Anadolu Üstüne Metni Sayfa 52 Cevapları
Millî kültürümüze ait bir efsane araştırınız. Bunu birinci etkinliğe yazıp arkadaşlarınızla paylaşınız.
Yedi Kardeşler Burcu Efsanesi
Diyarbakır surlarında 78 adet burç bulunmaktadır. Bu burçlardan biri de Yedi kardeşler burcudur. Efsaneye göre, düşmanlar tarafından Diyarbakır surları çevrelenir ve kuşatılır. Günler boyunca savaş devam eder, bir çok asker ölür. Günler süren savaşın sonunda kale kaybedilir. Düşman savaşı kazanır. Ancak yedi adet kardeşin savunduğu burç, bir türlü düşmana teslim olmaz ve savaşmaya devam ederler.
• Düşman bu burca saldırır ancak bir türlü yedi kardeşin savunduğu burcu ele geçiremez. En sonunda onlarla anlaşmak için bir elçi gönderir. Yedi kardeş, elçiye tek şart ile teslim olacaklarını söyler, o da canlarının bağışlanmasıdır. Aynı zamanda yedi kardeş elçiye şöyle der: kralınız ya da komutanınız gelirse ve kaleye girip burca çıkarsa ona burcu teslim ederiz.
•Burcu ancak krala ya da komutana teslim edeceklerini belirtirler. Komutanlar, kral ile birlikte burca girer ve büyük bir patlama olur. Yedi kardeşler, barut odasını ateşlemiştir. Kral, komutanlar ve yedi kardeşler ölür. Düşman askerleri kaçarlar ve dağılırlar. Bu olaydan sonra bu burca Yedi Kardeşler Burcu ismi verilir.
Anadolu Üstüne Metni Sayfa 55 Cevapları
1. ETKİNLİK
Yaptığınız araştırmanın sonucunda öğrendiğiniz, millî kültürümüze ait bir efsanenin olaylarını belirleyiniz. Olayları oluş sırasına uygun olarak yazıp metne başlık vermeyi de unutmayınız. Yazdığınız metni arkadaşlarınıza okuyunuz.
Hep Büyük Efsanesi
Ege’de bir köyde bir adam yaşarmış. Bu adamın bağları, bağlarında koca koca salkımlı üzümleri varmış. Adamın üzümleri çok meşhurmuş.
Adam yaşlanınca bağları oğluna bırakmış. Oğlu da üzüm yetiştirmeye devam etmiş. Bir gün baba oğlunu ziyaret için bağa gelmiş. Sohbet ettikten sonra baba oğlundan bir salkım üzüm istemiş. Oğlu üzüm getirmek için bağa girmiş ama salkımlara uzanıp uzanıp “Bu salkım büyük!” deyip vazgeçiyormuş.
Baba, oğlunun uzun süre gelmediğini görünce oğlunun ne kadar cimri olduğunu anlamış. Adam bir zamanlar sahibi olduğu üzümlerden bir tanesinin bile tadına bakamadığı için çok üzülmüş ve o anda beddua etmiş oğluna; “ Kuş ol da, ’Hep büyük! Hep büyük!’ diye ötüver yaz kış!” demiş.
Delikanlı bağda üzüm aramaya devam ederken bulduğu üzüm salkımını
koparmak için elini uzattığı bir anda babasının bedduası gerçeğe dönüşmüş;
delikanlı kuş oluvermiş.
Bugün hala Ege Bölgesi’nde üzüm bağları üzerinde uçan bir kuşun “ Hep büyük ! Hep büyük!” diye öttüğü söylenmektedir.
2. ETKİNLİK
Okuduğunuz metnin türü nedir? Yazınız.
Cevap: Hikâye edici metin.
Anadolu Üstüne Metni Sayfa 56 Cevapları
3. ETKİNLİK
Metni bir kez de sessiz okuyunuz. Anlamını bilmediğiniz sözcük ve sözcük gruplarını belirleyip aşağıya listeleyiniz. Sözcük ya da sözcük gruplarının anlamlarını tahmin ediniz. Tahminlerinizle sözlüklerinizden (deyimler, atasözleri) bulduğunuz anlamları karşılaştırıp kelime defterlerinize yazınız.
folklor: Halk bilimi
ozan: Şair
oluk: Bir şeyin akmasına yarayan üst yanı açık boru
bakraç: Çoğunlukla bakırdan yapılan küçük kova
Bunları birer cümlede kullanınız.
• Bir ülkede yaşayan halkın kültür ürünleri o ülkedeki folklorun konusudur.
• Ozanlarımızın yazdığı şiirlerden yapılan şarkılar çok hoşuma gidiyor.
• Oluklardan akan yağmur sularını fıçılara dolduruyor.
• Anneannem gençken yoğurt mayaladığı bakraçları hala saklıyor.
Anadolu Üstüne Metni Sayfa 57 Cevapları
4. ETKİNLİK
Metinle ilgili soruları yanıtlayınız.
