Asya Hunları;
- Asya Hun devleti tarihte bilinen ilk Türk devletidir. Devletin kurucusu ve ilk hükümdarı Teoman’dır.
- Siyasal olarak ikili teşkilata göre idare edilirdi. Çin ile sürekli bir mücadele içindedirler. Çinlilere karşı seferler yaptılar, Çinliler de bu seferleri durdurmak için Çin Seddi’ni yapmak zorunda kalmışlardır.
- Teoman’ın oğlu Meta Han döneminde; diğer Türk devletlerine de örnek olacak ‘onluk sistem’ e dayalı ilk düzenli Türk ordusu kuruldu.
- Hunlar Orta Asya bozkırında göçebe bir yaşam sürüyorlardı. Ekonomi İpek Yolu üzerindeki ticarete ve hayvancılığa dayanıyordu.
Kök Türkler;
- Kök Türkler ya da Göktürkler Tarihte ‘Türk’ adını ilk kez devlet adı olarak kullanan devlettir.
- Göktürkler, Hunlardan sonra Türk boylarını ikinci kez bir bayrak altına toplayan ikinci Türk devletidir.
- Kültürel olarak gelişmişlerdi. Göktürkler kendilerine ait Göktürk alfabesini kullanmışlardır. Göktürk alfabesi ilk Türk alfabesidir.
- Göktürklerin Destanları; Göktürklerin destanları Ergenekon ve Bozkurt Destanlarıdır.
- Siyasal olarak ikili teşkilat hakimdi.
Uygurlar;
- 18 harften oluşan Uygur Alfabesini kullandılar.
- Türeyiş ve Göç destanları Uygurlara aittir.
- Yerleşik hayata geçen ilk Türk Devleti’dir. Yerleşik hayata geçtikleri için, Mimaride ileri gitmişler ve birçok kalıcı eser bırakmışlardır.
- Uygurlar saraylar, tapınaklar, şehirlerinin etrafına surlar yapmışlardır.
- Pazarlarda para kullanılarak ticaret yapılırdı.