“Allah’a ve ahiret gününe iman eden kişi misafirine ikram etsin. Allah’a ve ahiret gününe iman eden kişi komşusunu rahatsız etmesin. Allah’a ve ahiret gününe iman eden kişi ya hayır söylesin ya da sussun.” (Ebu Dâvûd, Edeb, 122-123.)
Yukarıdaki hadisten hareketle, ahirete inanan bir kimsenin sahip olması gereken davranışları listeleyiniz.
Hadisimiz İslâm ahlâkının üç önemli konusunu ele almaktadır.
Birincisi komşuya iyi davranmak ve onu hiçbir şekilde rahatsız etmemek. Resûl-i Ekrem Efendimizin Allah’a ve âhiret gününe imân eden kimselerin “komşusuna ikram etmesini”, bir kısmında “komşusunu rahatsız etmemesini” tavsiye ettiği, bu hadiste ise “komşusuna iyilik etmesini” öğütlediği görülmektedir.
Ahirete inanan insan;
- Allah’ın (c.c.) emirlerine karşı gelmekten, isyankâr olmaktan kaçınır.
- ölümden korkmaz.
- ömrünü iyi değerlendirir.
- kötülüklerden uzak durur.
- ölümün bir yok oluş olmadığını bilir.
- yaptıklarından hesaba çekileceğini bilir.
Komşuya yapılacak iyilik ve ikramların neler olduğu Peygamber Efendimiz’e nisbet edilen bazı rivayetlerde tafsilatlı şekilde belirtilmektedir. Buna göre şu davranışlar komşuya iyilik sayılmaktadır:
- Borç veya ödünç bir şey isteyince vermek.
- Yardım isteyince yardımına koşmak.
- Hastalanınca ziyaret etmek.
- Maddî sıkıntıya düşünce gözetip kollamak.
- Mutlu günlerinde sevincine, kederli günlerinde üzüntüsüne ortak olmak.
- Ölünce kabre götürüp defnetmek.
- İzni olmadan evinin bitişiğine rüzgârını kesecek şekilde bina yapmamak.
- Kokusu komşunun evine gidecek bir yemek yapınca ona da bir miktar göndermek.
İkincisi misafire ikram etmek. İslâm’ın ilk devirlerinde Müslümanlar çok fakirdi; büyük geçim sıkıntısı çekerlerdi. O zamanlar misafire ikramda bulunmak, yolluğunu vermek farz kılınmıştı. Fetihler çoğalıp Müslümanlar rahat yaşamaya başlayınca, misafire ikram konusu eskisi gibi farz değil, Peygamberimizin bir sünneti olarak kabul edilmeye başlandı.
Üçüncüsü ya faydalı söz söylemek veya susmaktır.
Dinimizde insanlara faydalı olmak esastır. İnsanlara faydalı olamayan kimse, başkalarına zarar vermemeye gayret edecektir.
Konuşmak isteyen kimse önce düşünmelidir. Söyleyeceği sözün kendisine veya başkasına fayda getirip getirmeyeceğine bakmalıdır. Faydalı ise söylemeli, değilse susmalıdır. Çünkü faydasız söz hem kendine, hem de başkalarına zarar verir. Susmak suretiyle zarardan korunmak da bir faydadır.