4. ÜNİTE, 3. BÖLÜM SÜREÇ DEĞERLENDİRME
1. Dietil eter, etil alkol ve suyun normal kaynama noktaları sırası ile 34,6 °C, 78 °C ve 100 °C’tur. Bu sıvıların moleküller arası çekim kuvvetlerini ve 25 °C sıcaklıktaki buhar basınçlarını karşılaştırınız.
Bu sıvıların molekülleri arasındaki çekim kuvvetlerini kaynama noktaları ile doğru orantılı kabul ederek karşılaştırabiliriz. Buna göre sıralama:
Dietil eter < etil alkol < su
şeklinde yapılır.
25 °C sıcaklıktaki buhar basınçları ise kaynama noktası sıcaklıkları ile ters orantılı olacaktır, çünkü kaynama noktası düşük olan 25 °C sıcaklıkta daha az moleküller arası bağa sahip. Bunun için yapacağımız sıralama diğerinin tam tersi.
Dietil eter > etil alkol > su
2. Gerçek sıcaklık ve hissedilen sıcaklık nedir? Gerçek sıcaklığın farklı değerlerde hissedilmesine hangi faktörler etki eder?
Gerçek sıcaklık, bir maddenin sahip olduğu sıcaklık değeridir. Hissedilen sıcaklık ise, o maddeye dokunulduğunda veya o maddeyle bir şekilde etkileşime geçildiğinde hissettiğimiz sıcaklık değeridir.
Etki eden faktörler;
Ortamdaki nem - kuruluk değeri
Hisseden varlığın sensörü
3. Viskozite nedir? İki farklı sıvının aynı sıcaklıkta viskozitelerinin farklı olmalarının sebebi ne olabilir?
Sıvıların akışkanlığa karşı gösterdikleri dirençtir. ? İki farklı sıvının aynı sıcaklıkta viskozitelerinin farklı olmalarının sebebi sıvının yoğunluğundan, sıvıyı oluşturan tanecikler arasında çekim kuvvetinin fazla olmasından kaynaklanır.
4. 1 atmosfer dış basınçta bir sıvının kaynama noktası 86 °C olarak bulunmuştur. Bu sıvı, dış basıncın daha düşük olduğu, yükseltisi fazla olan bir ortama götürülüyor. Kaynama noktası nasıl değişir? Açıklayınız.
Kaynama noktası, sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Her sıvının, aynı şartlar altında kaynama noktası birbirinden farklıdır. Basınç, kaynama noktasının değişmesine neden olan bir faktördür.
Şöyle düşünelim, taneciklerin birbirlerine tutunmalarını sağlayan çekim kuvvetleri vardır. Bu kuvvetler ne kadar çok ve büyükse, kaynama noktası, yani bu taneciklerin birbirinden ayrılmasını sağlayacak ortalama enerji miktarı o denli büyüktür. Basınç, bu taneciklerin birbirlerine tutunmasını kolaylaştıracak, birbirlerinden ayrılmasını zorlaştıracak bir etmendir. Bu yüzden yüksek basınçta sıvıların kaynama noktaları artar.
Soruda, 1 atmosfer dış basınçta, yani deniz seviyesinde (Deniz seviyesinde dış basınç 760 mmHg değerindedir ve bu değer 1 atm olarak kabul edilir.) olan bir sıvının kaynama noktası 86 °C olarak ölçülmüştür. Bu sıvının kaynama noktasının, dış basıncın daha düşük olduğu, yani rakımı (yükseltisi) fazla olan bir yerde nasıl değişeceği merak ediliyor. Dolayısıyla cevap, kaynama noktasının düşeceği şeklinde olmalıdır. Örneğin bu değer 75 °C gibi bir değer olabilir.
5. Aşağıdaki cümlelerin sonundaki kutucuklara ifade doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
(D) a. Sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri arttıkça sıvının viskozitesi de artar. // "Sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri arttıkça sıvının viskozitesi de artar." önermesi, doğru bir önermedir.
