Öğretmen liseleri ise mezunlarına büyük avantajlar sağlıyor. Meslek liseleri ise hem meslek sahibi yapıyor hem de mezun ettiği öğrenciye kolay iş bulma imkânı tanıyor.
Anne-baba ve çocuklar okul tercihi yaparken 'Hangi okulu neden tercih etmeliyim?' sorusunu sıklıkla soruyor. Üniversiteye giden yolun, iyi bir liseden geçtiğini düşünen aileler, okulların genel bilgilerini merak ederken, diğer yandan da çocuklarının ileride tercih edeceği meslek için hangi lisenin kolaylık sağlayacağını bilmek istiyor. Öğrenciler, OYP puanlarına göre tercih yapabilecekler. Sınav sonucuna göre öğrenci alan liseler hakkında şunlar önceden bilinmelidir.
Sosyal bilimler liseleri - Mezunları söze ve eşit ağırlıklı bölümlere yerleşiyor
Kendisini edebiyat ve sosyal bilimler alanında yetiştirmek isteyen, bu alana ilgi duyan, bu alanda araştırmalar yapmak, projeler üretmek isteyen öğrenciler öğrenim süresi hazırlık+4 yıl olan bu liseleri tercih edebilir. Bu liselerde dil öğrenilmesine önem veriliyor. Okul ayrıca şehir dışından gelen öğrenciler için pansiyon imkânı da sunuyor. Mezunlarının büyük bölümü iktisat, işletme, hukuk, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler, kamu yönetimi, uluslararası ticaret, edebiyat, tarih, halkla ilişkiler, psikoloji gibi sözel ve eşit ağırlıklı bölümlere yerleşiyor. Okulun üniversite yerleştirme başarısı da çok yüksek. Sayıları her yıl artan ve 32'ye ulaşan sosyal bilimler liselerinin yüzdelik dilimleri yüzde 2,5 ile yüzde 19 arasında değişiyor.
Fen liseleri - Mezunları tıp ve mühendisliğe gidiyor
Fen ve matematik alanların ilgi gösteren öğrencileri yükseköğrenime hazırlayan okullar. Derslerin büyük oranda matematik ve fen ağırlıklı olduğu bu liselerde öğrenim süresi 4 yıldır. Sınıf kontenjanları 26'dır.
Mezunlarının büyük oranda tıp ve mühendislik bölümlerine yerleştiği fen liseleri bu alanda yükseköğrenim görmek isteyen ve matematik-fen alanlarına ilgi duyan öğrencilerin tercih etmesi gereken okullardır. Toplam 141 fen lisesi var. SBS'de en çok tercih edilen okul türlerinin başında geliyor. Yüzdelik dilimleri yüzde 0,08 ile yüzde 10 arasında değişiyor.
Anadolu öğretmen liseleri - Öğrencilerine büyük avantajlar sağlıyor
Öğrencilere mezun olduklarında en fazla avantaj sağlayan okullardan. Anadolu öğretmen liseleri öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarına öğrenci hazırlayan, öğrencilerine öğretmenlik mesleğini sevdirmeyi amaçlayan, belirli bir seviyede yabancı dil öğretebilen okullardan biri. Öğrenciler istedikleri takdirde öğretmenlik dışındaki alan ve bölümleri de hiçbir kısıtlama olmadan rahatlıkla tercih edebiliyor. Anadolu öğretmen lisesi mezunları öğretmenlik bölümleriyle birlikte hukuk, mühendislik, vb. bölümlere rahatlıkla yerleşebiliyor. Anadolu öğretmen liselerinin öğretim süresi 4 yıl. Toplam 296 adet olan Anadolu öğretmen liselerine yerleşmek isteyen öğrencilerin yüzdelik dilimi yüzde 1 ile yüzde 27 arasında olmalı.
Anadolu liseleri - Başarısı çok yüksek okullar var
Yabancı dili belirli seviyede öğrencilere öğretmeyi amaçlayan Anadolu liselerinde öğrenim süresi dört yıldır. Ancak; öğretim süresi hazırlık + 4 yıl olan okulların da olduğu bilinmeli, tercihlerde okulların öğrenim süreleri göz önüne alınmalıdır.
SBS'de en çok tercih edilen okul türü olan Anadolu liseleri sayısı 1.491 adet. Çok geniş bir yüzdelik dilim aralığına sahip Anadolu liselerinin yüzdelik dilimleri yüzde 0,05 ile yüzde 70 arasında değişiyor. MEB'in kararı ile düz liselerin Anadolu liselerine dönüştürülmesi, Anadolu liselerinin önemini azalttığı kanısı yaygın olsa da köklü ve merkezi Anadolu liselerinin yüzdelik dilimleri hâlâ çok yüksek.
