Ay da Dünya gibi kendi ekseni etrafında dönme hareketi yapar. Ay, kendi ekseni etrafında dönerken Dünya’nın etrafında da dolanma hareketi yapar. Ay’ın Dünya etrafında yaptığı dolanma hareketi 27 gün 8 saat sürmektedir.
Dünya, Güneş etrafında belli bir yol izleyerek dolanmaktadır, Ay’da Dünya ile birlikte Güneş’in etrafında dolanma hareketi yapar. Dünya ve Ay’ın güneş etrafında birlikte yaptığı dolanma hareketini zaman dilimi olarak 1 yılda tamamlar.
Ay’ın Güneş’ten aldığı ışınları Dünya’ya yansıttığını öğrenmiştik. Ay’ın hareketlerinden dolayı konumunun sürekli değişir ve bu durum Ay’ın ışık alan kısmının değişmesine neden olur. Sonuç olarak Dünya’dan bakan kişi Ay’ı farklı zamanlarda farklı şekillerde görür. Ay’ın farklı görünümlerine Ay’ın evreleri adı verilir. Ay’ın evreleri 29 gün 12 saatte tamamlanır ve bu süre 1 ay denir. Ay’ın evreleri ana evreler ve ara evreler olarak ikiye ayrılır. Ay’ın ana evreler arasında 1 hafta zaman geçer, ana evreler arasında geçiş sürecinde görülen evreler ara evrelerdir
Ay’ın üç temel hareketi vardır.
- Ay kendi etrafında saat yönünün tersine döner. Ay bu hareketini 27 gün 8 saatte tamamlar.
- Ay, Dünya’nın etrafında dolanma hareketi yapar. Ay, Dünya’nın etrafında saat yönünün tersi yönünde dolanır ve bu hareketini 27 gün 8 saatte tamamlar. Ay’ın kendi ekseni etrafında dönme süresi, Dünya’nın etrafında dolanma süresine eşittir. Bu nedenle Dünya’dan bakıldığında Ay’ın hep aynı yüzü görülür.
- Ay, Dünya ile beraber eş zamanlı olarak Güneş’in etrafında dolanma hareketi yapar. Bu hareket saat yönünün tersi yönündedir. Ay bu hareketi 365 gün 6 saatte yani bir yılda tamamlar.
Ay’ın ana evreleri; yeni ay, ilk dördün, dolunay ve son dördün olmak üzere dört evredir. Hilal ve şişkin ay, ayın ara evreleridir. Ay’ın ara evreleri ikili olarak gerçekleşir ve şekilleri kurallı değildir. Ay’ın ana evreleri ara evrelere göre daha dolgun bir görünüme sahiptir.
Ay neden değişik şekillerde görünür
Dünya yüzeyinden baktığımız zaman ay değişik şekillerde görünebilmektedir. Belli başlı bazı sebepleri vardır.
- Ay ışık kaynağı olmadığı içindir.
- Eğer ayın kendi ışık kaynağı olsaydı tıpkı güneş gibi aynı şekilde görebilirdik.
- Ay Güneş'ten aldığı ışığı aynı şekilde dünya yansıtır.
- Dünya yüzeyinden bakıldığı zaman farklı zamanlarda değişik şekillerde görünür.
Ayın evreleri nelerdir
Ayın kendi ışık kaynağı olmadığı için güneşten aldığı ışığı bize yansıtır. Bu sebepten dolayı Dünya’dan baktığımız zaman ay farklı şekillerde görünür. Ayın her gece farklı şekillerde görünmesine ayın evreleri denir. Ay’ın 4 ana ve 4 ara evresi olmak üzere toplamda 8 tane evresi bulunmaktadır. Özellikle ayın bu 4 ana evresi 1 hafta boyunca sürer. Şimdi ayın evrelerini ele alalım ve tek tek inceleyelim.
1.Yeni Ay: Ay, Güneş ile Dünya Arasına girdiği zaman yeni ay oluşmaktadır. Ancak bu zaman içerisinde Ay’ın karanlık tarafı dünyaya baktığı için Ay'ı göremeyiz.
2.Hilal: Eğer ay Güneş'in doğusunda ise o zaman hilal şeklinde görülür. Böyle zamanlarda dünyadan baktığımız zaman ay ters, ‘C’ şeklinde görünür.
3.İlk Dördün: 1 hafta sonra ayın sağ kısmından aydınlandığı evredir. Bu durumda ay, ‘D’ şeklinde bir görünüme sahip olur.
4.Şişkin Ay: Ay’ın ilk dördün evresi ile Dolunay evresi arasındaki görünümünü denir.
5.Dolunay: 1 hafta sonra Dünya, Güneş ile Ay'ın ile ayın ortasına gelmiştir. Bu durumda ayın parlak kısmı Dünya’ya doğru bakar bir şekil almıştır.
6.Şişkin ay: Dolunay ile son dördün arasındaki evre olarak şişkin ay bilinir.
7.Son dördün: 1 hafta sonra ayın sol tarafının aydınlandığı evredir.
8.Hilal: Ay, Güneş'in doğusunda olduğunda gerçekleşen evredir. Dünya'dan bakıldığı zaman, ‘C’ harfi şeklinde görülür.