V. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları
Fırtına azgınlığını artırdıkça artırdı. Sabaha dek yel uludu, kar oradan oraya tozup durdu. Yel tutan yerlerde saatlerce oynaşan kar tozları ancak vadinin kuytularında rahata erişiyorlar, dereleri yığın yığın dolduruyorlardı.
İlk şafakta, ilk aydınlıkta Aygır, yılkılıkları ovaya çekti. Topluluk karın kısmen az olduğu yamaçtan aşağı kayıyordu. Aygır önde idi. Birden duruverdi. Yanına yaklaşan atlar da duruverdiler. Biraz ötelerindeki leşi gördüler. Çılkır’ın leşiydi bu… Rahatça korkusuzca uyuyor gibiydi. Ayaz, bacaklarını, boynunu germişti. Karda benek benek kan izleri görünüyordu. Aygır acı, ağlamaklı bir kişneme bıraktı. Ön sağ ayağı ile hırsla eşindi. Sonra durgunlaştı, başı önüne düştü. Ağlıyordu. Diğer atlar şaşkınlıkları geçince pörsüyüverdiler. Hepsi birden saygı duruşuna geçmişlerdi sanki…
Şımarık yel ve acı soğuk Demirkır’a “yürü” dedi. Matemli topluluk aygırın peşinden düzlüğe indi. Irmağa geldiler, sularını içtiler. Yeniden ovaya döndüler. Birbirlerine bir boyun aralıkla dolaşıp durdular.
1-8. soruları yukarıdaki metne göre cevaplayınız.
1. Parçaya göre aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
a) Parçanın anlatımında hâkim açısı kullanılmıştır.
b) Parçada anlatım biçimlerinden öyküleme ve betimleme kullanılmıştır.
c) Romanın anlatıcısı üçüncü kişidir.
2. Parçanın temasını belirleyiniz.
Cevap: Parçanın teması acımasız doğa koşullarıdır.
Kitabın tüm cevapları burada...
3. Parçada olayın geçtiği yer hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Parçada olayın geçtiği yer, zorlu kış koşullarının hüküm sürdüğü bir doğa parçasıdır.
4. Parçada kahramanların özellikleri hakkında neler söylenebilir?
Cevap: Aygır, diğer atlara liderlik yapan bir konumdadır. Diğer atın ölümü onu çok üzmüştür. Diğer atlar ise Demirkır’a uyan bir topluluğu oluşturmaktadır.
5. Romanının konusuna göre türü ne olabilir?
Cevap: Roman, konusuna göre bir köy romanıdır.
6. Parçada olayın geçtiği zaman dilimi hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Parçada olaylar kış mevsiminde geçmektedir. “Sabaha dek, ilk şafakta” gibi zaman bildiren ifadeler yer almaktadır.
7. Romanın kahramanları atlardır. Yazarın kahramanlarını hayvanlar arasından seçmesini değerlendiriniz.
Cevap: Yazar, aslında insanların zorlu tabiat koşullarına karşı verdiği mücadeleyi sembolik (alegorik) bir tarzda atlar üzerinden vererek eserini daha ilgi çekici bir hale getirmek istemiştir.
8. Parçada zamirleri bulup işlevini belirleyiniz.
Parçadaki zamirler şunlardır:
- Oradan oraya: İşaret zamiri
- Çılkır’ın leşiydi bu: İşaret zamiri
- Hepsi: Belgisiz zamir
- Birbirlerine: Belgisiz zamir
9. Roman ve hikâye türünün karşılaştırılması ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlış vardır?
A) Hikâyede olay, romanda olaylar zinciri vardır.
B) Kişi, yer ve zaman öğeleri her iki türde de ortaktır.
C) Hikâyede kişi sayısı az, romanda fazladır.
D) Romanda ayrıntılara çokça yer verilir, hikâyede ayrıntıya girilmez.
E) Hikâyedeki olaylar gerçek, romandakiler kurmacadır.
Cevap: E
10. Bizi bu kara vagonlar almış götürüyordu beyim. Hangi dağa, hangi çöle varacağımızı bilmeden gidiyorduk. Sonra Cizre, Musul, Tikrit, Samarra, Bağdat, Kut’ül Amare… Biz bir ateşe girip çıktık, diyeceğim o. Hani Hazreti İbrahim’in girdiği Nemrut ateşi aklıma gelir. Nemrut’un ateşiydi o, başka ne olabilir?
Sevinç Çokum, Ağustos Başağı
Bu parçada aşağıdaki zamir türlerinden hangisi yoktur?
A) Kişi zamiri B) İlgi zamiri C) İşaret zamiri D) Soru zamiri E) İyelik zamiri
Cevap: B
11.
I. Esma bütün bunları sezinlemiş gibiydi.
II. Sıcakta ona bir söğüt altının serinliğini anımsattı.
III. Çalıştığı fabrika ona bir çift ayakkabı vermişti.
IV. Birileri bu soruna bir çözüm yolu bulmalıydı.
V. Tahammül gücü gittikçe azalıyordu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde belgisiz zamir vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V.
Cevap: D
12. Yusuf, Bilecik’ten aldığı müşterisini Yeniköy’e bırakıp tekrar yola koyuldu ( ) Güneş çekilmeğe başlamıştı ( ) Kıraç ( ) sapsarı toprak ( ) Tozlu üzüm bağları ( ) Nihayet tepeler… Sarı, boz renkler kayboldu.
Bu parçada yay ayraçlarla belirtilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri sırasıyla getirilmelidir?
A) (.)(.)(,)(…)(…) ) (!)(,)(.) (…) (…) C) (.)(.)(.)(…)(…) D) (,)(,)(!)(.) (.) E) (;)(.)(,)(.) (.)
Cevap: A
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı yapılmıştır?
A) Gör gözlerinle de aklın yatarsa, anlatıver millete.
B) Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır.
C) Zemin bu kadar koyu kırmızıya dönüşünce, bir an için de olsa, belirginliğini yitiriverdi sivilceleri.
D) Köyde kim çaresiz kalırsa, işi bozulursa İstanbul’un yolunu tutar.
E) Şimdi, efendiler, müsaade buyurursanız, size bir sual sorayım.
Cevap: A
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek hâlinde zamir bulunmaktadır?
A) Sesi çok açmak komşuları rahatsız etti.
B) Bu, dün geç gelen otobüs olmalı.
C) Tırnakları kırılmış, kanıyordu.
D) Sizce bu sorunu kim çözebilir?
E) Soruları düşünmeden cevaplamayınız.
Cevap: C
Ek halinde zamir içeren cümle C) Tırnakları kırılmış, kanıyordu.'dır.
Ek halinde zamir: Bir ismin veya zamirin, bir ek alarak başka bir ismin tamlayanı olmasını sağlar. Ek halinde zamirler, "-ki" eki alarak oluşturulur.
Cümledeki ek halinde zamir:
- Tırnakları: "tırnak" isminin çoğulu
- Kırılmış: "kırmak" fiilinin sıfat-fiili
- -ki: ek halinde zamir eki
Cümledeki anlam:
Tırnakları kırılmış olan kişi kanıyordu.
Diğer seçeneklerde ek halinde zamir bulunmamaktadır:
- A) "Sesi" bir isimdir, ek halinde zamir değildir.
- B) "Bu" bir işaret zamiridir, ek halinde zamir değildir.
- D) "Kim" bir soru zamiridir, ek halinde zamir değildir.
- E) "Soruları" bir isimdir, ek halinde zamir değildir.