Çatı uyuşmazlığı nedir
Bileşik cümlelerde temel cümlenin yükleminin etken olup yan cümlecikteki eylemsinin etken olmamasından ya da temel cümlenin yükleminin edilgen olup yan cümlecikteki eylemsinin edilgen olmamasından kaynaklanan anlatım bozukluğudur.
Akşam evde biraz sohbet edip erkenden yatıldı.
Bu cümlede, yan cümledeki eylemsinin (sohbet edip) etken, temel cümlenin yükleminin (yatıldı) edilgen bir eylem olması, anlatım bozukluğuna yol açmıştır. Bu nedenle söz konusu yüklem ve eylemsi ya etken ya da edilgen yapılarak ortadaki çatı uyuşmazlığı kaldırılmalıdır. Yani bu cümle iki şekilde düzeltilebilir:
- Akşam evde biraz sohbet edip erkenden yattık. (etken-etken)
- Akşam evde biraz sohbet edilip erkenden yatıldı. (edilgen-edilgen)
- Film seyrettikten sonra biraz konuşuldu ve evlere gidildi. (Yanlış)
- Film seyredildikten sonra biraz konuşuldu ve evlere gidildi. (Doğru)
- Bütün sözlere kulak vermişse de hiçbir şey anlaşılamamış. (Yanlış)
- Bütün sözlere kulak verilmişse de hiçbir şey anlaşılamamış. (Doğru)