Metni Anlama ve Çözümleme
1. Harnâme’nin temasını ve konusunu belirleyiniz.
Tema: Harnâme’nin teması kanaatkârlık, insanın elindekiyle yetinmeyi bilmesidir.
Konu: Harnâme’nin konusu ise öküzlere özenen zayıf bir eşeğin başına gelen olaylardır.
3. Harnâme’deki olay örgüsünü belirleyiniz.
- Zayıf, çelimsiz bir eşeğin otlakta gördüğü öküzlere özenmesi.
- Eşeğin bu durumu bilge eşeğe anlatması.
- Eşeğin otlakta karnını güzelce doyurması.
- Eşeğin sesini duyan sahibinin gelip eşeği cezalandırması.
- Eşeğin yaşadığı durumu bilge eşeğe “Boynuz umdum, kulaktan oldum.” diye anlatması.
4. Harnâme’meki kahramanlar hangi özelliklere sahiptir? Açıklayınız.
- Miskin eşek, zayıf, çelimsiz ve kendisinden daha iyi durumda olan öküzlere özenen, elindekiyle yetinmeyi bilmeyen bir kahramandır.
- Bilgin eşek, her varlığın özelliklerinin ve görevlerinin farklı olduğunu bilen akıllı bir kahramandır.
- Öküzler bakımlı, güçlü kahramanlardır.
- Eşeğin sahibi, yapılan bir hatayı hemen cezalandıran bir kahramandır.
5. Harnâme’deki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.
Açık ileti:
- Kurallara uymayan ve hata yapanlar cezalandırılırlar.
Örtük ileti:
- Elindekiyle yetinmeyen insanlar zamanı gelir onu da kaybedebilirler.
- Herkes haddini, sınırlarını bilmelidir.
- İnsanlar kendi elindekilerle yetinmeyi bilmelidir.
6. Masal ve fablın benzer ve farklı özelliklerini aşağıdaki tabloya yazınız.
Fabl ve masal arasındaki farklılıklar
- Masallar olağanüstü kişiler yer alırken fabllarda kahramanlar insan dışı varlıklardır.
- Masallar tekerlemeyle başlarken fabllarda bu durum söz konusu değildir.
- Fablların sonunda genelde küçük bir hayat dersi verir. Masalda ise klasik "mutlu son" vardır, iyiler her zaman kazanır. edebiyatfatihi.net
- Masallarda nasihat söz konusu değilken fabllarda nasihat,ders verme söz konusudur.
- Masallar düz yazıyken fabllar şiir veya düzyazı şeklinde olabilir
Fabl ve masal arasındaki benzerlikler
- Her ikisi de olay çevresinde gelişen edebi bir türdür.
- İkisinde de olağanüstü ve hayali mekanlar vardır.
- İkisinde de belirsiz zaman vardır.
- İkisinde de hakim anlatıcı vardır.
- İkisinde de öyküleyici ve betimleyici anlatım türleri kullanılır.