ALS hastalığı nedir? ALS hastaları başından aşağı su mu dökmeleri lazım? ünlüler başlarından aşağı neden soğuk ve buzlu su döküyor?
Amyotrofik Lateral Skleroz hastalığının kısaltılmışıdır ALS. ALS hastalığının tanımını yapmak gerekirse; motor nöron hastalığı olarak da tanınan ALS hastalığı merkezi sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı adı verilen bölgede motor sinir hücrelerinin (nöronların) kaybından dolayı oluşan bir hastalıktır.
ALS, beyinde kayba uğrayan sinir hücrelerinden dolayı kaslarda güçsüzlük ve erimeye yol açar. Kaslarda güçsüzlük ellerde ya da bacaklarda, ağız-yutak bölgesinde ya da dilde başlayabilir. Bundan dolayı konuşma ve yutma güçlüğüne neden olabilir.
ALS hastalığının ilerlemesinde; solunum yetersizliğine de yol açabilir.
ALS hastalığı kimlerde görülür?
Genellikle erişkin yaşlarda (40-50) ve erkeklerde, kadınlara göre biraz daha sık görülür. Görülme sıklığı (insidansı) 100.000 de 1-1,5 civarındadır. Daha genç ve daha ileri yaşlarda da ortaya çıkabilir ve genellikle zayıf insanlarda görüldüğü dikkat çekmektedir.
ALS hastalığına birçok ünlü isim ne yazık ki yakalanmıştır. Bunlardan bazıları; Galatasaray ve Fenerbahçe’de oynamış Türk futbolcu Sedat Balkanlı, Amerikan beyzbol oyuncusu Lou Gehrig, İngiliz aktör David Niven, Leeds United ve İngiltere Futbol Federasyonları menejerleri Don Revie ve Dieter Dengler, metal müzik gitaristi Jason Becker, Amerikan caz müzik bas çısı Charles Mingus, matematikçi Fokko du Cloux, İngiliz fizikçi Stephen Hawking, Çinli lider Mao Zedong bunlardan bazılarıdır.
ALS hastalığının tedavisi nasıl yapılır?
Henüz bir tedavisi bulunmayan bu hastalığa Amerika Gıda ve İlaç Yönetim kuruluşu (FDA) nın ürettiği Riluzole’ü (Rilutek) ilacı, glutamat seviyesini azaltarak motor nöronlarının gördüğü hasarı azalttığına inanılmaktadır. Bu ilacı ALS hastalarının ömrünü birkaç ay kadar uzattığı görülmüştür. Hatta bazı durumlarda daha uzun süreli faydaları da olmuştur. İlacın ayrıca hastaların solunum sistemi için gerekli olan desteği alma süresini geciktirdiğine de rastlanmıştır. Riluzole, motor nöronlarının aldığı hasarı geri döndürmez. Aynı zamanda yan etki olarak ilacı karaciğerde hasar ve bazı değişik etkiler gözlenmiştir. Fakat yine de, yeni bulunan ilaçların bir gün ALS’nin gelişimini çok daha yavaşlatacağı öngörülmektedir.
ALS için geliştirilen diğer tedavi yöntemleri de, hastaların daha iyi bir hayat sürmesini ve hastalığın semptomlarını hafifletmeyi amaç edinmiştir. Destekleyici olan diğer yöntemlerden en etkilisi, doktorun, eczacının, fizyoterapistin, beslenme uzmanının ve hemşirelerin hasta için beraber çalıştığı yöntemdir.