9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Sayfa 116-117-118-119-120-121-122-123 Cevapları Ferman Yayıncılık

1. Ünite Sonu Değerlendirme Çalışmaları

Aşağıdaki açık uçlu soruların yanıtlarını altlarındaki noktalı kısımlara yazınız.

1. İlaç kullanımında nelere dikkat edilmelidir ya da akıllı ilaç kullanımı nedir?

İlaç kullanımında, doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmamalı, önerilen doz ve sürelere kesinlikle uyulmalıdır. Akıllı ilaç kullanımı, kişinin yalnızca ihtiyaç duyduğu durumlarda, bilinçli bir şekilde ilaç kullanmasını ifade eder. Ayrıca ilaçların son kullanma tarihi kontrol edilmeli ve gereksiz antibiyotik tüketiminden kaçınılmalıdır.

2. Sağlıklı yaşam için vücut temizliği (hijyen) anlamında neler yapılması gerekir?

Günlük olarak duş almak, elleri sık sık yıkamak, diş temizliğine özen göstermek ve temiz kıyafetler giymek sağlıklı yaşamın temelidir. Ayrıca, ortak kullanılan eşyaların hijyenine dikkat edilmeli ve tırnak temizliği düzenli yapılmalıdır.

3. Düzenli diş fırçalamanın insan sağlığına etkisi nedir?

Diş fırçalamak, diş çürüklerini ve diş eti hastalıklarını önler, ağız sağlığını korur. Bununla birlikte, düzenli diş temizliği, sindirimi kolaylaştırır ve kötü ağız kokusunu önleyerek kişinin sosyal hayatını olumlu etkiler.

4. Çevresel hijyenle ilgili çevrenizdekilere hangi önerilerde bulunabilirsiniz?

Çevreyi temiz tutmak için çöp ve atıklar geri dönüşüme uygun şekilde ayrılmalıdır. Su kaynakları korunmalı, yeşil alanlar çoğaltılmalı ve hava kirliliğini azaltacak önlemler alınmalıdır. Ayrıca, düzenli olarak çöp konteynerlerinin dezenfekte edilmesi önemlidir.

5. 112 Acil Çağrı Numarası hangi durumlarda aranır?

112, sağlık, yangın, trafik kazası, doğal afet gibi tüm acil durumlar için aranır. Arandığında durum net bir şekilde aktarılmalı ve gerekli bilgiler doğru verilmelidir.

6. Sizi bir kene ısırırsa neler yaparsınız?

Keneye asla çıplak elle dokunulmamalı ve kenenin çıkarılması için en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Bilinçsiz bir şekilde kene çıkarılmaya çalışmak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

7. Madde bağımlılığından kurtulan bir gencin yaşamında hangi olumlu gelişmeler görülür?

Madde bağımlılığından kurtulan bir genç, hem fiziksel hem de zihinsel olarak daha sağlıklı hale gelir. Sosyal ilişkileri güçlenir, okul veya iş yaşamında daha verimli olur ve kendine olan güveni artar.

8. Madde bağımlılığının insan davranışlarına ne gibi olumsuz etkileri vardır?

Madde bağımlılığı, kişinin agresif, sorumsuz ve asosyal davranışlar sergilemesine neden olabilir. Ayrıca bağımlılık, kişinin iş veya okul hayatını olumsuz etkiler ve aile ilişkilerinin zayıflamasına yol açar.

9. Tütün ürünleri, alkol ve madde bağımlılığıyla mücadelede kararlı ve tutarlı iletişim becerilerine sahip olmanın önemi nedir?

Kararlı ve tutarlı bir iletişim, bağımlı bireyin desteği hissetmesini sağlar ve bağımlılıkla mücadelede olumlu sonuçlara yol açar. Açık ve yapıcı bir iletişim, bireyin bu süreci daha kolay atlatmasına yardımcı olur.

10. Madde bağımlılığından korunmada ailenin rolü nedir?

Aile, bireye güvenli ve sevgi dolu bir ortam sunmalı, olumlu rol model olmalı ve çocuğun sosyal çevresini yakından takip etmelidir. Ayrıca, aile bireylerinin destekleyici bir yaklaşım sergilemesi bağımlılık riskini azaltır.

11. Şok nedir ve nasıl oluşur?

