Etkinlik
DNA İzolasyonu
Araç ve Gereçler
● Kaynamış içme suyu ● Beherglas ● %70 izopropil alkol ● Doku örneği
● Saat ● Kürdan (ya da pipet) ● Sıvı bulaşık deterjanı ● Gıda boyası
● Mikroskop ● Dereceli silindir
İşlem Basamakları
● Doku alma işlemi: 500 mL kaynamış içme suyunun içine yaklaşık 15 g tuz ekleyiniz ve bunları iyice karıştırıp çözelti hâline getiriniz (Ya da 100 mL su içine 3 mL tuz ekleyerek de hazırlayabilirsiniz.).
Hazırladığınız çözeltinin yaklaşık 45 mL’sini temiz bir kaba ayırınız. Ayırdığınız 45 mL çözelti
ile 1 dakika boyunca gargara yapınız ve ağzınızdaki çözeltiyi boş bir kaba boşaltınız. Böylece kendinize ait doku örneği elde etmiş olursunuz.
● Elde ettiğiniz doku örneğinin içine bir damla bulaşık deterjanı ekleyip bunu yavaşça karıştırınız. (Bulaşık deterjanı hücredeki fosfolipit membranları uzaklaştırıp DNA zincirini açığa çıkartmak için gereklidir.)
● Karışıma 3 damla gıda boyası ekleyip karıştırınız. Başka bir kaba 100 mL %70’lik izopropil alkol koyunuz. Hazırladığınız boyalı çözeltinin bir miktarını, üzerinde katman oluşturacak kadar, yavaşça alkole ilave ediniz. Bu karışımı, şekil alması için iki, üç dakika olduğu gibi bırakınız. Karışımın alkole ilave edilmesi, DNA’nın sıvı karışımdan ayrılmasını sağlayacaktır. Bekleme sonrasında karışımı bir pipet ya da kürdan yardımı ile dairesel olarak hareket ettirerek DNA zincirinin çubuğa sarılmasını sağlayınız ve hafifçe çubuğu yukarı kaldırınız.
Sonuç
● Görmüş olduğunuz iplik görünümlü yapı, size ait DNA zinciridir. Elde ettiğiniz ipliği mikroskopta inceleyiniz. İnceleme sonuçlarınız üzerinde arkadaşlarınızla tartışınız.
Bu etkinlikte amaç, DNA izolasyonunu gerçekleştirerek elde edilen DNA'nın gözlemlenmesidir. İlk olarak, ağız içinden alınan doku örneği, tuzlu su çözeltisi ile gargara yaparak hazırlanır. Daha sonra, bu doku örneğine bulaşık deterjanı eklenir ve karışıma gıda boyası ilave edilir. Bu adımda, deterjan hücre zarlarını çözerek DNA'yı serbest bırakır. Son olarak, hazırlanan karışım, izopropil alkol ile karıştırılır ve bekletilir. Alkol, DNA'nın sıvı karışımdan ayrılmasını sağlar. Bu aşamadan sonra, DNA'nın çubuğa sarılması ve yukarı kaldırılması ile iplik görünümlü DNA zinciri ortaya çıkar. Elde edilen DNA ipliği daha sonra mikroskop altında incelenir. Etkinlik sonucunda, öğrenciler elde ettikleri DNA'yı gözlemleyerek hücresel düzeydeki genetik materyali inceleme fırsatı bulurlar.