9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Ders Kitabı 5. Ünite Doğa ve Kimya Üniteyi Bitirirken Cevapları
9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Meb Yayınları 5. Ünite Doğa ve Kimya Sayfa 205, 206 Üniteyi Bitirirken Soruları ve Cevapları
9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Kimya Ders Kitabı Sayfa 205 Cevabı
Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri verilen uygun sözcüklerle doldurunuz.
Metinle ilgili verilen soruları cevaplayınız.
Su canlı organizmalar için çok önemlidir ve Dünyadaki kullanılabilir (a)……………… sınırlıdır. Suyu tasarruflu kullanmak her vatandaşın ülkesine ve dünyaya karşı sorumluluğu ve görevidir. Yeraltı sularında o bölgenin jeolojisine göre içerdiği çözünmüş (b)……….. bileşimi farklılık gösterir. Suda çözünen iyonların bileşimini tanımlamak için kullanılan ölçütlerden biri de sertliktir. Suda çözünen (c)……………….. ve (d)……………. suya sertlik veren
en yaygın iki iyondur. Su içerisinde çözünmüş bu iyonların içeriği arttıkça ve çok değerlikli katyonların miktarı arttıkça suyun sertliği artar.
Hava, toprak ve su kirliliğine neden olan birçok kimyasal madde vardır. Hava kirletici gazların başında (e)………………., (f)………………………., (g)………………… yer alır. Güneşten gelen ışınların bir kısmını Dünya atmoferine hapsederek küresel ısınmaya neden olan gazlara (h)………………. denir. Ozon tabakasının incelmesine neden olan gazların başında da (ı)…………………………… örnek verilebilir. Su ve toprak kirleticilere örnek olarak (İ)………………., (j)………………….., (k)……………….. verilebilir.
1. Su sertliği nedir? Açıklayınız.
Dünyada su kaynakları tatlı ve tuzlu olarak ayrılmaktadır. Dünya su kaynaklarının %1’i tatlı sulardan oluşmaktadır. Sular topraktaki minarelleri taşımaktadır. Magnezyum ve Kalsiyum suda bulunan minarellerdir. Magnezyum bikarbonat ve Kalsiyum bikarbonat şeklinde suda sertliği etkileyen maddeler bulunmaktadır.
Su sertliği suyun kireçlenmesine neden olan minarellerin taşınması anlamına gelmektedir. Su sertliği suyun içilmesini zorlaştırmaktadır. Su sertliğinin giderilmesi için çökelme işlemlerinin yapılması, süzmenin yapılması gerekir. Arıtmanın yapılmasıyla suyun normal özellikleri sağlanmakta ve su içmeye hazır hale getirilmektedir. Su canlılık faaliyetlerinin devam etmesini sağlar. Bu nedenle suyun tüketilmesi çok önemlidir. İnsan sağlığına doğrudan etkisi bulunmaktadır. İnsan sağlığını korumaktadır.
2. Küresel ısınma nedir? Küresel ısınmaya neden olan gazlara örnek veriniz.
Küresel ısınma, Dünya yüzeyinin (hem karada hem de suda) sıcaklığındaki artıştır. Dünyanın dört bir yanındaki ortalama sıcaklıklar son 100 yılda 0,75 ° C (1,4 ° F) artmıştır. Bu artışın 1975'ten bu yana meydana gelen artışın yaklaşık üçte ikisi gerçekleşmiştir. Geçmişte, Dünya'nın sıcaklık artışı yaşadığı doğal nedenlerden kaynaklanıyordu ancak bugün insan faaliyetleri tarafından üretilen atmosferdeki sera gazlarının birikimi en büyük sebeptir.
Bu gazlar; CO2, NO
3. Atmosfere salınan karbon dioksit gazının başlıca kaynakları nelerdir? Açıklayınız.
Solunum ve yanma tepkimeleri sonucunda çıkanlar tarafında karbon dioksit gazı meydana gelmektedir.
Karbondioksit;
- fosil yakıtların yakılmasıyla egzoz bacalarından,
- araba egzozlarından,
- solunum yapan canlılardan,
- evlerdeki ısıtım sistemlerinden,
- şarj cihazlarının prize takılı bırakılmasıyla,
yani gördüğünüz gibi hayatın hemen her alanında yatığımız eylemler sonucu meydana gelerek atmosfere salınır.
