Metni Anlama ve Çözümleme
1. Hüsnü Yusuf Şehzade adlı masalın temasını ve konusunu belirtiniz.
Konu: Padişahın tek kızının pencerede gergef örerken bir kuşun malzemelerini alması, sonradan bu kuşu Keloğlan’ın görmesi, padişahın da hem kızına hem de kuşa dönen oğlanın yani prensin ailesine kavuşması konu olarak karşımıza çıkar.
Tema: Aşk temalı bir masaldır. Aşkın ve sevginin karşısında her türlü engelin aşılacağı mesajını barındırmaktadır.
2. “Kuş altın bir leğenin içine girmiş, güzel bir delikanlı olmuş.” ifadesinden yola çıkarak masalın gerçeklikle ilişkisini açıklayınız.
Cevap: Masal türü çoğu zaman içerisinde olağanüstülükler barındıran bir türdür. Günlük yaşamda karşımıza çıkmayacak olan cin peri dev gibi olağanüstü varlıklar masal türünde çok sıkça karşımıza çıkar. Bu alıntıda da yine olmayacak gerçekte karşımıza çıkmayacak olan bir kuşun bir leğenin altına girdikten sonra delikanlı olarak çıkması görülür.
3. Masaldaki olağanüstülükleri belirtiniz.
Cevap: Olağanüstülükleri şöyle sıralayabiliriz:
“Bir de bakmış ki, ortada bir leğen… Kuş bunun içine girmiş, şöyle bir çırpınmış, ayın on dördü gibi bir delikanlı olmuş çıkmış.”
“Beni yedi döşeğimde periler çalmış.”
“Sonra kızı almış sırtına, gene bir kuş olmuş, uçmuş”
Beyaz bir kuş gelmiş:
“Bahtiyarım uyuyor mu? Uyusun, Uyusun, üstünü güller bürüsün,” demiş.
4. Masaldaki şahıs kadrosunun özelliklerini belirleyiniz.
Şahıs kadrosunun özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:
Sultan: Kızını çok seven onun için her şeyini verebilecek biri. Hamam yaptırıyor derdini anlatan yıkansın diye.
Keloğlan: Kel diye kimse kız vermiyormuş. Aklıyla yine herkesi etkiliyor ve sonunda istediğini alıyor.
Delikanlı Prens: Bir zamanlar periler tarafından kaçırılmış ve yirmi yıldır sarayında adı dahi anılmamış.
Beyaz kuş: Sihirli bir kuş, bazen leğenin altına giriyor delikanlı olarak çıkıyor.
Keloğlan’ın Anası: Hep Keloğlan’dan şikayetçidir ama onu da hiç kırmaz.
5. Masalın bölümlerini belirleyiniz.
Cevap: Şu şekilde sınıflayabiliriz:
Giriş(Serim Bölümü): “Bir varmış, bir yokmuş… Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde… Bir padişahın çok güzel bir kızı varmış. Bir gün kızcağızın içi sıkılmış, dadısına söylemiş. Dadısı:”
Gelişme (Düğüm ) Bölümü: Padişah’ın kızının gergef örerken beyaz bir kuşun malzemelerini alması, sonra kızın seyahate çıkması, Keloğlan’ın padişahın yaptırdığı hamama annesi ile bedava yıkanmak için şehre gelirken yolda yaşadığı olağanüstü olaylar bu bölümü oluşturur.
6. Metindeki açık ve örtük iletileri bularak metni yorumlayınız.
Açık ileti: Keloğlan’ın saf da olsa fakir de olsa zekası ile bir yerlere gelebileceği, Sultan’ın sabır sayesinde kızına kavuşması.
Örtük ileti: Sabır ve zekanın insanın önüne ne fırsatlar getirebileceğini çıkarabiliriz.
7. Olayların akışı içinde gelenek ve göreneklerimizle ilgili gördüğünüz yerleri tespit ediniz. Buradan hareketle masalın, geleneklerimizin devamını sağlamada ne gibi bir rol üstlendiğini değerlendiriniz.
Cevap: Sözlü halk edebiyatı mahsulleri, insanoğlunun tarih sahnesine ilk çıktığı dönemlerden günümüze kadar varlığını sürdürmüş en önemli kültür hazineleri arasında yer almaktadır. Yüzyıllarca insanların duygu ve düşüncelerini yansıtmış olan bu ürünler, ağızdan ağıza, nesilden nesile aktarılmış, bu yayılım sürecinde ilk sahibi unutularak halkın ortak malı olmuştur. Halkın ortak beğeni süzgecinden geçerek oluşmuş bu sözlü edebiyat mahsullerinin başında masallar, efsaneler, türküler, ağıtlar, ninniler, bilmeceler, maniler vb. gelmektedir.