Şok, vücudun hayati organlarına yeterli kan akışının sağlanamaması durumudur. Kan kaybı, ciddi enfeksiyonlar veya travmalar sonucunda ortaya çıkar ve acil müdahale gerektirir.

12. Şok pozisyonu nasıldır?

Şok geçiren kişi sırtüstü yatırılır, ayakları 30 cm kadar yukarı kaldırılır ve üzeri örtülerek sıcak tutulur. Bu pozisyon, organlara kan akışını artırarak kişinin hayati tehlikesini azaltır.

13. Ulusal Zehir Danışma Merkezi'nin telefon numarası nedir?

114 numarası, zehirlenme durumlarında danışmanlık hizmeti almak için aranabilecek Ulusal Zehir Danışma Merkezi telefon numarasıdır.

14. Solunum yoluyla zehirlenmenin ilk belirtileri nelerdir?

Solunum yoluyla zehirlenmenin belirtileri arasında baş dönmesi, nefes darlığı, mide bulantısı, halsizlik ve bilinç kaybı bulunur.

15. Tablo: İlk Yardım ve Acil Yardım Arasındaki Farklar

9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Cevapları Ferman Yayınları Sayfa 117

1-B Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerlere, kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanını seçerek yazınız.

1. Sağlıklı olmak, bedensel ve ruhsal yönden iyiliğin dışında sosyal yönden de tam bir iyilik hâlidir.
2. Sağlık hizmetlerinin temel amacı, insanların yaşam kalitesini yükseltmektir.
3. Sahip oldukları engel nedeniyle hareket yeteneği sınırlanmış insanların toplumda karşılaştıkları sorunların olabildiğince azaltılması için çabalamak tüm insanların ve toplumun görevidir.
4. Bazı bulaşıcı hastalıklardan korunmanın ve bağışıklık kazanmanın yolu, zamanında, aksatmadan aşı yaptırmaktır.
5. Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılan uygulamalar ve alınan temizlik önlemleri hijyen olarak adlandırılır.
6. Gürültü, radyasyon, cep telefonu, hava kirliliği, su kirliliği, çöpler, kanserojen maddeler, vektörler, genetiği değiştirilmiş organizmalar, kişi ve toplum sağlığını olumsuz etkileyebilen çevresel etmenlerdir.
7. Kişi ve toplum sağlığının korunması için yapılması gereken temel uygulama koruyucu sağlık hizmetleridir.
8. İnsanların yeterli ve dengeli beslenmesi beslenmesi, organların enerji sağlaması, büyümesi, gelişmesi, yıpranan ve yaşlanan dokuları yenilemesi vb. işlevler için zorunludur.
9. Bireyin vücut hareketliliğini koruyabilmek için yaşamının her döneminde kendisine uygun bir spor dalıyla ilgilenmesi gerekir.
10. Araştırmalarda, bakıcılarının ilgisiz davrandığı, davranışlarında sınır olmayan çocukların daha fazla şiddete uğradıkları görülmüştür.

9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Cevapları Ferman Yayınları Sayfa 118

1- C Aşağıdaki metne göre altında verilen soruları yanıtlayınız.

Glikoz, Fruktoz ve Tokluk

insanın yemek yedikten sonra ortaya çıkan tokluk hissi iki aşamada gerçekleşir. Birinci aşama; ağzın, midenin ve bağırsakların dolu olmasına bağlı olarak kısa sürede ortaya çıkan mekanik tokluktur. Bu durum, ağızdaki ve yutaktaki dokunma ve tat alıcılarının uyarılması, midenin ve bağırsakların dolmasıyla sinirsel olarak ortaya çıkar. Aslında sağlıklı beslenme ve şişmanlığın önlenmesi açısından bu tokluk hissi çok değerlidir. Sağlıklı yaşamak isteyen herkes bu tokluk hissini değerlendirmeli, bu kısa süreli geçici tokluk hissine önem vermeli ve yeme davranışını durdurmalıdır.

