Metni Anlama ve Çözümleme
1. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerin ve kelime gruplarının anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu sözlükten kontrol ediniz.
a. Balıkçı böyle bir canavarı görünce kaçmak istemişse de uğradığı dehşetin tesiriyle olduğu yerde mıhlanıp kalmış.
Cevap: Korku.
b. Bunu yaptıktan sonra, kendisine itaat eden cinler, onun emri üstüne kabı denize fırlattılar.
Cevap: İnanmak, dediğini yapmak.
c. Lütfedin, kerem edin, bu kadar mantıksızca yemin olur mu?
Cevap: Affetmek, bağışlamak.
ç. Mührün üstüne Ulu Tanrı’nın ismi hakkedilmiştir.
Cevap: Kazınmak.
2. Balıkçının Hikâyesi adlı masalın temasını ve konusunu belirleyiniz
Tema: Hikâyenin teması ise doğruluk, cesaret ve akıllılıktır.
Konu: Bu masalın konusu, bir cin ile karşılaşan bir balıkçının hayatının tehlikeye girmesi ve akıllı davranması sonucu cinden kurtulmasıdır.
3. Balıkçının Hikâyesi adlı masaldaki temel çatışmayı belirtiniz
Cevap: Bu masaldaki temel çatışma, iyi – kötü çatışmasıdır. Balıkçı, kendi halinde iyi bir insandır; cin ise kötü bir varlıktır.
4. Balıkçının Hikâyesi adlı masalın olay örgüsünü belirleyiniz.
Balıkçının Hikâyesi adlı masalın olay örgüsünü şu şekilde yazabiliriz.
- Balıkçının ava çıkıp balık avlayamayıp Tanrı’ya dua etmesi.
- Dördüncü atışta ağlara bir kabın takılması.
- Kaptan bir cinin çıkması.
- Cinin yaşadığı olayı balıkçıya anlatması.
- Cinin balıkçıyı öldürmek istemesi.
- Balıkçının bir hile ile cini tekrar kabın içine sokması.
- Cinin balıkçıya kendisini kaptan çıkarmak için yalvarması ama balıkçının bunu kabul etmeyip cinin hak ettiği cezayı bulması.
5. Balıkçının Hikâyesi adlı metinde anlatıcı ve bakış açısının işlevini belirleyiniz.
Cevap: Bu masalda üçüncü kişili anlatım ve ilahi (hâkim, tanrısal) bakış açısı kullanılmıştır. İlahi bakış açısının kullanılması ile masal kahramanlarının iç dünyaları da okuyucuya verilmektedir.
6. Balıkçının Hikâyesindeki olağanüstülükler nelerdir?
– Balıkçının ağına takılan kaptan dev gibi bir cin çıkması.
– Cinin bir sis ve duman şeklinde görülüp daha sonra cisimleşmesi.
7. Balıkçının Hikâyesi adlı masaldaki kalıplaşmış kelime ve kelime öbeklerini bulup bunların anlatıma katkısı hakkında bilgi veriniz.
– Evvel zamanda
– Yine bir sabah
– Mıhlanıp kalmak
– Ölümlerden ölüm beğenmek
– Dehşet vermek
– Kerem etmek
– Akıl vermek
– Boyun eğmek
– İzi kalmamak
– Merhamet dilemek
* Bu kalıplaşmış ifadeler, anlatılmak istenenin daha güçlü bir şekilde ifade edilmesine yaramaktadır. Özellikle deyimler, mecaz anlama sahip oldukları için bir durumu ifade etmede daha güçlü sözler haline gelmektedir.