TÜRKÇENİN GÜZELLİĞİ
Hazırlık Çalışmaları
1. Türk Dili Yılı ile ilgili yaptığınız araştırmanın sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap:
2. “Gaye, bugünkü ve yarınki Türk’ün medeniyetini kucaklayacak en güzel ve ahenkli Türkçedir.” sözüyle Atatürk neyi vurgulamak istemiştir?
Cevap:
1. ETKİNLİK
8. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 83 Cevabı
Okuduğunuz metinde yer alan, aşağıda anlamı verilmiş gizli sözcükleri tamamlayınız.
2. ETKİNLİK
8. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 84 Cevabı
Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Bir dilin güzel olması hangi şarta bağlıdır?
Cevap: Bir dilin “güzel” olması, kelimelerinin “ince sesli”lerden teşekkül etmesi ve “ahenkli” bir söylenişe sahip olmasına bağlıdır.
2. Yazar, metnin son paragrafında Türkçeyi nasıl tanımlamıştır?
Cevap:“Asırlardan beri şairlerimiz, yazarlarımız ve milletimizin severek kullandığı bir zevk ve ahenk abidesi, muazzam ve muhteşem bir karakter ölçüsü, nezaket, kibarlık ve sezgi hazine” olarak tanımlamıştır.
3. “Vızıldamak, çağlamak, cıvıldamak” gibi dilimizin güzelliğini yansıtan başka sözcükler biliyor musunuz?
Cevap:Fıydırmak, çiğdem, uçuşmak, şırıldamak, lapa lapa…
4. “Eskişehir”e “Eskikent” demek neden doğru değildir? Açıklayınız.
Cevap:Eskişehir kelimesi dilimize yerleşmiş bir şehir ismidir. Dilimizde kalıplaşmış birleşik kelimelerin değiştirilmesi uygun değildir.
3. ETKİNLİK
Metinden hareketle Türkçenin güzelliği ve zenginliğini anlatan bir döviz (üzerine yazı yazılmış bez veya karton) hazırlayınız.
Cevap: Türkçe, Türk’ün geçmişini yansıtan bir aynadır.
4. ETKİNLİK
Aşağıda verilen bilgilerden okuduğunuz metinle ilgili olanları X ile işaretleyiniz.
Verilen düşünceler kanıtlanmıştır. (X)
Samimi bir dil kullanılmıştır. ()
Cümleler kısa ve anlaşılırdır. (X)
Cümleler uzundur. ()
Güncel bir konu anlatılmıştır. ()
Bilimsel bir konu anlatılmıştır. (X)
Olay ağırlıklıdır. ()
Düşünce ağırlıklıdır. (X)
5. ETKİNLİK
8. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 85 Cevabı
Sınıftan bir arkadaşınızı dükkân sahibi olarak belirleyiniz. “Yabancı sözcüklerden oluşan tabelaların Türkçe yazımı” konusunda dükkân sahibini ikna edici bir konuşma yapınız.
(örnektir)
Merhaba. Görüyorum ki dükkanınızın ismini “Kıyafetchi” olarak belirlemişsiniz. Bunu dikkat çekmek için yaptığınızı var sayıyorum. Fakat sırf dikkat çekmek için güzel Türkçemizi bozduğunuzun farkında mısınız?
Türkçemizde insanların dikkatini çekecek bir çok kelime zaten bulunuyor. Evet, burada amacınız müşterilerin dikkatini çekerek para kazanmak ama bir de şöyle düşünün: Eğer dilimiz bozulursa, kimsenin ne dediği anlaşılmazsa, siz müşterileriniz ile nasıl iletişim kuracaksınız? İletişim kuramadığınız için de para kazanamayacaksınız. Bu sizin zararınıza olmaz mı?
Bence dükkanın ismini ismini değiştirin. Türkçemizde bulunan güzel kelimelerden bir isim bulun. Dilimizi korumak bizim görevimiz.
6. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerde zarf tamlayıcılarının altlarını çizip bu ögeyi bulmak için yükleme hangi soruları sorduğunuzu yazınız.
İki arkadaş parkta uzun uzun konuştular.
Soru: Nasıl konuştular?
Onu görmek için beklemiştik.
Soru: Niçin beklemiştik?
Biz akşamki uçakla İzmir’e gideceğiz.
Soru: Nereye gideceğiz?
Kitap okumayı çok seviyorum.
Soru: Ne kadar seviyorum?
Az önce evden ayrıldı.
Soru: Ne zaman ayrıldı?
7. ETKİNLİK
8. Sınıf Meb Yayınları Türkçe Ders Kitabı Sayfa 86 Cevabı
Aşağıda verilen cümlelere zarf tamlayıcısı ekleyerek cümleleri tekrar yazınız.
Arkadaşım şiir ezberlemeyi seviyor.
Arkadaşım şiir ezberlemeyi çok seviyor.
Buradaki eski günlerimi hatırlarım.
Buradaki eski günlerimi her zaman hatırlarım.
Bütün çalışmalarımı incelemiş.
Bütün çalışmalarımı detaylıca incelemiş.
Çocuk çevresindekilere gülümsüyordu.
Çocuk çevresindekilere bakarak gülümsüyordu.
Sepeti çekebilirsiniz.
Sepeti yukarı çekebilirsiniz.
8. ETKİNLİK
a) “Arıyorum” şiirinde koyu yazılmış sözcüklerin yerine yanındaki kutudan bulacağınız Türkçe karşılıklarını yazınız.
ARIYORUM
(…)
Dükkânın store, bakkalının market, torbasının poşet;
Mağazanın süper, hiper, gros market;
Ucuzluğun damping olduğuna kananınız var mı?
(…)
Büyüğün mega, küçüğün mikro, sonun final;
Özlemin, hasretin nostalji olduğunu öğreneniniz var mı?
İş hanımızı plaza, bedestenimizi galleria;
Sergi yerlerimizi center room, showroom;
Büyük şehirlerimizi, megakent diye gezeniniz var mı?
(…)
İki katlı evinizi dubleks, üç katlı komşu evini tripleks,
Köşklerimizi villa, eşiğimizi antre;
Bahçe çiçeklerini flora diye koklayanınız var mı?
Sevimlinin sempatik, sevimsizin antipatik;
(…)
Mesireyi, kır gezintisini picnic;
Bilgisayarı computer, hava yastığını air-bag;
Pekâlâ’yı, olur’u okey diye söyleyeniniz var mı?
Çarpıcı, önemli haberler flash haber;
Yaşa, var ol sevinçleri oley oley;
Yıldızları star diye seyredeniniz var mı?
(…)
Yusuf YANÇ
b. Deyimler ve atasözleri dilimizin zenginliğidir. Bununla ilgili düşüncelerinizi aşağıdaki karikatürün konuşma balonlarına yazınız.
Bu etkinliği siz yapabilirsiniz.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Reşat Nuri Güntekin ve “Çalıkuşu” romanı hakkında bilgi edininiz.