Asal (Soy) Gazlar
Meteorolojik araştırmalar için kullanılan balonlar, helyum gazıyla doldurulur. Helyum, havadan hafif bir asal gazdır. Asal gazlar periyodik sistemin 18. grubunda (8A) bulunan helyum, neon, argon (Ar), kripton (Kr), ksenon (Xe) ve radon (Rn) gazlarıdır.
Asal Gazların Özellikleri
1- Kimyasal tepkimeye girme istekleri çok azdır. Ancak bazı ametallerle oluşturdukları bileşikleri vardır.
2- Asal gazlar, son katmanlarında, helyum hariç, 8 elektron bulundurur.
3- Oda koşullarında tek atomlu gaz hâlindedir.
4- Alçak gerilimde elektriği iletmez.
5- Isıyı iyi iletmez.
6- Erime, kaynama noktaları ve yoğunlukları düşüktür.
Asal gazlar da aslında ametal sınıfındadır. Ancak tepkimeye girme yatkınlıkları az olduğu için özel bir grup olarak incelenir. Asal gazların ilk bileşiğini elde eden kimdir? Bunu, “Bilim İnsanı” metnini okuyarak öğrenelim.
Bilim İnsanı
Neil Bartlett Neil Bartlett (Nil Barlıt), asal gazları tepkimeye sokarak bileşik elde eden bilim insanıdır. Bartlett, 1962 yılında kırmızı renkli platin hekzaflorür (PtF6) ile asal gaz olan ksenonu (Xe) kimyasal tepkimeye sokmuştur. Bunun sonucunda ise sarı renkli bir katı olan ksenon hekzafloroplatinat (XePtF6) bileşiği meydana gelmiştir.
Asal gazlar günlük yaşamda nerelerde kullanılır?
Cevap: Soy gazlar ayrıca reaktörlerin soğutulmasında ve kaçak testleri uygulamalarında kullanılırlar. MR cihazlarındaki süper iletken manyetikler yine helyum gazı kullanılarak soğutulurlar.
Elementlerin atom numaralarına göre dizilmesiyle periyodik sistemin oluşturulduğunu öğrendik. Peki, bu dizilim periyodik sisteme ne gibi özellikler kazandırır?
Cevap: Periyodik sistemdeki bir elementin yerinin bilinmesi, bilim insanlarının o elementin fiziksel ve kimyasal özelliklerini tahmin etmelerini sağlar.