Öncelikle “ALES Nedir?” sorusuna cevap verelim. Daha çok yüksek lisans başvuruları için girilen bir sınav olarak bilinen ALES, Yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen atanabilmek için ve doktora eğitimi için girilmesi gereken bir sınavdır.

ALES’in açılımı Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’dır.

ALES, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde yılda iki kez yapılır. Bu iki dönemde yapılan sınavlar ALES İlkbahar Sınavı ve ALES Sonbahar Sınavı olarak adlandırılır.

ALES;

• Yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen atamalarda,
• Ülkemizde lisansüstü eğitime girişte,
• Yurtdışına lisansüstü eğitim için gönderilecek adayların seçiminde,

ilgili kurumların kullanacakları puanları veren bir sınavdır.

Sınavda alınan puanlar, adaylara Sınav Sonuç Belgesiyle duyurulacak ve istenildiğinde yukarıda sayılan amaçlar için ilgili kurumlara adaylar tarafından verilecektir.

ALES’in Önemi

Eskiden tezsiz yüksek lisans programlarının başvurularında istenen ALES artık sadece tezli yüksek lisans için istenmektedir. Tezli yüksek lisans başvuruları için oldukça önemli bir kriterdir.

Üniversiteler tezli yüksek lisans başvurularında ALES sonucuna çok önem vermekteler.  Eğer iyi bir ALES puanına sahipseniz yüksek lisans başvurunuzda size önemli bir avantaj sağlar.  Üniversiteler yüksek lisans başvurusu yapan öğrencilere ALES sonuçları, diploma notları, mülakat sonuçları ve bazen bilim sınavı sonuçlarını da dahil ederek bir puanlama oluştururlar. Bu puanlamada en yüksek oran ALES sonucuna aittir.  Genelde ALES sonucu %50’lik bir paya sahiptir.   Bu oran bazen %50’den fazla olmakla birlikte Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’ne göre daha az olamaz.  YÖK Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’nde şöyle der:

“ALES puanının %50’den az olmamak koşuluyla ne kadar ağırlıkla değerlendirmeye alınacağı, ilgili senato tarafından belirlenir.”

Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacının karşılanması amacıyla, lisansüstü öğrenimi görmek üzere yurt dışına gönderilecek adayların seçiminde de ALES sonuçları kullanılmaktadır. Bu yolla yurt dışında lisansüstü öğrenim görmek isteyen adayların bu sınava girmeleri zorunludur. Mecburi hizmet yükümlülüğü olmaksızın, kendi imkanlarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim göreceklerin bu sınava girmelerine gerek yoktur. Çünkü sonucu sadece Türkiye’de kabul edilen bir sınavdır.

Ayrıca bazı kamu kurum ve kuruluşları, yurtdışında lisansüstü öğrenim görecek öğrencilere burs verirken ALES sonuçlarından yararlanmaktadırlar. Yurt dışındaki öğretim kurumları lisansüstü öğrenim görmek üzere kendilerine başvuran adaylardan ülkemizde yapılmış bir sınavın sonuçlarını da istedikleri takdirde, adaylar bu sınavın sonuç belgelerini bu kurumlara verebileceklerdir.

Fakat unutmamak gerekir ki ALES sonucuzun çok yüksek olması mutlaka yüksek lisans programına kabul edileceğiniz anlamına gelmez.  Üniversitelerin ve enstitülerin birbirinden farklı değerlendirme kriterleri vardır.  ÖSYM ALES sonucunun en az %50 sinin değerlendirmeye dahil edilmesi gerektiğini belirtmiştir ancak %50 başarı yüksek lisansa kabul olmanız için yetmeyebilir.

ALES’den çok yüksek puan almış dahi olsanız sizi değerlendiren jürinin gözünde  diğer kriterleri sağlayamıyorsanız başvurduğunuz programa kabul edilemeyebilirsiniz. Lisans not ortalamanız, Mülakat, Referans Mektubu, Özgeçmiş, TOEFL, YDS, IELTS sonucu gibi faktörler de önemli etkenlerdir.

ALES’e Kaç Kişi Giriyor? ALES’e Kimler Başvurabilir?