4. Plastiklerden kaynaklanan çevre sorunları nelerdir? Kısaca açıklayınız.
Plastik kirlilik en büyük çevresel kaygılardan biridir. Yaşadığımız dünyada büyük miktarlarda plastik atık kaçınılmaz gibi görünse de, tehlikeleri fark ederek ve atıkların azaltılmasına yönelik adımlar atarak plastik kirlilik sorununa yardımcı olabiliriz.
Nüfus arttıkça dünyadaki çöp miktarı artar ve su şişeleri, soda kutuları gibi tek kullanımlık plastik ürünler zamanla birikir. Plastik kirlenme, bir bölgede yeterli miktarda plastik toplandığında ortaya çıkar ve doğal çevreyi etkiler. Bitki, hayvan veya insanlara zarar verir.
Plastik, çevreye zarar veren ve toprak, su ve hava kirliliğine neden olan toksik kirleticilere sahiptir. Plastik parçalanması yüzlerce ya da binlerce yıl sürebilir, bu nedenle çevreye verilen hasar uzun sürer.
5. Pillerin geri dönüşümü diğer atık maddelerden neden ayrı yapılmalıdır? Açıklayınız.
Pillerin içerisinde bulunan cıva, kurşun, kadmiyum, nikel gibi ağır metaller ile lityum ve elektrolit gibi kimyasalların toprağa, daha sonra da besin zincirine karışarak canlı hayatını tehlikeye atması önlenmeye çalışılmaktadır.
Ayrıca pillerin diğer atık maddelerden ayrı olarak geri dönüşümü yapılarak ekonomiye geri kazanımı da sağlanır. Bu zararlı maddeler pillerden uygun yöntemlerle ayrıştırılarak bertaraf edilir ya da pillerin tekrar kullanılması yöntemi uygulanır.
6. Deterjanlardan kaynaklanan çevre sorunları nelerdir? Örnek vererek açıklayınız.
Deterjan gibi kimyasal maddeler ile su kirliliği, küresel bağlamda büyük bir endişe kaynağıdır.
Birçok deterjan yaklaşık yüzde 35 ila yüzde 75 oranında fosfat tuzu içerir. Fosfat atıklar, çeşitli su kirliliği sorunlarına neden olur.
Örneğin fosfat, organik maddelerin biyolojik bozunumunu engelleme eğilimindedir. Biyolojik olarak parçalanmayan maddeler kamu veya özel atıksu arıtımı ile giderilemez. Buna ek olarak, bazı fosfat esaslı deterjanlar ötrofikasyona neden olabilir. Fosfatın aşırı çoğalması, suda alglerin ve diğer bitkilerin bozulmasına neden olur. Böylelikle, ötrofikasyon ile mevcut oksijen sudan eksilir ve diğer organizmaların ölümüne neden olur.
7. Aşağıdakilerden hangisi yada hangileri küresel ısınmaya neden olan gazlardan biri değildir?
I. su buharı
II. karbon dioksit
III. azot
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Atmosferde bir çok gaz çeşidi vardır. Oksijen ve Azot gibi gazlar sürekli aynı oranla bulunurlar. Bu gazlar, atmosfer adını verdiğimiz tabakayı oluşturur. Bu tabaka, Dünya’yı Güneş ışınlarından korumaktan hava olaylarına kadar bir çok olayın oluşması için olmazsa olmazdır.
Su buharı, bildiğimiz H2O bileşeninden gelir ve zararsızdır.
Karbondioksit (CO2) ise insan solunumdan ve fosil yakıtların tüketiminden ortaya çıkan zararlı bir gazdır.
Soruda ise bizden küresel ısınmaya neden olmayan, zararsız gazları istiyor. Su buharı ve azot gazı zararsızken, karbondioksit gazı zararlıdır.
Bu koşullarda sorumuzun cevabı D şıkkı, I ve III olacaktır.
8. Aşağıdaki maddelerden hangisi su sertliğine neden olan iyonlardan biridir?
I. Kalsiyum iyonu
II. Magnezyum iyonu
III. Klor iyonu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Sertliğe neden olan katyonlar: Ca, Mg, Sr,Fe,Mn'dır
Sertliğe neden olan Anyonlar: HCO3, SO4, SLO3'tür.
Dolayısıyla,
I. Kalsiyum iyonu
II. Magnezyum iyonu su sertliğine sebep olur.
Aşağıdaki tablodan yararlanarak soruları cevaplayınız.
