1. Kurban adlı metinden alınan aşağıdaki cümlelerde geçen zarfları bulunuz, bulduğunuz zarfların çeşitlerini tablodaki ilgili yerlere yazınız.
| Cümleler | Durum Zarfı | Zaman Zarfı | Yön Zarfı | Miktar Zarfı | Soru Zarfı |
| Yasası böyle kurulmuş erkeklerce. | ✔ | ||||
| Sen işte o zaman gör koçu. | ✔ | ||||
| Çabuk olalım. | ✔ | ||||
| Yok ağabey, ayağını öpeyim, girme içeri. | ✔ | ||||
| Zehra geç kalmadı. | ✔ | ||||
| Nice çoğaltsanız örneği, boş. | ✔ | ||||
| Bugün bir şeyler olacak öyleyse. | ✔ | ||||
| Ne çabuk döndünüz? | ✔ | ||||
| Şimdilik hoşça kal Zehra. | ✔ | ||||
| İyi demişsin. | ✔ |
2. Aşağıdaki tabloda verilen cümlelerde yer alan noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarım karşılarına yazınız.
KÖYLÜLER: Hayda!
- Noktalama İşareti: Ünlem
- Cümledeki Kullanım Amacı: Şaşırma anlamı katmıştır.
AHMET – 0 ne demek ana?
- Noktalama İşareti: Soru işareti
- Cümledeki Kullanım Amacı: Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur.
II. MAHMUT – (Amber Ağa’ya) Ağa!
- Noktalama İşareti: Kesme işareti
- Cümledeki Kullanım Amacı: Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme eklerini ayırma.
Heeey!.. Zafer bizimdir…
- Noktalama İşareti: Ünlem, Üç nokta.
- Cümledeki Kullanım Amacı: Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur. Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun ha-yal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur.
NATALYA: Bana evlenme teklifi ha?
- Noktalama İşareti: Soru işareti
- Cümledeki Kullanım Amacı: Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur.
3. Aşağıdaki metinde yer alan noktalama işareti yanlışlıklarını bulunuz ve bulduğunuz yanlışlıkların doğru biçimini altındaki boşluğa yazınız.
NATALYA: Oh, demek yalnız siz varsınız. Oysa babacığım, içeri git, bir tüccar gelmiş, cicilerini gösterecek” dedi. Neyse. Nasılsınız İvan Vasilyeviç?”
– Oh, demek yalnız siz varsınız! Oysa babacığım “İçeri git, bir tüccar gelecek, cicilerini gösterecek.” dedi. Neyse… Nasılsınız İvan Vasilyeviç?
4. Aşağıdaki metinde yer alan yazım yanlışlarım bulunuz ve bu yanlışların nedenlerini altındaki boşluğa yazınız.
AHMET AGA – İltifatı şahaneniz soyunu, sopunu ihya edebilir.
II. MAHMUT-Edemez.
AHMET AGA – Rüyasında göremiyeceği bir hilatle şereflendirebilirsiniz.
-“İltifatı şahaneniz” ifadesi her ne kadar TDK Sözlük’te yer almasa da Arapça-Farsça tamlama şeklindeki ifadeler bitişik yazılır kuralından hareketle bu ifadenin “iltifatışahaneniz” şeklinde yazılması daha uygundur.
– “-ecek” ekinin daraltıcı bir etkisi olmadığı için “göremiyeceği” sözcüğünün “göremeyeceği” şeklinde yazılması gerekmektedir.
Etkinlik
Oluşturduğunuz gruplarla yukarıda yazım aşamaları verilen 3-5 dakikada oynanabilecek kısa oyun yazınız.
Etkinlik için Oluşturulan Kısa Oyun:
“Yeni Başlangıçlar“
1. Hazırlık:
Konu: Üniversiteyi yeni kazanan üç arkadaşın ilk gün heyecanı ve korkuları.
Tema: Değişim ve yeni başlangıçların getirdiği heyecan ve korku.
Kişiler:
- Ali: 20 yaşında, sakin ve mantıklı bir genç.
- Ayşe: 19 yaşında, enerjik ve pozitif bir kız.
- Emre: 21 yaşında, endişeli ve tedirgin bir genç.