ALES için ÖSYM tarafından yapılan açıklamada (kanun hükmünde kararnameye göre) sınavın yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen atanabilmek için, girilmesi zorunlu olan bir sınav olarak belirtilmiştir.

Yüksek lisans programlarına yapılacak başvurular kapsamında değerlendirirsek sınava, bir lisans programından mezun olabilecek durumda bulunanlar, lisans programını bitirenler ile denklik belgesi almış olmak kaydıyla yurt dışında lisans eğitimi görmüş olanlar başvurabilirler.

ALES’in geçerlilik süresi resmi gazetede yayınlanan duyuruya göre 3 yıla çıkarılmıştır.  (31.07.2008 tarihli resmi gazete ve ilgili duyuruyu buradan görebilirsiniz)

Güzel Sanatlar Fakülteleri ile Konservatuvarlara alınacak yüksek lisans, sanatta yeterlik ve doktora öğrencilerinden ALES’e girmiş olma koşulu aranmaz, ALES sonuçları değerlendirmeye tabi tutulmaz.
Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacını karşılamak için yurtdışına eğitime gönderilecek olanların seçiminde de ALES sonuçları değerlendirildiği için bu yolla yurtdışında yüksek lisans eğitimi almak isteyen adaylar da başvurabilirler.

Son yıllarda sınava giren öğrenci sayıları aşağıdaki gibidir:

• 2014:275.497 kişi (bkz: ÖSYM 2014 İstatistikleri)(Sonbahar)
• 2014: 410.349 kişi (bkz: ÖSYM 2014 İstatistikleri)(İlkbahar)
• 2013: 274.324 kişi (bkz: ÖSYM 2013 İstatistikleri)(Sonbahar)
• 2013: 270.046 kişi (bkz: ÖSYM 2013 İstatistikleri)(İlkbahar)
• 2012:223.517 kişi( bkz: ÖSYM 2012 İstatistikleri)(Sonbahar)
• 2012: 291.934 kişi (bkz: ÖSYM 2012 İstatistikleri)(İlkbahar)
• 2011: 207.896 kişi (bkz: ÖSYM 2011 İstatistikleri)(Sonbahar)
• 2010: 251.938 kişi (bkz: ÖSYM 2010 İstatistikleri)(İlkbahar)
• 2009: 374.902 kişi (bkz: ÖSYM 2009 İstatistikleri)
• 2008: 317.016 kişi (bkz: ÖSYM 2008 İstatistikleri)
• 2007: 297.887 kişi (bkz: ÖSYM 2007 İstatistikleri)
• 2006: 234.145 kişi (bkz: ÖSYM 2006 İstatistikleri)

ALES Sonucu Ne Kadar Süre Geçerli?

Daha önce 2 yıl olan ALES geçerlilik süresi 3 yıl olarak değiştirilmiştir.  

ALES’e Nasıl Başvurabilirim? Başvuru Sırasında Neler Yapmam Gerekiyor?

ALES’e girmek isteyen adaylardan, Türkiye’deki üniversitelerde bir lisans programından mezun olabilecek durumda bulunanlar kendi üniversitelerinden, mezun durumda bulunanlar istedikleri üniversiteden, KKTC’de oturanlar ise ALES kılavuzunda adresi belirtilen ÖSYM Temsilciliğinden; kılavuz ve başvurma belgesinden oluşan başvuru evrakını, ilan edilen tarihler arasında ücretini ödeyerek alabilir.

Adaylar, kılavuzda belirtilen kurallara uygun olarak doldurdukları Başvurma Belgesi ile sınav ücretinin ilgili hesaba yatırıldığını gösteren Banka Dekontunu; (mezun olmayanlar kendi üniversitelerine, mezun olanlar ise istedikleri üniversiteye) onaylatarak teslim etmelidir.

Başvuru Belgeleri teslim edilirken Başvuru Hizmeti Ücreti de adaylar tarafından ödenir. Başvurular şahsen yapılır. Başvuru sırasında adayların, Başvuru Belgesindeki kimlik bilgilerinin onaylanabilmesi için, fotoğraflı ve soğuk damga ile onaylı kimlik belgelerini (nüfus cüzdanı, sürücü belgesi veya pasaport) yanlarında bulundurmaları gerekmektedir.