Yazarın, vatanımız ile ilgili görüşleri nelerdir?
Cevap: Tarihî hazineleri, eski eserleri, folklor zenginlikleri, tabiat güzellikleriyle her an yeniden keşfedilmeye hazır bir ülkedir bu vatan.
Efsane ne ile ilgilidir?
Cevap: Anadolu isminin nasıl ortaya çıktığı ile ilgilidir.
Efsane nerede geçmektedir?
Cevap: Taşlıca Köyü’nün yamacında geçmektedir.
Efsanedeki olay nedir?
Cevap: Yaşlı bir kadının sıcaktan bunalmış askerlere ayran dağıtmasıdır.
Efsanedeki kişiler kimlerdir?
Cevap: Türk beyi, askerler, yaşlı kadın.
5. ETKİNLİK
Metinden bir, iki, üç, dört, beş ve altı heceden oluşan sözcükler bulunuz. Bunları aşağıda yazarak hecelerine ayırınız. Sözcükleri hecelerine ayırırken kısa çizgi kullanmayı unutmayınız.
Cevap:
- az
- söze → söz-e
- ülkedir → ül-ke-dir
- derlenmemiş → der-len-me-miş
- hazineleri → ha-zi-ne-le-ri
- güzellikleriyle → gü-zel-lik-le-riy-le
Anadolu Üstüne Metni Sayfa 58 Cevapları
6. ETKİNLİK
Aşağıda, Anadolu’muz için yazılan şarkılardan biri yer almaktadır. Bu şarkıyı bestelenmiş hâliyle sınıfta seslendiriniz.
Gezsen Anadolu’yu
Sen ne güzel bulursun,
Gezsen Anadolu’yu.
Dertlerden kurtulursun,
Gezsen Anadolu’yu.
Billur ırmakları var,
Buzdan kaynakları var,
Ne hoş toprakları var,
Gezsen Anadolu’yu.
Orda bahar başkadır,
Yazlar, kışlar başkadır,
Ah!.. Bu diyar başkadır,
Gezsen Anadolu’yu.
Erdoğan OKYAY
Anadolu Üstüne Metni Sayfa 59 Cevapları
Siz de Anadolu ile ilgili şarkı ya da türkü araştırıp aşağıdaki alana yazınız. Yazdığınız şarkı ya da türküyü seslendiriniz.
ANADOLU
Kuvvetlidir Türk’ün kolu,
Doğruluktan her bir yolu ,
Baştan başa Türkle dolu ,
Anadolu, Anadolu ..
Türk çocuğu küçük yaştan ,
Ekmeğin! söker taştan .
Kurtulmuştur yeni baştan ,
Anadolu, Anadolu ..
Çalışmanın vardır tadı ,
Tembelliğe alışmadı ,
Türk cennetinin bir adı :
Anadolu, Anadolu …
Aka GÜNDÜZ
Anadolu Üstüne Metni Sayfa 60 Cevapları
7. ETKİNLİK
Tek başına anlamı olan veya tek başına anlamı olmadığı hâlde cümle kurmaya yarayan ses ya da ses topluluğuna sözcük (kelime) denir.
“Yanık bağırların, susuz dudakların umudu olur yaşlı ana.” cümlesinde sekiz sözcük vardır.
Siz de aşağıdaki cümlelerin kaçar sözcükten oluştuğunu belirleyip örnekteki gibi altlarına yazınız.
Alın ananızın ak sütü gibi, için ayranımdan.
Omzundan bakracını indirir, önündeki taş oluğa döker.
Bir bakraç ayran, bir orduya yeter, artar bile.
8. ETKİNLİK
Aşağıdaki sözcükler farklı yazı stillerinde yazılmıştır. İnceleyiniz. Kelimeleri kendi yazı stilinize göre yazınız.
Yazma etkinliğini siz yapabilirsiniz.
Anadolu Üstüne Metni Sayfa 61 Cevapları
9. ETKİNLİK
Askerler ile yaşlı kadın arasındaki konuşmalar yazıya geçirilirken konuşma çizgisinden (–) yararlanılmıştır. Metinde konuşma çizgisi olan yerleri tekrar inceleyiniz.
Hafta sonu bir arkadaşınızla karşılaştığınızı düşününüz. Birbirinize neler söylerdiniz? Bu karşılıklı konuşmayı, konuşma çizgisi kullanarak aşağıya yazınız.
— Aa! Merhaba Sinem.
— Merhaba Fatih, nasılsın?
— İyiyim, sen nasılsın?
— Ben de iyiyim, gezmeye çıktım.
— Ben de kütüphaneye gidiyorum.
— Okulda görüşürüz o zaman.
— Görüşürüz, hoşça kal.
10. ETKİNLİK
Birinci etkinlikteki araştırmanızı değerlendirmek için aşağıdaki formu kullanınız.
Yaptığınız araştırmaya göre formu siz doldurabilirsiniz.