İkinci aşama ise uzun sürede ortaya çıkan metabolik tokluktur. Yemekten sonra kanda glikoz düzeyinin yükselmesiyle beyindeki yeme, içme, sevinme, sinirlenme ve benzeri davranışlarla ilgili merkezdeki (hipotalamustaki) tokluk bölgesinin sinirleri uyarıldığında tokluk hissi uyanır. Bir yandan da açlık merkezindeki sinirlerin çalışması baskılanıp açlık hissi yok edilir. Bir başka deyişle kişi yemek yedikçe kan glikozundaki yükselme açlık hissini baskılayıp tokluk hissine neden olduğundan kişi beslenmeyi azaltır. Tokluk merkezini glikoz dışında amino asitlerin ve yağ asitlerinin yükselmesi de açlık merkezini baskılar. Eğer kişiler yavaş ortaya çıkan tokluk hissini bekleyerek fazla beslenirlerse şişmanlık ortaya çıkar. Ancak tokluk hissi fruktoz (meyve şekeri) tarafından oluşturulmaz. Dolayısıyla kanda fruktoz aşırı yükselirse kişi tok olmasına karşın

tokluk hissi oluşmadığı gibi açlık hissi de bastırılamaz. Sonuçta kişide aşırı yeme davranışı engellenmediğinden şişmanlık ve obezlik ortaya çıkar.
Karbohidratların sindirim ürünleri glikoz, fruktoz ve galaktoz gibi monosakkaritler yani basit şekerlerdir. Fruktoz doğal meyvelerle alındığında meyvedeki lifler bağırsakta fruktozun emilimini azaltarak kana geçişini azaltır. Ancak fruktozun meyve suyu olarak alınması durumunda, meyve suyunda çok az lif olduğundan kana aşırı miktarda fruktoz geçer, bu da sağlıklı değildir. Son yıllarda şişmanlığın artmasında baklava, pasta gibi yapay tatlılarda kullanılan fruktoz şurubunun etkili olduğu savunuluyor.

1. Soru: Metinde anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Metinde, yemek yedikten sonra oluşan tokluk hissinin iki aşamada gerçekleştiği, glikozun tokluk hissi oluşturduğu ancak fruktozun bu hissi sağlamadığı vurgulanıyor. Fruktozun aşırı tüketimi sonucunda kişinin tok olmasına rağmen açlık hissinin baskılanmadığı ve bunun şişmanlık ile obeziteye yol açtığı anlatılıyor.

2. Soru: Şişmanlığın açlık-tokluk hissiyle nasıl bir ilişkisi vardır?
Cevap: Şişmanlık, yavaş ortaya çıkan metabolik tokluk hissinin beklenmeden fazla yemek yenmesiyle ilişkilidir. Glikoz tokluk hissi yaratırken, fruktoz bu hissi oluşturmuyor, dolayısıyla aşırı fruktoz tüketimi açlık hissini bastırmayarak şişmanlığa neden oluyor.

3. Soru: Metinle ilgili olarak verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İnsanın yeme isteği tokluk hissiyle ilgilidir.
B) Tokluk hissinde amino asitler de etkilidir.
C) İnsanda tokluk hissi iki aşamada oluşur.
D) Fazla fruktozlu besin şişmanlığa neden olur.
E) Tokluk hissi fruktoz tarafından da oluşturulur.
Cevap: E

4. Soru: Metinle ilgili olarak verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Fruktoz meyvelerde boldur.
B) Glikoz şişmanlık yapar.
C) Tokluk hissini fruktoz oluşturur.
D) Fazla fruktoz yararlıdır.
E) Tokluk sinirsel olarak ortaya çıkar.
Cevap: A

5. Yemekten sonra kanda glikoz düzeyinin yükselmesiyle beyindeki yeme, içme ve tokluk merkezinin sinirleri uyarıldığında tokluk hissi oluşur ve yeme davranışına son verilir.
6. İnsanın açlık-tokluk hislerini oluşturan merkez hipotalamusta bulunur.
7. Basit şekerlerden biri olan fruktoz fazla tüketilmemelidir. (DOĞRU)
8. Elma, üzüm, portakal, armut, muz gibi meyvelerde bol fruktoz bulunur. (DOĞRU)

9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Cevapları Ferman Yayınları Sayfa 119

1- Ç Aşağıdaki soruların yanıtlarım, soruların sonunda verilen yanıt çizelgesine işaretleyiniz.

1. Soru: I. Koruyucu sağlık hizmeti
II. Tedavi edici sağlık hizmeti
III. Rehabilite edici sağlık hizmeti
Yukarıdaki hizmetlerden yararlanma yolları, özelliklerine göre hangi sırayla olmalıdır?

