9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sonuç Yayınları 1. Ünite Giriş 38, 39, 40 Ünite Sonu Ölçme ve Değerlendirme Soruları ve Cevapları
ÜNİTE SONU ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME CEVAPLARI
9. Sınıf Sonuç Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 38 Cevabı
A. Aşağıdaki soruları yukarıda verilen parçaya göre cevaplayınız.
1. Parçada edebî türler hangi özelliklerine göre sınıflandırılmıştır?
Cevap: Biçimlerine, konularına ve teknik özelliklerine göre sınıflandırılmıştır.
2. “Edebî türler, değişmeyen yazı kalıpları değildir.” cümlesinden ne anlıyorsunuz?
Cevap: Edebi türler, zaman içinde meydana gelen gelişmelerden etkilenip değişimlere uğrar.
3. Zamanla değişen ya da ortadan kaybolan tür olarak hangisi gösterilmektedir? Bu değişimi siz nasıl yorumluyorsunuz?
Cevap: Buna destan örnek verilebilir. Romantizm akımı ile birlikte İlk Çağ’ın en önemli türü olan trajedi de yerini drama bırakmıştır. Toplumda meydana gelen değişimler edebiyatı etkilediği için edebi türlerdeki bu değişim de normaldir
4. Zamanla birbirine karışan ya da yaklaşan türler arasında bir benzerlik var mı? Bu yaklaşımın ya da karışmanın nedeni ne olabilir?
Cevap: Röportaj, deneme, hikâye, şiir, masal arasında bir yaklaşma görülürken roman türü de kendi içlerinde bölümlere ayrılmıştır. Bunun nedeni değişen zamanın ihtiyaçlarına cevap vermektir.
5. Parçanın ana düşüncesini bulunuz.
Cevap: Edebi türler zaman içinde çeşitli değişikliklere uğrar.
B. Aşağıdaki yargılar doğru ise cümlenin başına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Metinler, göstermeye bağlı ve anlatmaya bağlı metinler diye ikiye ayrılır.
2 (D) Sunum, panel, forum, açık oturum gibi türler sözlü anlatım türleridir.
3. (Y) Gönderici, iletinin anlaşılıp anlaşılmadığını kod(şifre) sayesinde öğrenir.
4. (D) “Heykel” plastik (görsel), edebiyat da fonetik (işitsel) sanatların bir koludur.
5. (D) Edebiyatın bir anlamı da şudur: Bir çağda, bir dilde yaratılmış, sözlü ya da yazılı, sanat değeri taşıyan yapıtların bütünü.
6. (Y) Edebî eserlerde olayın geçtiği geniş ya da dar mekânlar tasvir edilirken daha çok tarih ve sosyoloji bilim dallarından yararlanılır.
7. (D) Lehçedeki ses farklılıkları şiveye kıyasla çok fazladır.
9. Sınıf Sonuç Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 39 Cevabı
C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz.
1. Şiir, coşku ve heyecanı dile getiren metinler grubuna girer.
2. Gönderici ile alıcı arasında aktarılan duygu, düşünce ya da isteklere ileti (mesaj) denir.
3. “Bale. dans, opera” harekete biçim veren yani ritmik (dramatik) sanatlardandır.
4. Edebî metinlerde kelimeler genellikle mecaz-yan anlamlarıyla, öğretici metinlerde ise gerçek (temel) anlamlarıyla kullanılır.
5. Bazı yörelerde “kaşınmak” yerine “gidişmek”, “geçen sene* yerine “bıldır” kelimelerinin kullanılması ağız farklılıklarına örnek olarak gösterilebilir.
6. Yalınlık-duruluk; anlatımda gereksiz ayrıntılardan, süslü ve sanatlı söyleyişlerden kaçınmak olarak tanımlanabilir.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Arıların oluşturduğu peteğin her bir altıgeninin derinliği 3 santimetre, duvar kalınlığı ise milimetrenin yüzde beşi kadardır. Bu kadar ince iş isteyen bal üretimi arılar için oldukça kolaydır. Binlerce farklı arı hep eşit boyda petekler üretir. Buna rağmen arıların yaptığı bu kusursuz bal petekleri bir sanat olarak kabul edilemez çünkü…..
1. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
A) sanat amacı güdülmeden oluşturulmuştur
B) farklı malzemelere yer verilmemiştir
C) bilimsel bir çalışmanın sonucudur
D) yüzyıllardır aynı malzeme kullanılmıştır
E) insan eli değmeden gerçekleştirilmiştir
Cevap: A
2. Aşağıdakilerden hangisi anlatmaya bağlı metin türlerinden biri değildir?
A) Fabl B) Hikâye C) Masal D) Roman E) Tiyatro
Cevap: E
3. Dağları, taşları, akar sularıyla, / Şu tanıdık toprakta Bir büyük dünya parçası / Fatihini aramakta.
Yukarıdaki şiirin iletişim tablosuyla ilgili olarak verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) İleti: Asla karamsarlığa düşmemeliyiz. B) Alıcı: Okur
C) Kod: Türkçe D) Kanal: Yazılı E) Gönderici: Şair
Cevap: A
9. Sınıf Sonuç Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 40 Cevabı
Yukarıda verilen metinlere göre “Her iki metinde de….” ifadesinin aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanması doğru olur?
A) öğretici metin özelliği görülmektedir
B) kelimeler gerçek anlamlarıyla kullanılmıştır
C) baharda görülen değişiklikler üzerinde durulmuştur
D) çağrışım değeri zengin ifadelere yer verilmemiştir
E) Öyküleyici anlatıma başvurulmuştur
Cevap: C
5. Dünya tarihine baktığımızda, ulusların geleceğini yönlendiren bütün büyük liderlerin sanat ve edebiyata karşı yakın ilgilerine hatta bu alandaki uğraşılarına tanık oluruz. Ama şurası bir gerçek ki sanatın gerekliliğine inanan ve bu bilinçte olan tüm önderlerin düşünce yapılarında demokrat ve ilerici nitelikler taşıdığını görürüz. Sanatın temelinde var olan insan sevgisine (insancıllığa), hoşgörüye, yaratma özgürlüğüne büyük önem veren bu önderler; sanatın gerekliliğine inanırlarken sanatçının da toplum içindeki saygınlığını ve önemini özdeyiş (vecize) niteliğindeki sözlerle yeri geldiğinde her zaman vurgulamışlardır.
Mehmet Yaşar Bilen, Sonra Yazı Vardı Bu parça için aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
A) Sanatçıların aynı zamanda iyi bir lider olabileceğine vurgu yapılmıştır.
B) İletişim öğelerinin tamamını yansıtır nitelikte bir metin değildir.
C) Düşünceyi geliştirme yollarından örneklemeye başvurulmuştur.
D) Argo ve jargon gibi dilin kullanımından doğan dil farklılıklarını örneklemektedir.
E) Öğretici özellikler gösteren bir metinden alınmıştır.
Cevap: E