadar kaldığı gibi konularda veri sağlar. Bunun yanı sıra satıcının birden çok şubesi varsa hangi ürünün hangi şubeden, hangi kasadan, ne zaman satıldığıyla ilgili bilgiler de verebilir.
Barkodları oluşturan rakamlar rastgele verilmez. Bunun için bir numaralandırma sisteminden yararlanılır. Bu numaralandırma sistemlerinden ülkemizde en yaygın olarak kullanılanında on üç rakam bulunur. Bunlardan ilk üçü ülke kodudur. Türkiye’nin ülke kodu 868 ve 869’dur. Üretici firmanın kod numarası da bu sayıyla başlar. Bu kod numarası yediyle on iki basamak arasında değişebilir. Üretici firmanın kod numarasını ürünün kodu izler. Ürün kodu beş basamağa kadar çıkabilir. En sondaki sayıysa kontrol basamağıdır. Kontrol basamağı, barkod okunurken bir hata olup olmadığını kontrol etmeyi sağlar.
Dergi ve benzeri süreli yayınların barkodunda çizgilerin üzerinde İngilizce kısaltması ISSN olan Uluslararası Standart Süreli Yayın Dergi Numarası bulunur. Yedi basamaktan oluşan ISSN’nin en sonunda kendine özgü bir kontrol basamağı olur.
Barkod numarası nasıl oluşturulur
Belli bir alanda sistemsel işlerin daha kolay ilerlemesini sağlayan barkod sistemine kayıt olmak için, belirli bir rakam düzenine sahip olmak gerekiyor. Belirli kalınlıklardaki çizgileri takip eden rakamların arasındaki bazı boşluklar, rakamların belli bir düzene göre oluşturulduğunu göstermektedir. Bu noktada ilk 3 basamak ürünün bulunduğu ülke kodunu içermektedir. Sonraki 4 rakam üretici firmaya ait olan kodu, daha sonraki 5 adet rakam ürünün kodunu ve son rakamlar ise kontrol kodunu temsil etmektedir. Barkod sistemine dahil olan ülkenin kendine ait barkod referans numarası bulunmaktadır. Ülkemizde aldığımız birçok ürün barkodunun ilk basamağında yer alan 869 rakamı Türkiye’nin barkod numarasıdır. Bu şekilde her ülkenin barkod numarasının olması, ürünlerin hangi ülkeye ait olduklarının anlaşılmasını sağlamaktadır.