A) I – II – III B) II – I – III C) II – III – I D) III – I – II E) III – II – I
Cevap: A

2. Soru: Aşağıdakilerden hangisi, sağlığa etki eden çevresel etmenlerden biri sayılmaz?

A) Tarımsal ilaçlar
B) Böbrekte oluşan taş
C) Strese neden olan gürültü
D) Radyasyon
E) GDO’lardan sağlanan besinler
Cevap: B

3. Soru: I. Birinci basamak tedavi hizmetleri
II. İkinci basamak tedavi hizmetleri
III. Üçüncü basamak tedavi hizmetleri
Eli hafifçe kesilen bir insanın tedavisi, yukarıdaki tedavi basamaklarından hangisi ya da hangilerinde yapılmalıdır?

A) I B) II C) III D) I ve II E) II ve III
Cevap: A

4. Soru: Aşağıdaki hastalıklardan hangisine karşı aşıyla bağışıklama sağlanabilir?

A) Katarakt B) Ülser C) Uyuz D) Gastrit E) Korona
Cevap: E

5. Soru: I. Vücut ve giysi temizliğini yapma
II. Hastalanınca ilaç kullanma
III. Yeterli ve dengeli beslenme
IV. Çevre temizliğini sağlama
Yukarıda sıralananlardan hangisi ya da hangileri, kişisel sağlığı koruma yönünden insanın kendi bilgileriyle yapabileceği uygulama değildir?

A) I B) II C) III D) I ve IV E) III ve IV
Cevap: B

6. Soru: Aşağıdakilerden hangisi, sağlığı korumak için gereken uygulamalardandır?

A) Gün içinde sürekli deodorant kullanmak
B) İç çamaşırların yapay kumaştan olmasına özen göstermek
C) Başkalarına ait tarak, havlu gibi eşyaların kullanmak
D) Günün belli saatlerinde düzenli spor yapmak
E) Haftada bir kez banyo yapmak
Cevap: D

7. Soru: Aşağıdakilerden hangisi, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklardan biri değildir?

A) Verem B) Uyuz C) Kanser D) Ruam E) Şarbon
Cevap: C

9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Cevapları Ferman Yayınları Sayfa 120

8. Soru: I. Hekimin önerip reçetelendirdiği ilacın kullanılması
II. Yan etkileri olmayan ilaç kullanılması
III. Son kullanma tarihi geçmemiş ilaç kullanılması
IV. Antibiyotiklerin hastalık iyileşinceye kadar kullanılması
V. İlaçlarla birlikte vitamin desteği alınması
İlaçların insan organizmasını zorlayıcı etkileri vardır. Bu özellikleri nedeniyle yukarıdakiler- den hangisi, ilaç kullanılmasında öncelikle dikkat edilmesi gereken bir uygulamadır?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: A

9. Soru: Aşağıdakilerden hangisi, diş fırçalamayla ilgili yanlış bir uygulamadır?

A) Fırçalama süresi iki dakikadan az olmamalıdır.
B) Günde en az iki kez yapılmalıdır.
C) Kullanılan macun fırçanın üzerini kaplamalıdır.
D) Diş araları diş ipiyle temizlenmelidir.
E) Diş fırçalamaya çocukken başlanmalıdır.
Cevap: C

10. Soru: Özellikle bebeklere bulaşıcı hastalık mikropları bulaştığında bebekler çok fazla zarar görebilir hatta bebeğin yaşamı sonlanabilir. Bunu önlemek amacıyla bebeklere belli zamanlarda bazı hastalıkların aşısı yapılır. Bu amaçla aşağıdakilerden hangisinin aşısı yapılmaz?

A) Bağırsak solucanı
B) Çocuk felci
C) Tetanos
D) Kızamık
E) Suçiçeği
Cevap: A

11. Soru: Sağlık personeli tarafından yürütülen koruyucu sağlık hizmetleri;
I. Birincil koruma,
II. İkincil koruma,
III. Üçüncül koruma
şeklinde aşamalı olarak verilir. Hastalık belirtileri ortaya çıkmadan ya da ortaya çıkmak üzereyken hastalık tanısının ortaya konulup tedavisinin yapılması, yukarıdaki aşamalardan hangisi ya da hangilerinde yapılır?

