Milli Eğitim Bakanı iki gün önce televizyonda açıkladı; "2013 Eylül itibarıyla tüm klasik liseler Anadolu lisesi olacak, fen liseleri devam edecek, özel okullar isterlerse sınav yaparak öğrenci alabilirler, biz de SBS'yi kaldırıyoruz."
Bakan sonra da dedi ki "SBS kalkınca Anadolu, Anadolu öğretmen liselerine ön kayıtla öğrenci alacağız. Eğer bir okula beklenenden fazla ön kayıt varsa o okul sınav yapabilir." Şimdi bu açıklamalar ne demek?
Temelde oldukça çelişkili ve mantık hataları ile dolu bir açıklama. Kusura bakmasınlar ama biraz da zorlama bir açıklama olmuş gibi. Bildiğiniz gibi bakanlık bir yılı aşkın süredir SBS'yi kaldırmak için bir sürü formül üretiyor. Bu formüller için bir sürü toplantılar yapıyor. Bundan bir ay önce bütün liseleri mahalle lisesi yapmayı düşünmüşler ancak tepkiler üzerine biraz geri çekilmişlerdi. Şimdi de yeni bakan bu çalışmanın biraz yumuşak halini sunmuş oldu. Aslında durum gayet basit bir SBS kaldırma derdi bize nelere mal oluyor. Öncelikle önerim bakanlığın bu sevdadan vazgeçmesi yönünde olacak. Bu dediklerini uygulamaya kalkarlarsa lise sistemi çöker.
***
Bakanın açıklamalarından sonra Ankara'da biraz havayı yokladım. Durum şu; fen liseleri kalıyor ve fen liselerine girişte fen ağırlıklı sınav yapılıyor. Özel okullar devam ediyor bundan 5-6 yıl önce olduğu gibi isterlerse kendi sınavlarını yaparak öğrenci alabilecekler yani özel okul sınavı geri geliyor. Askeri liseler kendi sınavlarını yapmaya devam edecek. Anadolu ve Anadolu öğretmen liselerinin sistemi değişiyor. Bütün klasik liseler Anadolu Lisesi oluyor. Her yıl mayıs sonu haziran başı bu okullar ön kayıtla öğrenci kaydediyor. Ön kayıtta bir okula çok fazla kayıt gelmişse o okul sınav yapma hakkı kazanıyor. Ama sınavı okul değil il milli eğitim müdürlüğü yapıyor. Böylece başvurunun fazla olduğu okullara yerel sınavla öğrenci kabul ediliyor. Sistem bu, böylece merkezi sınav kalkıyor, bakanlığın hesabına göre büyük iller dışında okullarda yığılma olmayacağı için sınav sadece İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük illerde yapılacak. Böylece bir milyonu aşkın öğrenci değil az sayıda öğrenci farklı zamanlarda sınava girmiş olacak.
***
Bence bakanlık bir sınavı beş sınava çıkarmaktan başka bir şey yapmıyor. Fen lisesi sınavı bir, özel okul sınavı iki, Anadolu lisesi sınavı üç, askeri lise sınavı dört, yatılılık ve bursluluk sınavı beş, üstelik bir öğrenci bunların hepsine girebilir. Bu durumda tek sınava giren öğrenciler beş sınava girmiş olacaklar. Üstüne üstlük il bazlı sınavların nasıl olacağı da belli değil. Bu durumda okullar hepten çökecek. Bir de bakanlıkta konuşulan okul başarısının oranını yükseltmek ki bu tam bir facia olur. Çünkü daha önce denediğimiz hatta mevcut sistemdeki okul başarısı etkisi nelere yol açtı hepimizin malumu.
Peki, ne olacak? Benim tanıdığım Nabi Bey bu sistemin yanlışını görüp bundan vazgeçecektir. Çünkü her ne yapmak istiyorsak bu sistemle yapmamız mümkün değil. Ama ben size bir daha bu işin doğrusunu yazayım da belki bu sefer bu sorundan temelli kurtulursunuz.
Fen liselerini fen ve teknoloji lisesi yapın böylece işlemeyen çökmüş ve eskimiş fen liselerini dünya standartlarında teknoloji üreten liseler haline getirmiş olursunuz. Anadolu liselerini iki gruba ayırın birinci grupta hazırlık + 4 yıl eğitim veren okullar yaratalım. Bu okulların sayısı toplamda bütün liselerin % 20'sini geçmemeli. Bu okullarda okuyanlar çok üst düzeyde yabancı dil öğrensin ve dünyanın her yerinde üniversite eğitimi alabilsinler. Öğretmen liselerini kapatın bunlar artık zamanı geçmiş okullar ve devlete yük durumundadırlar. Sonuçta, özel okullar, haz+4 yıllık liseler ve fen teknoloji liselerine sınavla öğrenci alın. Kalan liseleri, akademik ve meslek lisesi diye ikiye ayırın ve bu okullara başvuru esasına göre öğrenci alın. Kısacası kaliteli okulları koruyan ve bu okullara yenilerini ekleyen sisteme ihtiyacımız var.
Benden söylemesi yaparsanız ülke kazanır, yapmazsanız hepimiz kaybederiz.