Kısa bilgi
A grubu meslekler (uzman, müfettiş, kaymakam gibi) göreve yardımcı-stajyer olarak başladıktan sonra en az 3 yıl boyunca özel eğitim ve sınavlara tabi tutulmakta ve sonrasında asil olarak atanmaktadır.
Bunlar arasında merkez uzmanlıklar (başbakanlık uzmanı, kalkınma uzmanı, ÖSYM uzmanı, MEB uzmanı, DPB uzmanı gibi) için 3 yıllık yeterlik süreci sonrasında uzman yardımcılarından elinde YDS'den en az 70 puanı olanlar uzman olarak atanmaktadır. YDS puanı olmayanlara ise bu puanı almaları için 2 yıl süre tanınmaktadır. Bu süre sonunda da YDS puanı alamayanlar düz memur olarak atanmaktadır. (Bu düzenleme 2011 yılı KHK'ler döneminde 657 sayılı DMK'ye eklenmişti.)
Merkez uzmanlarının tepkisi sürüyor
Merkez uzmanları ve uzman yardımcıları yeterlik sonrası YDS puanı uygulamasını genel olarak eleştirmekteydi. Çünkü bazı unvanların en azından puanlarında %10-20 oranında YDS bileşeni varken kimi uzmanlıklara girişte ilanda belirtilen puanın içinde bile YDS bileşeni bulunmamaktadır. Yani A grubu sınava girerken KPSS puanının yanında YDS puanı istenilen bir meslek için yeterlik sonrası yine YDS istenmesi ne kadar doğal bir durum iken, YDS istenmeden girilen bir meslek için de yeterlik sonrası YDS istemek o kadar olağan dışı bir durum olarak görülüyor. Hele ki bu puanın 70 gibi bir puan olması da cabası.
Üstelik YDS farklı ve ağır bir sınav
Yeterlik sonrası yabancı dilden 70 puan alınması şartı yukarıda belirttiğimiz gibi 2011 yılında getirildi. o dönemde KPDS, ÜDS, İELTS ve TOEFL gibi sınavların herhangi birinden puan almak yeterliydi.
Ancak 2013 Şubat'tan itibaren KPDS ve ÜDS kaldırılarak yerine daha ağır bir sınav olarak YDS getirildi. ayrıca 2014 mart'ta da YÖK Başkanlığı İELTS sınavının da denkliğini kaldırdı. Sonuç olarak gerşye sadece TOEFL ve YDS seçenekleri kaldı.
YDS sınavı 3 kez yapıldı ve genel olarak bakıldığında KPDS ve ÜDS'ye oranla daha ağır bir sınav olduğu göze çarpıyor. 2012 Kasım KPDS'den 80 alan adaylar 6 ay sonraki 2013 Nisan YDS'den 30-40 gibi puanlar aldılar. Durum böyleyken özellikle böyle daha da ağır bir sınavdan 70 puan istenmesi adayları daha da zora sokuyor.
Salt yabancı dil, bir uzmanı heba etmemelidir
A grubu mesleklere giriş gerçekten ciddi bir emek ve azim gerektiren meşakkatli bir süreçtir. Uzman Üstelik mesleğe girildikten sonra da eğitimler devam etmektedir. En az üç yılını bu kuruma veren ve bir çok dosyaya imza atıp yerine göre icrai işlemler meydana getiren bir uzman yardımcısının bu şekilde elenmesi mantıklı değildir. Eğitiminde, hal hareketlerinde, tezinde, yeterlik sınavında ve diğer hususlarda sorunu ve eksiği olmadan bu aşamaya gelen birinin sırf YDS puanını alamadı diye memurluğa atanması ciddi bir bürokrasi ayıbıdır.
Ayrıca 3 yıl boyunca işlem yapan bir kişinin 3 yıl sonunda YDS puanı yok diye yetersiz görülerek memur yapılması gerçekten bir de hukuk ayıbıdır. Sonradan yetersiz olup olmayacağı (YDS alıp almayacağı)belli olmayan bir kişinin işlem yapmaması de gerekir.
YDS şartı kalksın demiyoruz
A grubu meslekler geleceğin bürokratları, yöneticileri, politika belirleyicileri olacaklardır. Bu meslek erbabının kesinlikle kaliteli eleme ve eğitimlerden geçmeleri taraftarıyız. Yabancı dil bilgisine sahip olmaları da elbette bir kalite göstergesidir. Ancak YDS barajının bu kadar yüksek olması ise kaliteyi artırmanın yanında 3 yıl(yeterlik) + 2 yıl(YDS mühleti) emek, eğitim ve maaş verilen yetişmiş bir uzman yardımcısını kaybetme riskini de taşımaktadır. Ayrıca yeterlik sonrası 2 yıl boyunca kendisini YDS puanı almaya adayan bir uzman yardımcısının esas işine odaklanması da ne kadar mümkün olabilir. Sonuç olarak YDS barajının kaldırılması savunmasak da bu barajın 50 gibi uygun bir seviyeye çekilmesi taraftarıyız.
Kutay Seymen ARIKAN