9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 108 Cevabı
1-6. soruları aşağıdaki şiire göre cevaplayınız.
OTUZ BEŞ YAŞ
Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
Dante gibi ortasındayız ömrün.
Delikanlı çağımızdaki cevher,
Yalvarmak yakarmak nafile bugün,
Gözünün yaşına bakmadan gider.
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Ya gözler altındaki mor halkalar?
Neden böyle düşman görünürsünüz,
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
Zamanla nasıl değişiyor insan!
Hangi resmime baksam ben değilim.
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim;
Yalandır kaygısız olduğum yalan.
Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız;
Hâtırası bile yabancı gelir.
Hayata beraber başladığımız
Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir;
Gittikçe artıyor yalnızlığımız.
Gökyüzünün başka rengi de varmış!
Geç fark ettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir dert olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.
Ayva sarı nar kırmızı sonbahar!
Her yıl biraz daha benimsediğim.
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?
Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim?
Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar?
N’eylersin ölüm herkesin başında.
Uyudun uyanamadın olacak.
Kimbilir nerde, nasıl, kaç yaşında?
Bir namazlık saltanatın olacak,
Taht misali o musalla taşında.
Cahit Sıtkı Tarancı
9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 109 Cevabı
1. Otuz Beş Yaş adlı şiirin ezberlenmesini kolaylaştıran unsurları örnekleyiniz.
Cevap: Bu şiirin ezberlenmesini kolaylaştıran unsurlar ölçü, kafiye, redif, aliterasyon, asonas gibi ahenk ögeleridir.
Örnek:
İlk bentteki “er” ve “ün” sesleri tam uyak; “n” sesi ise aliterasyondur.
2. Şiirdeki “Hayata beraber başladığımız / Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir” ve “Gökyüzünün başka rengi de varmış!/Geç fark ettim taşın sert olduğunu”dizelerinde anlatılmak istenenle ilgili neler söylenebilir?
Cevap: “Hayata beraber başladığımız / Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir” dizeleriyle Gençlik yıllarında her zaman beraber olduğu arkadaşlarının, dostlarının artık yanında olmadığını hepsiyle yollarının ayrıldığını ve hayatta yapayalnız kaldığını anlatmak istiyor.
“Gökyüzünün başka rengi de varmış! / Geç fark ettim taşın sert olduğunu.” dizeleriyle ise
Şair belli bir yaştan sonra artık gerçeklerin gözüne gözüktüğünü; artık hayatın tozpembeliğini aşıp gerçekleri görebildiğini anlatmak istiyor
3. Otuz Beş Yaş adlı şiirde söyleyicinin özellikleri ile ilgili neler söylenebilir?
Cevap: Otuz Beş Yaş adlı şiirde söyleyici yavaş yavaş yaşlandığının farkına varan, gençlik günlerindeki o enerjisinin ve canlılığın kalmadığını düşünen ve gittikçe ölüme yakın hisseden biridir.
4. Otuz Beş Yaş şiirinin ismi ile dize sayısı arasında nasıl bir ilgi kurulabilir? Açıklayınız.
Cevap: Şiir 35 dizeden oluşmaktadır. İnsan hayatının yarısını 35 yaş olarak düşünen şair toplam 35 dize yazarak şiirinin ismi ile dize arasında ilgi kurmuştur
5. Otuz Beş Yaş adlı şiirdeki sıfatları bularak bunların türünü ve metindeki işlevlerini belirleyiniz.
İlk bentte: delikanlı çağımızdaki: niteleme sıfatı
2.bentte:
bu: işaret sıfatı
çizgili: niteleme sıfatı
gözler altındaki mor: niteleme sıfatı
yıllar yılı dost bildiğim: niteleme sıfatı
3.bentte:
hangi : soru sıfatı
o (günler, şevk, heyecan): işaret sıfatı
bu: işaret sıfatı
güleryüzlü: niteleme sıfatı
4.bent:
hayal meyal: niteleme sıfatı
ilk: niteleme sıfatı
hayata beraber başladığımız: niteleme sıfatı
5.bent:
başka: belgisiz sıfat
her: belgisiz sıfat
bu: işaret sıfatı
6.bent:
her: belgisiz sıfat
bu: işaret sıfatı
kaçıncı: soru sfatı
7.Bent:
kaç: soru sıfatı
bir: asıl sayı sıfatı
taht misali: niteleme sıfatı
o: işaret sıfatı
6. Cahit Sıtkı Tarancı, Fransa’da öğrenciyken Fransa’nın Alman orduları tarafından işgaline tanık olmuş; Fransa’dan Cenevre’ye geçmek için tehlikeli bir yolculuğa çıkmıştır. Bu yolculuk esnasında bombalanan şehirleri, ölen insanları görmüş; ölüm korkusu benliğine yerleşmiştir.