A) I B) II C) III D) I ve II E) II ve III
Cevap: B

12. Soru: T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmiş olan “Hasta Hakları Yönetmeliği” aşağıdakilerden hangisini içermez?

A) Hastanın uygulanacak tedaviye rıza göstermesi
B) Hastanın, belirlenen kurallara uygun olarak ziyaretçi kabul etmesi
C) Hasta ya da yakını zarar gördüğünde şikâyet edebilmesi
D) Hastayı tedavi edecek kişiyi sağlık kurumunun belirlemesi
E) Sağlık kurumu hakkında bilgi alabilmesi
Cevap: D

13. Soru: Aşağıdakilerden hangisi zihinsel, duygusal ve sosyal sağlığın bozulmasına neden olmaz?

A) Aile içi kavgalar
B) Sağlık sorunları yaşama
C) Sürekli kitap okuma
D) Tütün ve tütün ürünleri kullanımı
E) Madde kullanımı
Cevap: C

9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Cevapları Ferman Yayınları Sayfa 121

14. Soru: I. Bedensel sağlık
II. Zihinsel sağlık
III. Sosyal sağlık
IV. Duygusal sağlık
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangilerine sahip olan insan sağlıklı sayılır?

A) I B) II C) II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: E

15. Soru: Aşağıdakilerden hangisi, bir öğrencide strese neden olabilecek etkenlerden sayılmaz?

A) Çalışma ortamının yetersizliği
B) Akranlarla iyi iletişim
C) Ders yükünün fazlalığı
D) Beklenmeyen sağlık sorunları
E) Ekonomik yetersizlikler
Cevap: B

16. Soru: Sınav kaygısını yenmek için aşağıdakilerden hangisini yapmak uygun bir davranış değildir?

A) Sınavı yeterince ciddiye almamak
B) Sınav için yeterince hazırlanmak
C) Sınav için planlama yapmak
D) Sınava yeterince dinlenmiş olarak gitmek
E) Kaygıyı artıran içeceklerden uzak durmak
Cevap: A

17. Soru: Aşağıda, ergenlik çağında kız ve erkeklerde görülen bazı değişimler verilmiştir. Verilenlerden hangisi ergenlikte ilgili yanlış bir ifadedir?

A) Boy ve kütle artışı fazladır. Boy ve kütle daha az artar.
B) Ses çatallaşır. Ses incedir.
C) Deri kalınlaşır. Deri ince kalır.
D) Kaslar az, yağ dokusu fazla gelişir. Kaslar fazla, yağ dokusu az gelişir.
E) Davranışlar sertleşir. Davranışlar ılımlıdır.
Cevap: D

18. Soru: Bazı insanlar alkol içince vücudunun ısınacağını düşünür. Oysa insan alkolü içtiği ilk anda ısınır ama kısa süre sonra üşümeye başlar. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Vücudun ısı üretimini yavaşlatması
B) Metabolizma hızını artırması
C) Derideki damarları genişletmesi
D) Karaciğerin çalışmasını yavaşlatması
E) Kan basıncını artırması
Cevap: C

19. Soru: Aşağıdakilerden hangisi, tütün ve tütün ürünleri alışkanlığı, alkol ve madde bağımlılığından kurtulmanın öncelikli yoludur?

A) Sürekli ve düzenli spor yapmak
B) Zamanla kullanılan maddeyi azaltmak
C) Bağımlılık yapan maddeyi değiştirmek
D) Bağımlılıktan kurtulmaya karar vermek
E) Maddenin dozunu artırarak tiksinti yaratmak
Cevap: D

9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Cevapları Ferman Yayınları Sayfa 122

20. Soru: I. Solunum durması
II. Çevresel uyarılara tepki vermemesi
III. Başından geçen olayı anımsamaması
İnsanda, geçirdiği bir kaza nedeniyle oluşan bilinç kaybı durumunda yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri görülebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: E

21. Soru: I. Teşhis
II. Tedavi
III. Taşıma
IV. Takip
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri, ilk yardımdan pratik, etkili ve başarılı sonuç alınabilmesi için gerekli ilkelerdir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

22. Soru: Aşağıdakilerden hangisi, sözcük anlamı sarsılma olan şok durumunda insanda görülebilecek belirtilerden biridir?