Bir süre sonra sınava girilecek bina ve salonu gösteren Sınava Giriş ve Kimlik Belgesi, sınavdan önce adayların adreslerine gönderilir.

Sınava Giriş ve Kimlik Belgem Hala Elime Ulaşmadı? Ne Yapacağım?

Sınava başvuran adaylardan Sınava Giriş ve Kimlik Belgesi eline geçmeyenler, kılavuzda ilan edilen tarihten itibaren sınavın yapılacağı merkezlerdeki ÖSYM Sınav Merkezi Yöneticiliklerine başvurarak bu belgelerini ücretini ödeyerek çıkartabilirler.

Sınava Giriş ve Kimlik Belgemde Fotoğrafım Hatalı. Ne Yapmalıyım?

Sınava Giriş ve Kimlik Belgesindeki fotoğraflarında sorun olan adayların bu sorunlarını ÖSYM’ye başvurmak suretiyle çözmeleri gerekir. Sorununu bizzat ÖSYM’ye giderek çözmek isteyen adaylar, sınava girecekleri merkeze geri dönmek zorunda olduklarını göz önünde tutmalı, bu konudaki başvurularını erken tarihlerde yapmalıdırlar.

Sınav Sonucumun Tekrar İncelenmesini İstiyorum. Ne Yapmalıyım?

Sınav sonuçlarının incelenmesini isteyen adaylar, Ösym tarafından elektronik ortamda sonuçlarından açıklanmasından itibaren en geç 10 gün içinde, kılavuz ekindeki “Genel Amaçlı Dilekçe Örneği” veya fotokopisi ile ÖSYM’ye başvurabilirler. Süre hesabında ÖSYM Genel Evrak Biriminin adayın dilekçesi üzerine bastığı tarih damgası ve numara esas alınır. Sınav evrakı ÖSYM’de sınav tarihinden itibaren 100 takvim günü saklandıktan sonra imha edilir.

Engelliyim / Sağlık Sorunum Var. Ne Yapmalıyım?

Engelli olan veya sağlık sorunu bulunan adaylar, bu durumlarını gösteren bir üniversite veya devlet hastanesinden alacakları sağlık kurulu raporunu, Başvuru Belgesine eklemek zorundadırlar. Okuyamayacak derecede görme engelli olan adaylara karmaşık şekillere dayalı sorular sorulmaz, bu adaylar ile ellerini kullanamayan adaylara okuyucu / işaretleyici verilir.

Sınavın Kapsamı Nedir?

Sınav Sayısal1 ve Sayısal2 bölümlerinde 40’ar ve Sözel1 ve Sözel2 bölümlerinde de 40’ar soru olmak üzere toplam 160 sorudan oluşmaktadır. Sınav süresi 150 dakikadır.

Sayısalcı ve Eşit Ağırlıkçı adaylar Sözel-2 testini, Sözelci adaylar ise Sayısal-2 Testini çözmeyecekler. Böylece bütün adaylar toplamda 3 test (120 soru) cevaplayacaklar.Adaylar isterlerse tüm testleri cevaplandırabilirler.

Yeni sınav sistemine göre bölümlerin puan türlerine etkisi aşağıdaki gibidir:

Yeni sınav sistemine göre bölümlerin puan türlerine etkisi aşağıdaki gibidir:

ALES geçmiş dönem sınav soruları ve cevapları…

Sınava Girerken Yanımda Neler Bulunması Gerekir?

a) ALES Sınava Giriş ve Kimlik Belgesi: Belgede, adayın kimlik bilgileri, fotoğrafı ile sınava gireceği merkez, sınav tarihi ve saati, sınava girilecek bina ve salon yazılı olacaktır.

b) Fotoğraflı ve Onaylı Özel Kimlik Belgesi: Sınava girebilmek için Sınava Giriş ve Kimlik Belgesinden başka, adayın kimliğini gösteren fotoğraflı ve soğuk damga ile onaylı bir belge (nüfus cüzdanı, sürücü belgesi veya pasaport) gerekmektedir.

c) Bir Fotoğraf: Sınavda görevliler, adayı kolaylıkla tanıtabilecek bir fotoğraf isteyebilirler. Bu amaçla, her adayın yanında kendini açık bir şekilde tanıtan bir fotoğraf bulundurması gereklidir. Her aday bu fotoğrafın arkasına mutlaka T.C. Kimlik Numarasını, adını ve soyadını yazmalıdır.

