Mustafa Kemal’in ailesi, yakın çevresi ve 1881 yılından Harp Akademisini bitirdiği 1905 yılına kadar süren dönem, onun hayatında son derece önemli bir kesittir. Bu zaman diliminde çocukluğunun geçtiği değişik yerler, okullar, Selanik, Manastır, İstanbul, Şam ve Sofya gibi şehirler onun fikir dünyasını derinden etkilemiştir.
Diğer yandan genç arkadaş çevresi, öğretmenleri, çeşitli olaylar, düşünürler, şairler, yazarlar ve okuduğu kitaplar Mustafa Kemal’in aydın bir kişi olarak yetişmesinde son derece önemli bir rol oynamıştır.
Mustafa Kemal’in yirmi beş yıllık zaman diliminde edindiği deneyimler onun başarılı bir asker, komutan, devlet ve düşünce adamı, kısaca dünya çapında vizyon sahibi başarılı bir “dönüştürücü lider” olmasını doğrudan etkilemiştir.
Balkanların durumunu göz önüne aldığınızda, Mustafa Kemal’in bu bölgede yetişmesinin fikir hayatına etkilerini konuşalım;
Mustafa Kemal’in çocukluk yıllarının geçtiği Balkan Yarımadası’nın toplumsal ve kültürel yapısı hakkında konuşalım;
Selanik’te Türkler dışında Rumlar, Bulgarlar, Sırplar, Yahudiler ve Ermeniler de yaşıyor, birlikte aynı topraklarda yaşamlarını sürdürüyorlardı. Selanik şehrinde Türkler diğer uluslara göre daha kalabalıklardı ve çoğunluk Türkler'den oluşuyordu.
Selanik şehri, Osmanlı sınırları içerisinde sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan en gelişmiş ve en kalabalık yerleşim merkezlerinin başında geliyordu. Bu nedenle Selanik Osmanlı Devleti’nin Batı’ya açılan kapısı görevi görüyordu. Avrupa’da oluşan her yeni fikirler ve düşünceler Osmanlı topraklarında önce konumundan dolayı ilk önce Selanik’e ulaşırdı.
Mustafa Kemal'in Selanik'te büyümesi, Selanik'in çevre ülkelerin sosyal, ekonomik, kültürel açıdan etkilediği bir bölge olması onun fikir hayatını oldukça etkilemiştir. Çünkü Avrupa'da olan tüm yenilikler önce Selanik'e ulaşırdı.