A) Nabız çok kuvvetli hissedilir.
B) Renk aşırı kızarır.
C) Solunum hızlı ve yüzeyseldir.
D) Gözler dışarı fırlar.
E) Vücut çok hareketlidir.
Cevap: C

23. Soru: Bir trafik kazasıyla karşılaşıldığında haber vermek üzere acil yardım merkezinin 112 acil numaralı telefonu aranırken aşağıdakilerden hangisine dikkat edilmesine gerek yoktur?

A) Arayan kişi numarasını bildirmeli
B) Bilgiler net ve doğru verilmeli
C) Hastanın/yaralının durumu bildirilmeli
D) Aracın plakası bildirilmeli
E) Hastanın/yaralının sayısı bildirilmeli
Cevap: D

24. Soru: Sürekli alkol kullanımı, aşağıdakilerden hangisine neden olmaz?

A) Suç işleme eğiliminin artmasına
B) Sosyal ilişkilerinin gelişmesine
C) Kaza yapma olasılığının artmasına
D) Ailesiyle ilişkilerinin bozulmasına
E) Sağlık harcamalarının artmasına
Cevap: B

25. Soru: I. İklim koşulları
II. Beslenme
III. Kalıtsal nedenler
Yukarıdaki faktörlerden hangisi ergenlik dönemini etkileyen faktörlerdir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

9. Sınıf Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü Ders Kitabı Cevapları Ferman Yayınları Sayfa 123

1-D Aşağıdaki açıklamaların karşılığı olan sözcükleri bulmacada yerlerine yazınız.

Soldan sağa

1. Aşırı şişmanlık. (obezite)
2. Ruhsal gerilim. (stres)
3. Hastalıkların belirtisiz ya da belirtili döneminin başlangıcında ortaya çıkarılması. (erken tanı)
4. Bir maddeyle vücudun etkileşiminden doğan ve maddenin yokluğunun vereceği huzursuzluktan sakınmak için onu sürekli alma, kullanma isteği. (bağımlılık)
5. Sabahları evden çıkmadan yapılması gereken. (kahvaltı)
6. Koyun, köpek, at vb. hayvanlarla insanlarda asalak yaşayan, bulaşıcı hastalıklara neden olan bir böcek. (kene)
7. Bazı hastalıklara karşı bağışıklık sağlamak için verilen, o hastalığın mikrobuyla hazırlanmış çözelti. (aşı)
8. Hastanın, kaybettiği fonksiyonların geri kazandırılarak kendine yeterli ve bağımsız yaşayabilir duruma getirilmesi. (rehabilitasyon)
9. Bilincin kaybolması, derinin solgunlaşması, soğuk terleme, huzursuzluk, nabzın zayıf ve süratli olmasıyla belirginleşen rahatsızlık. (şok)
10. Yaş, meslek, toplumsal durum vb. bakımından birbirine eşit olan kişiler. (akran)

Yukarıdan aşağıya

11. Köpek, kedi vb. memelilerin ısırma, tırmalama ya da salyasıyla insana geçen, zamanında aşı yapılmazsa ölümle sonuçlanan hastalık. (kuduz)
12. Bir kaynaktan yayılan, sağlığa zararlı elektromanyetik dalga ya da hızlı parçacıklar demeti. (radyasyon)
13. Yetişkinliğe ilk adım olarak nitelendirilen, insanın 10-21 yaşları arasını kapsayan dönem. (ergenlik)
14. Sağlıklı bir yaşam için yapılan faaliyetler, alınan temizlik uygulama ve önlemleri. (hijyen)
15. Bazı mikroplara karşı aşı ya da doğal yolla vücudun kazandığı direnç. (bağışıklık)
16. Birinci basamak sağlık merkezinde teşhis ve tedaviyle görevli sağlık elemanı. (aile hekimi)
17. Kaza, hastalık, yangın, deprem vb. durumlarda hastaya olay yerinde uygulanan ilk ve ivedi yardım. (ilk yardım)
18. Vücudunda eksik ya da kusuru olma durumu. (engellilik)
19. Kanın travma sonucu kalp ve damarlar dışına çıkması. (kanama)
20. Ambulans ya da sağlık kuruluşunda uzman hekim veya diğer sağlık çalışanları tarafından tıbbi malzemelerle yapılan müdahale. (acil yardım)