2. Planlama:
- Sahneler: Üniversitenin bahçesi, kafeterya, sınıf.
- Dramatik Örgü: Ali, Ayşe ve Emre’nin ilk gün heyecanı, kafeteryada yaşadıkları komik anlar ve sınıfta yaşadıkları tedirginlik.
3. Taslak Metin Oluşturma:
Sahne 1: Üniversitenin Bahçesi
- Dekor: Ağaçlar, banklar, öğrenci grupları.
- Kostüm: Gençlerin günlük giysileri.
Ali: (heyecanla) İşte buradayız! Yeni hayatımıza hoş geldik!
Ayşe: Vay canına, gerçekten büyük bir kampüs. (gözleri parlayarak) Bu benim hayalimdi!
Emre: (endişeli) Ya arkadaşlar, ya sınıfta kimseyi tanımazsak?
Sahne 2: Kafeterya
- Dekor: Masa ve sandalyeler, öğrenciler.
- Kostüm: Gençlerin günlük giysileri.
Ayşe: (enerjik) Acıktım, hadi bir şeyler yiyelim!
Ali: (gülerek) İlk gününden böyle enerjiksin, dönem sonu nasıl olacaksın acaba?
Emre: (endişeli) Ya yanlış bölümü seçtiysek?
Sahne 3: Sınıf
- Dekor: Tahta, sıralar, öğrenciler.
- Kostüm: Gençlerin günlük giysileri.
Ali: (sakin) Her şey yolunda olacak Emre, endişelenme.
Ayşe: (pozitif) Zaten hemen arkadaş ediniriz, merak etme.
Emre: (tedirgin) Umarım öyle olur.
4. Taslak Metni Geliştirme ve Düzeltme:
- Metnin Tutarlılığını Değerlendirme: Oyunun akışı ve dramatik örgüsü kontrol edilir.
- Yazım ve Noktalama Hatalarını Düzeltme: Oyun metni yazım ve noktalama hatalarından arındırılır.
5. Yazılan Metni Paylaşma:
Oyun, sınıf ortamında diğer gruplarla paylaşılır. Umarım beğenirsiniz!
A. Sözlü İletişim Tür ve Tekniklerini Tanıma
Kısa Oyun Sahneleme
Oyuncuların belirlenmesi: Oyunda canlandırılacak ya da gösterilecek kişilerin hangi oyuncular tarafından oynanacağının belirlenmesi rol dağılımıdır. Oyunda görev almak isteyen kişiler bir araya gelir. Bu kişilerden bazıları oyuncu olarak bazıları da teknik eleman olarak görev atacaktır. Rol dağılımı öncesi oyun metni okunur. Rol dağılımında metindeki karakterlere uygun kişilerin seçilmesine özen gösterilir.
Sahne ve dekorun düzenlenmesi: Sınıfta sergilenecek oyun için yerden yüksek sahne oluşturmak mümkün değildir. Sınıfta oluşturulabilecek sahne tahta ile sıralar arasında kalan boş alandır.
Oyunun dekor ve aksesuarlarla desteklenmesi dramatik örgünün kavranmasını kolaylaştırır. Sınıf ortamında birkaç sandalye ve masa dekor olarak kullanılabilir.
Ön çalışmalar: Oyunun sahnelenmesinden önce metnin yüksek sesle okunması, rollerin ezberlenmesi, jest ve mimiklerin role uygun yapılması, ses tonunun ayarlanması başlıca çalışmalardır.
Oyunu sahneleyecek ekipte görev alanlar ekiple birlikte çalışmadan önce oyun metnini bir kez okumalıdır. Oyun metni oyunda görev alan kişi sayısı kadar çoğaltılmalı ve ekipte görev alanlara dağıtılmalıdır. Oyun metni oyunda görev alan kişilerce masa başında üç kez okunmalıdır. Bu okumalar metni tanımak, anlamak ve çözümlemek için gereklidir.
