9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 14 Cevabı
1. "Edebiyat" kelimesinden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Edebiyat; Hayaller duygular düşüncelerimizi ifade eden şiir, roman, hikaye gibi olan türlere edebiyat denir. Edebiyat kişinin ifadeleri süslü bir şekilde ifade etmesidir. Yani bir nevi kendini açıklayabilmesidir. İnsanlar edebiyat sanatı ile kendi düşüncelerini ve diğer insanlar hakkındaki düşünceleri özgür bir şekilde ifade edebilirler. Edebiyatta bunu sağlayan tek malzeme ise dildir. Bundan dolayı herkes tarafından yapılabilen bir sanattır. Milli bir kültürdür.
2. "Edebiyat yapmak" deyimiyle anlatılmak istenen nedir?
Edebiyat yapmak: Bir işe yaramayan, konuyu açıklamaya yetmeyen, gerçeği yansıtmayan süslü, parlak ve gereksiz sözler söylemek." anlamına gelir.
Örnek cümle: Edebiyat yapmaya amma da meraklı bir insanmış.
9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 16 Cevabı
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Edebiyat adlı metne göre "edebiyat" kavramının farklı şekillerde tanımlanmasının nedenleri nelerdir?
Yalnız bu tanımların, bir sanat olarak edebiyat kavramını nitelemeye yetmediği belirtilmelidir. Söz gelimi birinci tanım edebiyatın konusunu, kullandığı aracı ve bunun kullanılış biçimini vermektedir ama sanat olarak edebiyatın ne olduğunu açıklamaya yetmez. Çünkü edebiyat, öteki sanatlar gibi, tarihsel süreç boyunca gelişip değişen nitelikler taşır. Nitekim tanımdaki "güzel ve etkili" sözlerinin yüklendiği anlam da yalnız çağlara göre değil kişilere göre de değişir. Üstelik edebiyatın ne olduğu üzerinde düşünenler, belli kuramlar öne sürenler kimi özellikleri, nitelikleri önemli sayıp tanımlarında bunlardan yola çıkarlar. Bu özellikleri taşımayan bir yapıtı edebiyat ürünü saymazlar. Oysa aynı doğru, edebiyat yapıtı için başka özelliklerin varlığını gerekli sayan karşıt anlayış için de doğrudur.
2. Metinde geçen "Edebiyat, dünyaya tutulmuş bir aynadır" sözünden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Bu sözle edebiyatın toplumun görüşlerini, değerlerini, yaşamını olduğu gibi gerçeklikten taviz vermeden yansıttığını anlıyorum. Edebiyat, insana ve topluma tutulan bir aynadır. İyi bir edebiyat insanı yansıtır.
3. Edebiyat adlı metinden, edebiyatın işlevi ile ilgili hangi çıkarımlarda bulunulabilir? Belirtiniz.
- Topluma ayna tutulması , toplumu yönlendirmesi , eğitici yönlerinin olması , bilinçlendirici yönlerinin olması , okur ve toplum üzerine etkisi , estetik yaşantı uyandırmasıdır.
- Edebiyatı duyguların anlatımı sayan sanat anlayışı ağırlık kazanmaktadır.
- Edebiyatın topluma ayna tuttuğu
- Edebiyatın toplumları bilinçlendirdiği
- Edebiyatın toplumu eğittiği
- Edebiyatın toplumda ortak bir estetik beğeni oluşturduğu
4. Edebiyat ile dil arasındaki ilişkiyi metinden hareketle açıklayınız.
Cevap: Edebiyatın anlatım aracı dildir. Dilin gelişimiyle aynı oranda edebiyatta gelişir. Edebiyat dilin gelişmesini sağlar. Edebiyatla sözcüklere yeni anlamlar yüklenir. Dil sanatsal işlevde kullanılmaktadır.
5. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
Ana düşünce : Edebiyatın bize ne olduğunu anlatır.
Yardımcı düşünce : Edebiyatın ne olduğu konusunda birçok farklı düşünce vardır.
1- Düşünce, duygu, olay ve imgeleri güzel ve etkili bir biçimde anlatan söz sanatı.
2- Bu sanatın ilkelerini, kurallarını ve bu yolda oluşturulmuş ürünleri inceleyen bilgi dalı.
3- Bir çağda, bir dilde yaratılmış, sözlü ya da yazılı, sanat değeri taşıyan yapıtların bütünü.
4- Herhangi bir bilim dalıyla ilgili yazı ve yapıtların tümü (Türkçede bu anlamda genellikle literatür sözcüğü kullanılmaktadır). Ayrıca deyim olarak edebiyat yapmak, bir konuda gereksiz, boş, süslü söz söylemek anlamına gelir.
6. Metinde ortaya konulan bilgi, tespit, yorum ve görüşleri; tutarlılık, geçerlilik, doğruluk açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metinde ortaya konulan görüşlerin çoğu yazara aittir. Yazarın şahsi görüşleri ağırlık kazanmıştır. Metinde yine de objektiflik sağlama farklı görüşlere ve açıklamalara araştırmalara da yer verilmiştir. Metin kendi içinde tutarlı bir metindir.
7. Metindeki açık ve örtük iletileri; metinle ilgili tespit, eleştiri ve güncellemelerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz. Açık ileti: Edebiyat nedir
Örtük ileti: Edebiyatın önemi, diğer bilimlerle ilişkisi ve farkları, edebiyatın işlevinin önemi