ALES Sınava Giriş ve Kimlik Belgesinin aslı ile özel kimlik belgesini yanında bulundurmayan bir aday, gerekçesi ne olursa olsun sınava alınmayacak; sınava alınsa bile sınavı geçersiz sayılacaktır. Adayların sınav binasına cep telefonuyla girmeleri kesinlikle yasaktır.

Sınava girerken yukarıda sözü edilen belgelerin yanı sıra şu araç ve gereçlerin de bulundurulması gerekir: en az iki adet koyu siyah ve yumuşak kurşun kalem (mümkünse 2B), yumuşak, leke bırakmayan kaliteli bir silgi ve kalemtıraş.

ALES Sonucu Nasıl Bildiriliyor?

Sınav sonuçları, adayların adreslerine Türkçe ve İngilizce hazırlanmış olan bir sınav sonuç belgesiyle gönderilecektir. Bu belgede adayların sınavın her iki bölümüne ait doğru ve yanlış cevap sayıları, ALES Puanları ve bu puanlara göre başarı sıraları yer alacaktır.

Sınav sonuçlarınızın adresinize gelmesini beklemeden ÖSYM’nin uyguladığı diğer sınavlar gibi ALES sınav sonucunuzu da açıklandığı gün T.C. Kimlik Numaranız ile ÖSYM ALES sonuç sayfasından öğrenebilirsiniz.

ÖSYM Sınav Sonuçları
 

ALES Sınavından Kaç Puan Alınması Gerekiyor?

Üniversiteler minimum 55 puan alınmasını isterler. Bazı üniversiteler ya da programlar en az 70-75 puan alınmasını isteyebiliyorlar. Hangi program için ne kadar ALES puanının alınması gerektiği ile ilgili genel bir şey söylenemez. Her üniversitenin, hatta her programın ALES puan talebi farklı olabilir.

Bazı Üniversitelerin ALES Taban Puanlarını Buradan Görebilirsiniz

ALES puanının % 50’den az olmamak koşuluyla ne kadar ağırlıkla değerlendirmeye alınacağı, ilgili senato tarafından belirlenir. İlgili üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü, yalnız ALES puanı ile de öğrenci kabul edebileceği gibi diploma notu, mülakat sınavı, bilim sınavı, yabancı dil yeterlilik derecesi gibi unsurları da değerlendirmeye katabilir.( bkz: YDS, TOEFL, IELTS)

Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’nde kaç puan alınması gerektiği ile ilgili ibare şu şekildedir:

“Yüksek lisans programına başvurabilmek için adayların bir lisans diplomasına sahip olmaları ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından merkezi olarak yapılan Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Giriş Sınavından (ALES) başvurduğu programın puan türünde 55 standart puandan az olmamak koşuluyla ilgili senatoca belirlenecek ALES standart puanına sahip olmaları gerekir.”

ALES Sonuç Belgesinin Geçerlilik Süresi?

ALES sonucunun geçerlilik süresi 3 yıldır.

ALES Sonucumu Nereden Öğrenebilirim?

ÖSYM’nin sonuç sayfasından ALES seçeneğini seçerek istediğiniz yıla ait sonuçlara ulaşabilirsiniz:(https://sonuc.osym.gov.tr/)

ALES Sonuç Hesaplama

Adayların her testteki sorulara verdikleri doğru ve yanlış cevaplar ayrı ayrı toplanacak, doğru cevap sayısından yanlış cevap sayısının dörtte biri çıkarılarak ham puanlar elde edilecektir.

Her test için ham puanların ortalaması ve standart sapması ayrı ayrı hesaplanarak adayların ham puanları, ortalaması 50, standart sapması 10 olan standart puanlara dönüştürülecektir.

Böylece her aday için Sayısal-1, Sayısal-2 ve Sözel-1, Sözel-2 Standart Puanlar (SP) hesaplanacaktır. Bu standart puanlar kullanılarak her aday için sayısal ağırlıklı, sözel ağırlıklı ve eşit ağırlıklı olmak üzere 3 ağırlıklı puan (AP) hesaplanacaktır.