9. Verilen maddelerin hangisi ya da hangileri küresel ısınmaya neden olur? Yazınız.
10. Verilen maddelerin hangisi ya da hangileri ozon tabakasının incelmesine neden olur? Yazınız.
9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Kimya Ders Kitabı Sayfa 206 Cevabı
11. Verilen maddelerin hangisi ya da hangileri hava kirliliğine neden olur?
12. Verilen maddelerin hangisi ya da hangileri toprak ve su kirliliğine neden olur?
13. Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğine neden olmaz?
A) Organik sıvılar
B) Deterjan kullanımı
C) Endüstriyel atıklar
D) Yapay gübreler
E) Su arıtımı
14. Suyun insanlar için önemi ile ilgili I. Su, tüm sindirim ve emilim işlevleri için gereklidir.
II. Su,vücut ısısını dengeler.
III. İç organlardaki zarların ve iskelet sistemindeki eklemlerin kayganlığını sağlayarak hareketi kolaylaştırır.
bilgilerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
I. Su, tüm sindirim ve emilim işlevleri için gereklidir.
II. Su,vücut ısısını dengeler.
III. İç organlardaki zarların ve iskelet sistemindeki eklemlerin kayganlığını sağlayarak hareketi kolaylaştırır.
Hepsi doğrudur.
15. Aşağıda verilenlerden kaç tanesi hava, su ve toprakta kalıcı kirliliğe neden olur?
a) Endüstriyel atıklar b) Kurumuş yapraklar c) Fosil yakıtlar d) Egzoz gazları e) Piller f) Yağmur suları g) Tarım ilaçları h) Karbon dioksit
A) 3 B) 4 C)5 D) 6 E) 7
Doğru cevap D seçeneğidir, 6 tanesi neden olur. (a, c, d, e, g, h)
> Atmosferin kirlenmesine azot oksitler, karbon oksitler (karbondioksit, karbonmonoksit) (Örnek:Egzoz gazı) ve kükürt oksitler neden olmaktadır.
> Su ve toprak kirleticiler ise deterjanlar, plastikler, organik sıvılar, ağır metaller, tarım ilaçları, endüstriyel atıklar ve pillerdir.
16. Aşağıda verilen çevre kirletici maddeleri, en çok kirlettiği alanla eşleştiriniz.
I. Gübre ( ) a) Hava
II. Kanalizasyon ( ) b) Toprak
III. SO3 ( ) c) Su
Gübre = toprak
kanalizasyon = su
so3 = hava
17. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.
• Sert sular ……………………ve …………………… iyonlarını içerir.
• Fosil yakıtların yanmasıyla havaya karışan en önemli kirleticiler …………. , azot ve kükürt oksitleridir.
• Çevreyi korumak için ……………… ……………… ürünler kullanmalıyız.
- Çevreyi korumak için ' geri dönüşümlü ' ürünler kullanmalıyız.
- Fosil yakıtların yanmasıyla havaya karısan en önemli kirleticiler ' karbon oksitler, azot ve kükürt oksitlerdir'.
- Sert sular ' magnezyum ve kalsiyum ' iyonlarını icerir.
18. Çevreci bir kişi aşağıdakilerden hangisini yaparsa çevreye daha az zarar verir?
A) Nükleer enerjiye destek vermesi
B) Plastik, cam, kâğıt, demir gibi atıkların geri dönüşümünü yapması
C) İşine giderken kendi özel aracını kullanması
D) Evinde yakıt olarak kömür kullanması
E) Pilleri çöpe atması
Bütün şıkları teker teker inceleyelim:
A) Nükleer enerjiye destek vermesi==>Nükleer enerji çevreye zararlıdır.
B) Plastik, cam, kâğıt, demir gibi atıkların geri dönüşümünü yapması==>Kağıt, cam ve plastik gibi ürünlerin geri dönüşümü yapılabildiğinden bunların tekrar tekrar üretilmesini azaltabiliriz.
C) İşine giderken kendi özel aracını kullanması==>Çevreye zararlıdır. Çünkü arabalar havayı kirletir. Toplu taşıma kullanılmalı.
D) Evinde yakıt olarak kömür kullanması ==> Yakıt olarak çevreye daha az zarar veren doğal gaz veya elektrikli ısınma kullanılmalı.
E) Pilleri çöpe atması==> Piller kimyasal madde barındırdıkları için çöpe değil özel bir yere atılması ve burdan toplanması gerekir.
Cevap B şıkkıdır.