1. Bölüm Sonu Değerlendirme Soruları
A. Aşağıdaki soruların cevaplarını verilen boşluklara yazınız.
1- Prokaryot bir hücre ile ökaryot bir hücrenin ortak özellikleri nelerdir?
Cevap: Her ikisinde de hücre zarı, sitoplazma, DNA ve ribozom gibi yapılar bulunur.
2- Hücre zarının seçici geçirgenlik özelliği olmasaydı neler olurdu?
Cevap: Hücreye zarar verebilecek, hücre için gerekli olmayan maddelerin hücre içine alınması metabolik faaliyetleri zorlaştırır ve fazla enerji harcanmasına neden olur.
3- Eksi yüklü iyonlar artı yüklü iyonlara göre hücre zarından neden daha kolay geçer?
Cevap: Çünkü hücre zarı pozitif yüklüdür.
4- Endositoz ile aktif taşıma arasındaki ortak özellikler ve farklar nelerdir?
Cevap: Her ikisi için de ATP harcanır, enzim kullanılır ve sadece canlı hücrelerde gerçekleşir. Endo- sitozla hücre zarından geçemeyen maddeler hücre zarıyla birlikte hücre içine alınırken aktif taşımayla hücre zarından geçebilen moleküller taşıyıcı proteinler yardımıyla hücre içine alınır. Endositoz sırasında cep oluşumu görülür ve koful oluşturularak madde alımı sağlanır. Aktif taşıma sırasında cep ve koful oluşumu gözlenmez.
5- Hangi canlıların hücrelerinde hücre duvarı vardır? Yapılarında neler bulunabilir?
Cevap: Bakterilerde hücre duvarı vardır ve peptidoglikan yapılıdır. Mantarlarda hücre duvarı vardır ve kitin yapılıdır. Alglerde ve bitkilerde hücre duvarı vardır ve selüloz yapılıdır.
6- Kaç çeşit koful vardır? Görevleri nelerdir?
Cevap: Besin kofulu, endositozla oluşan içinde polimer besin maddelerin bulunduğu kofuldur. Besin kofulları lizozomla birleştiği zaman sindirim kofulu oluşur. Tatlı suda yaşayan tek hücreli canlılarda fazla suyu atmaya yardımcı kontraktil koful bulunur. Sindirim kofulu besin kofulu ile lizo- zomun birleşmesi sonucu oluşur. İçinde atık maddelerin bulunduğu kofullara boşaltım kofulu denir. Golgi aygıtından oluşan salgı kofulları da vardır. Bitki hücrelerindeki küçük kofulların bir araya gelmesiyle merkezi koful oluşur. İçinde zehirli maddeler, atıklar ve boya maddelerinin bulunduğu kofullara depo kofulu denir.
7- Mitokondri ile kloroplast arasındaki ortak özellikler nelerdir?
Cevap: Her ikisi de çift katlı zarla çevrilidir. DNA, ribozom, RNA gibi moleküller her ikisinde de yer alır. Her ikisi de protein sentezi yaparak kendi enzimlerini üretebilir ve DNA’larını eşleyerek sayılarını arttırılabilir. Ayrıca her ikisinde de enerji dönüşümleri gerçekleşir.
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri, verilen kelimelerden uygun olanlarıyla tamamlayınız.
Cevap: hücre – prokaryot – protein – enerji -izotonik – stoma- kontraktil koful – matriks – fotosentez – kromatit – por – otoliz – ökaryot
1- Hücre teorisine göre canlının yapısal ve işlevsel birimine hücre denir.
2- Arkeler prokaryot hücre tipindedir.
3- Hücre zarının yapısında en çok bulunan organik bileşik protein molekülüdür.
4- Pasif taşıma sırasında enerji harcanmaz.
5- Hücre içi ile hücre dışındaki çözünen madde yoğunluğu eşit ortamlara izotonik ortam denir.
6- Bitkilerde turgor basıncı sayesinde stoma hücreleri açılır ve gaz alışverişi sağlanır.
7- Amip fazla suyu kontraktil koful yardımıyla dışarı atar.
8- Mitokondrinin DNA’sı matriks bölümünde bulunur.
9- Kloroplastlarda fotosentez gerçekleşir.
10-Bir kromozom iki kromatit içerir.
11- Çekirdek zarı üzerinde por denilen geçitler bulunur.
12- Lizozom enzimlerinin serbest kalması sonucu hücrenin kendini sindirmesi otoliz olayına denir.
13- Tüm ökaryot hücre tipindeki canlıların hücrelerinde zarlı organeller bulunur.
C. Doğru-yanlış sorularını cevaplayalım.
(D) 1- Çekirdekçikte bulunan DNA tarafından rRNA sentezlenir.
(D) 2- Bitkiler yaşlandıkça kofulları büyür.
(Y) 3- Aktif taşıma ile hücre içine alınan glikojen molekülü hücre içinde sindirilebilir.
(D) 4- Ribozom ve sentrozom zarsız organellerdendir.
(D) 5- Kloroplastın stromasında klorofil molekülleri bulunur.