Sağlık meslek liseleri - İş bulma imkânı çok yüksek
Sağlık Bakanlığı'na bağlı kamu ve özel yataklı/yataksız sağlık kurum ve kuruluşlarına ara eleman yetiştirmek üzere açılan sağlık meslek liseleri en çok tercih edilen meslek liseleridir. Özellikle mezuniyet sonrası iş bulma imkânı bu okulları daha avantajlı hale getirmektedir. Anadolu sağlık ve sağlık meslek liselerinde; hemşirelik programı ile sağlık alanı acil tıp, anestezi, çevre sağlığı, diş protez, ortopedik protez-ortez, radyoloji, tıbbi laboratuvar, tıbbi sekreterlik dallarında ortaöğretim seviyesinde dört yıl süreyle öğrenim verilir. Toplam 20 bin 376 kontenjanı bulunan sağlık meslek liselerinin yüzdelik dilimi yüzde 10 ile yüzde 32 arasında değişiyor. Hemşirelik alanı en çok istenen bölümlerin başında geliyor.
Anadolu imam-hatip liseleri - Mesleki bilginin yanında lise eğitimi veriyor
İmamlık, hatiplik ve Kur'an kursu öğreticiliği konularında görevli elemanları yetiştirmek üzere hem mesleğe hem de yükseköğretime hazırlayan ortaöğretim kurumları olan Anadolu imam-hatip liselerinde mesleki derslerin yanı sıra İngilizceye önem veriliyor. Son yıllarda yüzdelik dilimlerinde artış görülen Anadolu imam-hatip liselerinin toplam kontenjanı 30 bin 230'dur. Yüzdelik dilimi yüzde '7-8'den büyük olan tüm öğrencilerin tercih edebileceği bu okullarda özellikle büyük şehirlerde olanların yüzdelik dilimlerinin daha küçük olduğu unutulmamalı.
Anadolu ticaret meslek lisesi ve Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi - Dil bilen nitelikli insan yetiştirmeyi amaçlıyor
Anadolu ticaret meslek liselerinde, muhasebe ve finansman, pazarlama ve perakende, büro yönetimi ve sekreterlik, bilişim teknolojileri, elektrik-elektronik teknolojileri ve ulaştırma alanlarında kamu ve özel sektörde görev alacak veya kendi başına iş yapabilecek, yabancı dil bilir nitelikli insan gücü yetiştiriliyor. Turizm sektörünün; yiyecek içecek hizmetleri, konaklama ve seyahat hizmetleri, eğlence hizmetleri, gıda teknolojisi, güzellik ve saç bakım hizmetleri, hasta ve yaşlı hizmetleri ve denizcilik alanlarında sektörde görev alacak veya kendi başına iş yapabilecek, yabancı dil bilir nitelikli elemanları yetiştiren okullar. Ticaret meslek liselerinin yüzdelik dilimi yüzde 16 ile başlıyor.
Anadolu teknik/meslek liseleri ve Anadolu kız teknik/meslek liseleri: - Teknisyen yetiştiriyor
Öğrencilere genel kültür dersleri ile birlikte endüstriyel teknik alanlarda mesleki formasyon kazandırılıyor. Bu okullardan "teknisyen" unvanı ile mezun olanlar, alanları ile ilgili işyerlerinde çalışabilecekleri gibi, isterlerse yükseköğrenim kurumlarına da devam edebilirler. Anadolu meslek liselerinin yüzdelik dilimleri yüzde 15 ile başlıyor.
Tercih edeceğiniz okulları araştırın
Tercih yapılırken dikkat edilecek en önemli noktalardan birisi de tercih edilecek okulların çok iyi tanınmasıdır. Okul hakkında mümkün olduğunca çok bilgi sahibi olunmalı ve tercih yapılırken bu bilgiler değerlendirilmelidir. Tercih edilecek okulun oturduğunuz bölgeye yakınlığı ve ulaşım şartları mutlaka göz önüne alınmalıdır.
Okulun eğitim-öğretim programı, yabancı dil durumu, mezuniyetten sonra öğrenciye neler kazandırdığı, üniversite başarısı, okulda yapılan sosyal aktiviteler ve bu aktivitelerin öğrenciye neler kattığı, okulun teknolojik imkânları, çağın gereklerini öğrenciye ne oranda sunduğu, öğrencinin üretkenliğinin artması için teknolojiden ne ölçüde faydalanılabileceği vb. tercih döneminde değerlendirilmelidir.