Yukarıdaki bilgilerden yararlanılarak Otuz Beş Yaş şiiri ile şairin hayatı arasında nasıl bir ilişki kurulabilir? Açıklayınız.
Cevap: Cahit Sıtkı Tarancı, Fransa’da öğrenciyken Fransa’nın Alman orduları tarafından işgaline tanık olmuş, Fransa’dan Cenevre’ye geçmek için tehlikeli bir yolculuğa çıkmıştır. Bu yolculuk esnasında bombalanan şehirleri, ölen insanları görmüş, ölüm korkusu benliğine yerleşmiştir
7. Aşağıdaki şiirlerin konularına göre türlerini nedenleri ile belirtiniz.
Bu vatan toprağın kara bağrında
Sıradağlar gibi duranlarındır.
Bir tarih boyunca onun uğrunda
Kendini tarihe verenlerindir.
Orhan Şaik Gökyay
Şiirin Türü: Epik şiirdir.
Nedeni vatan, kahramanlık, cesaret gibi temaları işlemesidir.
***********
daha dokunmadan kurudu irem
çöllere bir türlü yağamıyorum
yeni bir koşunun başlangıcında
biraz deprem sonrası
biraz şehir hülyâsı
bir kalp yangınından geriye kalan
siyah gözlerine beni de götür
artık bu yerlere sığamıyorum
Nurullah Genç
Şiirin Türü: Lirik şiirdir.
Nedeni: Nedeni aşk gibi duygusal bir temayı işlemesidir.
***********
Ne atom bombası,
Ne Londra Konferansı;
Bir elinde cımbız,
Bir elinde ayna;
Umurunda mı dünya!
Orhan Veli Kanık
Şiirin Türü: Satirik Şiirdir
Nedeni: Nedeni ise bir kişiyi eleştirmesi, eleştirel bir anlatımı olmasıdır.
***********
9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 110 Cevabı
Karanlıklar dağılırken sükûn ürperdi.
Her vagonda coştu yanık yanık türküler.
Masum yüzlü nefercikler bakıp gülerdi
Ellerinde, parıldayan keskin süngüler!
Al mendiller sallanarak her pencereden
Tiren kalktı yavaş yavaş bir gelin gibi.
Yeşil kırlar arasından akıp giderken
Ağaçların helecanla çırpındı kalbi!
Yusuf Ziya Ortaç, Yabancı Ellerde
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri şiirden hareketle uygun ifadelerle doldurunuz.
a. Şiirde .dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.
b. Şiir ..13’lü hece ölçüsüyle yazılmıştır.
c. Şiirde .çapraz kafiye düzeni kullanılmıştır.
ç. Şiirde kişileştirme . ve .benzetme söz sanatlarına başvurulmuştur.
9. Hasan, halkın zevk ve anlayışını sade bir dille, hece ölçüsüyle yansıtan şiirleri beğendiğini söylemektedir. Buna göre Hasan’ın aşağıdaki şiirlerden hangisini beğendiği söylenemez?
Cevap: E
9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 111 Cevabı
10. Her gün aynı manzara sıkıyor bizi niçin?
Önünde yapayalnız dursan bile şimdilik,
Cevdet Kudret Solok, Seyahat
Yukarıdaki dizelerle
I. için seni çekecek
II. yollar seni bir sabah
III. saracak iplik iplik,
IV. bir gün seyahat için.
bu parçalar kullanılarak sarmal uyak düzeni oluşturulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olur?
A) I-IV ve II-III
B) II-III ve I-IV
C) III-I ve II-IV
D) III-I ve IV-II
E) IV-I ve II–III
Cevap: B
11. Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!
Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kaafilelerle
Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan,
Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan.
Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Niteleme sıfatı kullanılmıştır.
B) Belgisiz sıfat kullanılmıştır.
C) Sayı sıfatı kullanılmıştır.
D) Bir ismi birden fazla sıfat nitelemiştir.
E) İşaret sıfatı kullanılmıştır.
Cevap: E
12. I. Alıntılarda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur. (Üç Nokta)
II. Tarihlerde gün, ay, yılı gösteren sayıları ayırmak için konur. (Nokta)
III. Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur. (Virgül)
IV. Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü, ibareyi belirtmek için kullanılır. (Yay Ayraç)
V. Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur. (Kesme İşareti)
Yukarıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen noktalama işaretiyle uyuşmamaktadır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: D
9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 112 Cevabı
13. “Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.” dizesinde şair “ben” sözünü kullanarak hangi edebî sanattan yararlanmıştır?
A) Kişileştirme B) Benzetme C) İstiare D) Mecazımürsel E) İntak
Cevap: D
14. Aşağıda verilen tanılayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk ifadeden başlayıp, cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.
Cevap: Doğru çıkışa siz de yönelebilirsiniz.