8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 187 Cevabı
Yeryüzünde milyarlarca canlı ve ölü organizma vardır. Bu organizmaların yapısında hidrojen, karbon, oksijen, azot gibi elementler bulunur. Bu elementler havada ve toprakta da bulunur. Canlı vücudu, hava ve toprak arasında bu elementlerin dolanımı nasıl sağlanır?
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 188 Cevabı
Doğadaki Madde Döngüleri Nelerdir?
Tüm canlılar rahatça yaşayabilmek için bazı maddelere gereksinim duyar. Canlıların gereksinim duydukları maddelerin canlı ve cansız çevre arasındaki dolanımına madde döngüleri adı verilir. Bu bölümde su, oksijen, azot ve karbon döngüleri ele alınmaktadır.
Su Döngüsü
Sağlıklı bir yaşam için yetişkin bir insanın günde yaklaşık 1,5-2 litre su içmesi gerektiğini biliyorsunuz. Su, sadece insanlar için değil tüm canlılar için hayati bir ihtiyaçtır. Tüm canlıların suya ihtiyaç duymasına karşın, Dünya’daki içilebilir su kaynakları kısıtlıdır. Dünya’daki su miktarı su döngüsü sayesinde dengede kalabilmektedir. Aşağıdaki şemada su döngüsü yer almaktadır.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 188 Cevabı
Oksijen Döngüsü
Doğduğunuz andan itibaren soluk alıp vermektesiniz. Ders çalışırken, spor yaparken hatta uyurken bile soluk alıp verirsiniz. Soluk alma sırasında havadaki oksijen gazını (O2) kullanırsınız. Canlılığın devamı için havadaki oksijen gazının belirli bir oranda kalması gerekir. Bu durum oksijen döngüsü ile sağlanır.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 189 Cevabı
Karbon Döngüsü
Canlı vücuduna katılan elementlerden biri karbondur. Besin üretimi sırasında bitkilerin vücudunda olan karbon, besin zinciri sayesinde tüketicilerin vücuduna geçer. Karbonun canlı ve cansız çevre arasında dolanımına karbon döngüsü adı verilir. Aşağıdaki şemada karbon döngüsü ifade edilmiştir.
Azot Döngüsü
Soluduğumuz havada çeşitli gazlar bulunur. Soluk alırken kullandığımız oksijen gazı, havanın sadece %21’ine yakın bir kısmını oluşturur. Havanın yaklaşık %78’ini azot gazı (N) oluşturur. Azot, canlıların yapı taşı olarak kabul edilen proteinin yapısına katıldığı için çok önemlidir. Ancak canlılar havadaki azotu doğrudan kullanamaz. Bunun için azotun azotlu bileşiklere dönüştürülmesi gerekir. Havadaki azotun toprağa, topraktaki azotun ise havaya karışması azot döngüsü sayesinde gerçekleşir.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 190 Cevabı
Madde döngülerinin yaşam için önemini sorgulayarak arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevabı: Dünya, tüm canlıların yaşamı için gereken maddelerin ideal oranda bulunduğu bir gezegendir. Madde döngüleri ile sağlanan düzen bozulduğunda tüm canlılar zamanla bu durumdan olumsuz etkilenir. Örneğin karbon döngüsünün bozulması sonucu havadaki karbondioksit miktarı azalırsa fotosentez miktarı da azalır. Bunun sonucunda besin ve oksijen miktarının azalması tüm canlıları olumsuz etkiler. Benzer şekilde azot döngüsündeki bir aksaklık, ölü organizmaların toprağa karışmasını engelleyebilir. Bu durumda Dünya âdeta bir çöp yığınına döner. Örneklerden de anlaşılacağı gibi her bir madde döngüsü, doğrudan ya da dolaylı olarak canlı yaşamını etkilemektedir.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 191 Cevabı
Küresel Isınma
Ozon tabakasının incelme nedenlerini ve bunun canlılar üzerindeki olası etkilerini çeşitli kaynaklardan araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevabı: Ozon tabakasının incelme nedenleri şu şekildedir:- Hava kirliliklerinin oluşmasıdır.
Ozon tabakasının canlılar üzerindeki olumsuz ve muhtemel etkileri şu şekildedir:
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 192 Cevabı
Küresel iklim değişikliğinin ve buna bağlı olarak yaşanan çevre sorunlarının Dünya’nın geleceğine nasıl bir etkisi olabileceğini düşününüz. Bu konudaki görüşlerinizi şiir, resim, hikâye gibi çeşitli sanatsal yollarla ifade ediniz.
Daha ben biraz yaşayayım
Baharın modası geçti
Küresel ısınma falan görürüz
Bunun da kendine göre bir eğlencesi var
Haram kazanılan paralar
Klimaya falan gidiyor
Kara kapitalizm sahrada
Kuru otları didiyor
Vallahi bu küresel ısınma fena sayılmaz
Hayırhahları tenzih ederim ama
İnsanoğlu bildiğin öküz
Muson yağmurlarını ve Himalayaların karını
Değerlendirme hünerinde yokuz
Sevdim seni küresel ısınma daha ısın
Hiç farkı kalmasın artık
Bayramlar ile yasın
Elimden alınan sevgililerle
Bari aynı cehennemde yaşayayım.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 194 Cevabı
Ozon tabakasının seyrelmesi sorununu çözmek için öneriler üretiniz. Ürettiğiniz çözüm önerilerini sınıfınızda arkadaşlarınıza aktarınız.
Ozon tabakasının delinmesini önlemek için:
1. Fosil yakıt kullanımı azaltılmalı
2. Çevreye zarar vermeyen yakıtların tüketimi yaygınlaştırılmalı
3. Fabrika bacalarına filtre takılmalı
4. Karbon ayak izi ölçümleri yapılmalı
5. Toplu taşıma yaygınlaştırılmalı
6. Sera gazı salınımları azaltılmalı
7. Yenilenebilir kaynaklara yönelilmeli
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 195 Cevabı
Bölüm Sonu Değerlendirme
Aşağıdaki ifadeleri okuyunuz. İfadelerin doğru ya da yanlış oluşuna göre ok yönünde ilerleyerek doğru çıkışı bulunuz.
Cevabı: 14. çıkış