Dünya, kendi ekseni etrafında dönen ve Güneş etrafında da yörünge üzerinde dolanım yapan bir gezegen olarak Ay isimli bir uyduya sahiptir. Güneş de kendi ekseni etrafında dönerek Halley Takım Yıldızı’na doğru hareket etmektedir. Bununla beraber Ay’ın da kendi ekseni etrafında dönmesi ve Dünya etrafında da belli bir yörüngede hareket etmesi söz konusudur.
Kütle çekim kanunlarına göre bu hareketlerin gerçekleşmesi sonucunda yörünge kesişim noktalarında Ay, Dünya ve Güneş arasında bazı ışık olaylarının gerçekleşmesi söz konusu olmaktadır. Ay tutulması olayı da bu durumlardan birinde yaşanmaktadır.
Ay tutulması, dolunay döneminde gerçekleşir. Fakat sabit yörünge hareketleri olmadığından yörünge kesişme dönemlerinde denk gelen dolunay evresinde Ay tutulması gerçekleşir. Bu nedenle de her dolunay evresinde Ay tutulması olmaz.
Ay tutulması, Ay’ın dünyanın arkasında kalması durumunda gerçekleşir. Böyle bir durumda Güneş ile ay arasına dünya girer. Dünya’nın gölgesi ayın üzerine düşmektedir.
Ay tutulması türleri şu şekildedir:
- Tam Ay tutulması: Ay yuvarlağının tamamının Dünya’nın gölgesinde kalması sonucunda oluşan ay tutulması olarak gerçekleşir.
- Parçalı Ay tutulması: Ay yuvarlağının bir kısmının dünya gölge konisinden geçmesiyle Ay diskinin bir kısmının gölgelenmesi şeklinde gerçekleşir.
- Gölgeli Ay tutulması: Ay’ın Dünya’nın gölge konisine tam girmesiyle Ay’ın sönük olarak görüldüğü bir tutulma şeklidir.
- Parçalı gölgeli Ay tutulması: Ay’ın Dünya’nın gölge konisine bir kısmıyla girmesi şeklinde oluşan Ay tutulmasıdır.