RECEP UYSAL SORULARI CEVAPLIYOR
Dünkü cevaplarınızı okudum. Benim de bir sorum var. Tercihleri istek değil de puan sırasına göre yaptığımızda kazanabileceğim. Ama bu arada istemediğim veya az istediğim okullar ön sıraya geçiyor. Sizin dediğinize göre istediğim okul orta sıralara geliyor. Ne yapmalıyım? Puanım 450, istediğim okul ise 445 puanda. Düşük puanlı istediğim okulu 1. sıraya yazsam diğerleri ölü tercih mi olur? 1. tercihimi kazanamazsam diğer tercihler denenmez mi?
Tercihler yapılırken istekler tabii ki önemlidir. Ancak isteklerle birlikte okulların yüzdelik dilimleri ve taban puanları da göz önüne alınmalıdır. 450 puan almış biri olarak 445 puanlık bir okulu 1. sıraya yazıp alt sıralara daha yüksek puanlı bir okul yazarsanız puanınız ilk tercihinize yettiği için ona yerleştirilirsiniz. Yerleştirme yapılırken sistem sizi puanınızın yettiği en yüksek tercihinize yerleştirmektedir. Dolayısıyla alttaki tercihleriniz ölü tercih olacaktır. Ayrıca sırf puanı yüksek diye istemediğiniz okulları yazmak zorunda değilsiniz. Alt tercihlerinizde daha düşük puanlı ve yüzdelik dilimli okullar varsa onlara yerleşebilirsiniz.
Yerleştiğim okulu beğenmezsem yedek yerleştirmelerde daha altta yer alan bir tercihime girme şansım var mı?
Yerleştirme işlemleri puan üstünlüğü esas alınarak yapılmaktadır. Dolayısıyla yerleştiğiniz okul sizin puanınıza en uygun olan okul olacak, puanınızdan daha yüksek olan okullara ise yedek olarak yerleştirilme şansına sahip olacaksınız. Yani asil yerleştirme sonucunda kazandığınız okuldan daha düşük puanlı bir okula yerleşmeniz mümkün değil. Yapılması gereken, bu tarz problemler yaşamamak için tercihleri bilinçli yapmak ve gidilmeyecek okulları tercih etmemektir.
Öğretmen lisesi tercih etmeyi düşünüyorum. Eğer yerleşirsem üniversitede sadece Öğretmenlik bölümlerini mi tercih edebilirim?
Hayır. Öğretmen liselerinden mezun olduğunuz zaman hiçbir hak kaybına uğramadan istediğiniz bölümü tercih edebilir, öğretmenlik tercih ederseniz ek puan alma hakkına sahip olursunuz. Gönül rahatlığıyla tercih edebilirsiniz.
Tercih döneminde mezun olduğum okulun bulunduğu ilde olmayacağım. Tercihlerimi başka bir okula onaylatabilir miyim?
Kılavuzda "Tercih işlemi öğrenci tarafından bireysel olarak yapılabileceği gibi mezun olduğu ya da herhangi bir ilköğretim okulu müdürlüğünden yapılabilecektir" denilmektedir. Şehir dışında olsanız bile size en yakın ilköğretim okulu müdürlüğüne giderek onaylama işlemini yaptırabilirsiniz.
Yedek yerleştirme dönemlerinde sıramın gelip gelmediğini nasıl takip edeceğim?
Yerleştirme sonuçları açıklandığında öğrencilerin "sınav sonuç belgesi"nde, herhangi bir ortaöğretim kurumuna asil olarak yerleştirildiği okul var ise bu okulun bilgileri, yedek olarak yerleştirildiği okul/okullar var ise yedek okullar ve bu okulların kayıt dönemleri hakkında bilgiler bulunacaktır. Ayrıca veliler https://e-okul.meb.gov.tr adresindeki "Veli Bilgilendirme Sistemi"nden sürekli olarak bilgilendirilecektir. Bu nedenle velilerin belirtilen internet adresini yerleştirme takvimi boyunca takip etmeleri gerekmektedir.
Tercihleri yaptıktan sonra e-okul SBS tercihlerinin onaylanıp onaylanmadığını gösterecek mi? Yedek kayıtlar için ayrıca bir başvuru gerekiyor mu?
Tercihlerini bireysel olarak yapmış olsan bile öğrenim gördüğün ya da herhangi bir ilköğretim okulu müdürlüğüne onaylatman gerekmektedir. Yedek yerleştirme ile ilgili herhangi bir ek başvuru gerekmiyor. Yerleştirme sonuçları açıklandığında sınav sonuç belgende bir okula yedek olarak yerleştiğinle ilgili bilgi varsa yerleştirme takviminde belirtilen tarihlerde https://e-okul.meb.gov.tr adresindeki Veli Bilgilendirme Sistemi'nden takip edilmesi gerekiyor.