(D) b. Sıvılarda sıcaklık arttıkça moleküller arası çekim kuvvetleri ve viskozite azalır.// "Sıvılarda sıcaklık arttıkça moleküller arası çekim kuvvetleri ve viskozite azalır." önermesi doğru bir önermedir.
(Y) c. Ağzı açık bir kaptaki sıvı sabit sıcaklıkta denge buhar basıncına ulaşabilir. // "Ağzı açık bir kaptaki sıvı sabit sıcaklıkta denge buhar basıncına ulaşabilir." önermesi yanlış bir önermedir.
(Y) ç. Sıvı taneciklerinin buhar hâline geçmesi olayına yoğuşma denir. // "Sıvı taneciklerinin buhar hâline geçmesi olayına yoğuşma denir." önermesi yanlış bir önermedir.
(D) d. Bir sıvının sıcaklığı arttıkça denge buhar basıncı da artar. // "Bir sıvının sıcaklığı arttıkça denge buhar basıncı da artar." önermesi doğru bir önermedir.
6. Aşağıda verilen cümlelerdeki noktalı yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
a. Kapalı bir kapta sabit sıcaklıkta sıvı-buhar dengesi oluştuğu andaki buhar basıncına denge buhar basıncı denir.
b. Normal kaynama noktası 1 atm (760 mmHg) dış basınçtaki kaynama noktasıdır.
c. Bir sıvının denge buhar basıncının dış basınca eşit olduğu andaki sıcaklığına kaynama sıcaklığı denir.
ç. Kaynamadan buharlaşan bir sıvıda, sıvının denge buhar basıncı dış basınca eşit değildir.
d. Sabit bir sıcaklıkta havadaki mutlak nemin, aynı sıcaklıkta havanın taşıyabileceği maksimum nem
oranına bağıl nem denir.
7. Kapalı bir kapta bulunan suyun sıcaklığı 20°C’tan 40 °C’a çıkarılıyor.
Buna göre;
I. Suyun kaynama sıcaklığı artar.
II. Suyun denge buhar basıncı artar.
III. Kaptaki su molekülleri sayısı azalır.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Yargıları inceleyelim;
I. Suyun kaynama sıcaklığı artar.
Kapalı kaplardaki atmosfer basıncı sabittir. Fakat 20°C’tan 40 °C’a çıkarılan sıcaklık dolayısıyla su buharlaştıkça kap içerisindeki buhar basıncı artacaktır. Kaynama noktası da bu basınca bağlı olarak değişecektir. Bu basınç arttıkça suyun kaynama noktası da yükselecektir. Ve su hiç kaynamadan, kabın dayanabildiği noktaya kadar buharlaşacak, daha sonra kap patlayacaktır.II. Suyun denge buhar basıncı artar.
Suyun denge buhar basıncının dış basınca eşit olduğu duruma kaynama noktası denir. Suyun kaynama noktasının giderek artacağını düşünürsek suyun denge buhar basıncı da artacaktır.III. Kaptaki su molekülleri sayısı azalır.
Kaptaki su moleküllerinin sayısı değişmez. Buharlaşan sıvı da yine kap içerisinde kalacağından dolayı azalma olmayacaktır.Dolayısıyla cevap I ve II olmalıdır. Bu cevap B seçeneğinde mevcuttur. Cevabımız B seçeneğidir.
8. Marmaris’te rüzgârsız bir günde termometrelerin gösterdiği sıcaklık 40 °C’tur.
Buna göre;
I. Hissedilen sıcaklık 40 °C’tan büyüktür.
II. Bağıl nem oranı yüksektir.
III. Gerçek sıcaklık değeri 40 °C’tur.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Sıvılar, her sıcaklıkta buharlaşırlar. Buharlaşma hızları farklılık gösterse de bu durum her sıvı için geçerlidir. Mesela bir bardak kolonya ile aynı miktardaki bir bardak suyu 24 saatliğine açık havada bıraktığımızda, kolonyanın buharlaşma miktarının suya göre daha fazla olduğunu görürüz.