Oyuncular oyun metniyle sahneye çıkarlar, okuyarak oynama birkaç kez tekrar edilir. Oyuncular sahneyi kullanma ve role uygun hareket etmeyi öğrenirler. Yönetmen oyundaki eksiklikleri fark eder, oyunculara rollerini daha iyi oynama konusunda yardımcı olur, yönlendirmelerde bulunur. Zamanla oyuncuların metne bağlılığı azalır. Suflör oyunculara rollerini hatırlatır.
Sahne çalışmaları dekor, kostüm, müzik, makyaj gibi oyunu sahnelemeye yardımcı unsurlarla desteklenir. Provaların dekor ve kostüm gibi tamamlayıcı öğelerle desteklenmesi oyuncuları güdüler.
Provalarda oyundaki aksaklıklar ortaya çıkar. Aksaklıkların görülmesi için provalar görüntülü olarak kaydedilip oyunculara izletilebilir.
Etkinlik
a. Bir kısa oyun yazarak yukarıda açıklanan aşamalara göre sahneleyiniz.
Oyun Adı: “Café Mysterio”
Oyuncular:
- Lara: 25 yaşında, genç bir gazeteci.
- Mehmet: 30 yaşında, gizemli bir adam.
- Deniz: 28 yaşında, kafeterya çalışanı.
Oyun Metni:
Sahne 1: Café Mysterio’nun içi.
Dekor: Klasik bir kafe dekorasyonu; masalar, sandalyeler, tezgah ve birkaç tablo.
Lara: (Bir masa etrafında dergisini okuyarak) “Bu kafe hakkında yazı yazmalıyım. Ancak ilginç bir hikaye bulmam lazım.” Deniz: (Lara’nın yanına yaklaşarak) “Bir şey içmek ister misiniz?” Lara: “Evet, bir latte alabilir miyim?” Mehmet: (İçeri girerek) “Bir siyah kahve lütfen.”
Sahne 2: Lara’nın masasında.
Lara: (Merakla) “Bu adamın hikayesi ne acaba? İlginç bir şeyler olmalı.” Mehmet: (Fark ederek) “Benimle mi konuşuyorsunuz?” Lara: “Özür dilerim, sizi rahatsız etmek istemedim. Sadece gazeteci olduğumu ve ilginç hikayeler aradığımı belirtmek istedim.”
Sahne 3: Café Mysterio’nun köşesi.
Mehmet: “Bir hikayem var ama bunu herkese anlatmam.” Lara: “Merak ettim. Anlatır mısınız?” Mehmet: “Belki… Ama karşılığında bir şey istiyorum.”
Oyunun Sahnelenmesi:
Oyuncuların Belirlenmesi: Lara, Mehmet ve Deniz rolleri için sınıf içerisinden üç öğrenci seçilir.
Sahne ve Dekorun Düzenlenmesi: Sınıfın bir köşesi kafe olarak düzenlenir. Masalar, sandalyeler ve bir tezgah yerleştirilir.
Ön Çalışmalar: Oyuncular, oyun metnini bir araya gelerek okurlar. Metindeki jest, mimik ve tonlamalar üzerinde çalışılır. Oyuncular, rollerini ezberler.
Provalar: Oyun metniyle sahneye çıkılır ve sahne çalışmaları yapılır. Oyuncuların sahnedeki pozisyonları, hareketleri ve konuşmaları üzerinde çalışılır. Suflör, oyuncuların repliklerini unutmamaları için yardımcı olur.
b. Sahnelenen oyunu eleştirel bakış açısıyla değerlendiriniz.
Cevap: Oyun, genel olarak başarılı bir şekilde sahnelendi. Oyuncuların rollerini iyi ezberlemesi ve sahnedeki hareketleri, oyunun akışını doğal kıldı. Özellikle Mehmet karakterini canlandıran oyuncunun gizemli tavrı, oyunun temelini oluşturdu. Ancak, Lara’nın bazı repliklerinde tonlama hatası yapıldı ve bu bazen anlam kaymalarına neden oldu. Dekor ve aksesuarların kullanımı başarılıydı; ancak kafe atmosferini daha iyi yansıtmak için daha fazla detay eklenmesi faydalı olabilirdi. Genel olarak, oyunun konsepti ve sahnelenmesi başarılıydı, ancak bazı küçük detaylarda iyileştirmeler yapılabilir.