Akarsuların oluşturduğu yer şekillerinden bir kısmı hem aşındırma hem de biriktirme sonucu oluşur. Menderes ve akarsu sekisi gibi yer şekilleri bu şekilde oluşmuştur.
Menderes: Yatak eğiminin azaldığı yerlerde akarsu, büklümler yaparak akar. Bu büklümlere menderes denir. Büklümlerin dış bükey kısmında daha çok aşındırma gerçekleşir. Bu kesime çarpak denir. Yığınak olarak adlandırılan büklümün iç bükey kısmında ise daha çok biriktirme gerçekleşmektedir. Menderes oluşturan akarsuyun akış hızı ve aşındırma gücü azalmakta, boyu uzamaktadır.
Akarsu sekisi: Akarsuyun yeni bir güç kazanarak yatağını daha derinlere doğru aşındırması ve yatağına gömülmesi sonucu akarsuyun bir ya da iki yakasında kalan eski vadi tabanı kalıntılarına akarsu sekisi ya da taraçası denir. Akarsuyun yeni bir güç kazanması ise taban seviyesinin değişmesiyle gerçekleşir. Sekilerin temel oluşum nedenleri iklim değişiklikleri ve buna bağlı olarak ortam şartlarının değişim göstermesidir.
Akarsu aşındırma şekilleri nelerdir
Zaman içerisinde akarsu farklı doğal yapılar üzerinden aşındırma yapar. Bu aşınma ile beraber daha fazla genişleme ortaya çıkar. Aynı zamanda yolu açılır ve akarsu adından da anlaşılacağı üzere şekillenir. Bu doğrultuda doğal yapı üzerinden akarsuyu şekillendiren birçok unsur bulunmaktadır.
- Vadi
- Peri Bacaları
- Dev kazanı
- Menderes
- Kırgıbayır
- Plato
- Peneplen
Bütün bu doğal yapılar zaman içerisinde akarsu ile beraber farklı biçimlerde çekilir. Bu şekillerde üzerinden Akarsu yolunu bulur ve dökülecek olan noktaya doğru devam eder. Özellikle KPSS ile beraber coğrafya konusu için en önemli alanlar içerisinde yer alır.
Akarsu biriktirme şekilleri nelerdir
Aşındırma şekilleri ile beraber aynı zamanda akarsu biriktirme şekilleri de büyük bir öneme sahiptir. Deniz kıyısında toplanma ya da deniz yükseltisine bağlı olarak, Akarsu farklı biçimlerde biriktirme gerçekleşir. Bu doğrultuda doğal yapı üzerinden Akarsu biriktirmesi gerçekleştiren birçok farklı şekil yer almaktadır.
- Delta
- Birikinti yelpazesi
- Seki (Taraça)
- Birikinti konisi
- Dağ Eteği Ovası
- Irmak adası (Kum adası)
Ortaya çıkan bu doğal yapılar ile beraber akarsu üzerinden şekillenme gerçekleştirilir. Yani diğer bir ifade ile akarsu üzerinden bu şekiller ortaya çıkar. Büyüklükleri ve yapısı ile beraber genel şekilleri akarsuyun biriktirme işlemine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu bağlamda deniz yükseltisi ya da deniz kıyısı ile beraber eğim gibi unsurlar bu konuda büyük öneme sahiptir.