40 °C sıcaklığındaki bir ortamda, özellikle Marmaris gibi denize kıyısı olan yerlerde deniz suyu dolayısıyla nem oranı yüksektir.
Yargıları inceleyelim;
I. Hissedilen sıcaklık 40 °C’tan büyüktür.
Nem, sıcak havalarda hissedilen sıcaklığı gerçekte olduğundan daha yüksek hissedilmesine sebep olan bir etkendir. Dolayısıyla bu önerme doğrudur.
II. Bağıl nem oranı yüksektir.
Bağıl nem, mutlak nemin maksimum neme oranıdır. Mutlak nemin 40 °C sıcaklıkta Marmaris gibi denize kıyısı olan bir yerde yüksek olduğunu söylemiştik. Dolayısıyla bu önerme de doğrudur.
III. Gerçek sıcaklık değeri 40 °C’tur.
Termometrenin ölçtüğü sıcaklık değeri gerçek sıcaklık değeridir. Soruda termometrenin 40 °C yi gösterdiği söylenmiştir. Dolayısıyla bu önerme de doğrudur.
Yani cevabın I, II ve III olması gerekmektedir. Bu cevap E seçeneğinde mevcuttur. Cevabımız E seçeneğidir.
9. Ağzı açık bir kapta bulunan saf su belirli bir ortamda bir ısıtıcı kaynağı ile sürekli ısıtılıyor.
Buna göre;
I. Sıcaklığı ve denge buhar basıncı artar.
II. Kaynama başladıktan sonra sıcaklık sabit kalır.
III. Kaynama süresince denge buhar basıncı ve atmosfer basıncı artar.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Yargıları inceleyelim;
I. Sıcaklığı ve denge buhar basıncı artar.
Ağzı açık kapta sürekli ısıtılan suyun sıcaklığı sürekli artar. Ancak denge buhar basıncı değişmez. Denge buhar basıncı atmosfer basıncına ulaştığı anda su kaynamaya başlar.II. Kaynama başladıktan sonra sıcaklık sabit kalır.
Kaynama başladıktan sonra su tamamen buhar olana kadar sıcaklık sabit kalır. Bu değişmez bir fizik kuralıdır.III. Kaynama süresince denge buhar basıncı ve atmosfer basıncı artar
Kaynama süresince denge buhar basıncı ve atmosfer basıncı birbirine eşittir ve değişmez.Dolayısıyla cevap I ve II olmalıdır. Bu cevap B seçeneğinde mevcuttur. Cevabımız B seçeneğidir.
10. Sıvılarda viskozite ile ilgili;
I. 50 °C sıcaklığından 25 °C sıcaklığına getirilen bir sıvının viskozitesi azalır.
II. Viskozitesi büyük sıvıların molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri fazladır.
III. Akıcılığı yüksek olan sıvıların viskozitesi düşüktür.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Yargıları inceleyelim;
I. 50 °C sıcaklığından 25 °C sıcaklığına getirilen bir sıvının viskozitesi azalır.
Sıcaklığı azaltılan bir sıvı enerji vererek hacmi küçülür. Atomlar birbirine yaklaşır ve çekim gücü artar. Dolayısıyla viskozitesi de artar. Yargı yanlıştır.
II. Viskozitesi büyük sıvıların molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri fazladır.Viskozite fazlaysa atomlar çekim kuvvetleri fazladır, düşük viskozite de düşük çekim kuvveti demektir. Yani bu yargı doğrudur.
III. Akıcılığı yüksek olan sıvıların viskozitesi düşüktür.Akıcılıkla viskozite zıt anlamlı kavramlardır. Bu yargı da doğrudur.
Yani cevap II ve III olmalıdır. Bu cevap D seçeneğinde mevcuttur. Dolayısıyla cevabımız D) II ve III seçeneğidir.