ÜNİTE KAVRAMLARI
Aşağıda verilen kelime ve kelime gruplarının sözlük anlamını ilgili bölümlere yazınız.
Cephe : Üzerinde savaşın sürmekte olduğu bölge.
Otorite : Herhangi bir konuda bir şeyin yeterliliğine herkesi inandırarak kendine sağladığı itaat güven.
Tekalif-i Milliye : Kurtuluş savaşı sırasında ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için çıkarılmış kanun.
Baş kumandan : Savaşta bir askeri gücün en büyük komutanı.
Ateşkes: Savaştan çarpışan iki düşmanın karşılıklı anlaşarak savaşı durdurması.
Taarruz: Savaşta hücum etmek karşı saldırıya geçmek.
Gazi: Savaşta yaralanan insanlara verilen ad.
Savunma: Saldırıya karşı koyma.
Mareşal: Askerlikte en yüksek aşama, rütbe.
Milli Marş: Bir ülkenin bağımsızlığının ve gücünün simgesi olan hükümet tarafından onaylanmış sözlü müzik parçası.
Hazırlık Çalışmaları
Soru:1. Millî Mücadele’deki yaşanmış hikâyeleri araştırarak sınıfta paylaşınız.
Ben babamla ölmeye gidiyorum, siz nereye gidiyorsunuz?
İstiklal Savaşı başladığında Alay Komutanı Albay Halit`e, Yunan askerleriyle en çetin çarpışmaların yaşandığı Gediz hattını müdafaa görevi verilir. Minik Nezahet, yanı başında süngü süngüye çarpışan Mehmetçik`in şehit oluşunu görecek kadar savaşın içindedir artık. Gediz Cephesi Yunanlılara karşı ilk yenilginin alındığı cephelerden biridir. Ancak Türk askeri düşmanın lojistiğini kesmek için verdiği mücadeleyi sonuna kadar sürdürür. Zor anlar yaşanır. Tarihe kaybedilen muharebe olarak geçen Gediz Cephesi`nde sadece bir alay başarılı olmuştur. O da Hafız Halit Bey`in kumandasındaki 70. Alay`dır. Küçük Nezahet`i onbaşı yapacak, daha sonra onu Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsülerindeki tartışmalara taşıyacak en önemli olaylardan biri de bu sırada vuku bulur.
Türk askeri Yunan saldırıları karşısında zor anlar yaşamaktadır. O sırada cepheden kaçmayı düşünenler bile olur. Yaklaşık 600 kişilik alayı ile en zor sınavı veren Hafız Halit, umutların tükendiği noktada atıyla askerlerin önünü kesen küçük kızı Nezahet`i bulur. Minik, ama vatan sevgisiyle dolu yürek cephe gerisine kaçmaya çalışan askerlerin karşısına duvar gibi dikilir ve ağzından şu sözler dökülür: `Ben babamın yanına ölmeye gidiyorum, siz nereye gidiyorsunuz?`
Babasına destek olmak isteyen bir çocuğun çırpınışlarının ötesindedir gayreti. Atın üstündeki küçük kız, askerlerin yüzüne tokat gibi bir gerçeği, `vatan sevgisini ve şehadeti` haykırınca hepsi geri döner. Çoğu cephede şehit düşer, ancak Gediz muharebesi kaybedilse de Yunan askerinin Anadolu`nun içlerine kolay sızması geciktirilir. Küçük Nezahet, sınavı kazanmıştır. Artık o elinde oyuncaklarıyla askerin arasında gezen bir kız çocuğu değil, 70. Alay`ın Nezahet Onbaşısıdır.
Soru:2. I. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan barış antlaşmalarından günümüzde geçerliliğini koruyan antlaşma hangisidir?
Cevap: Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra birçok alanda antlaşmalar yapılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında etkili olan bu antlaşmalar geçerlilik süresi dolmayan ve hale etkisi olan antlaşmalar olmuştur. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan ve hala geçerliliği olan antlaşmalar arasında Lozan Barış Antlaşması, Montrö Boğazlar Sözleşmesi gibi antlaşmalar bulunmaktadır.
Soru:3. “Millî seferberlik” ne demektir?
Cevap: Seferberlik, bütün kuvvetleri savaş yapmak için hazır hale getirmek, hazır tutmak ve teyakkuzda olmak anlamına gelmektedir. Milli seferberlik ise milli şuurla ile seferberlik halinde olarak düşmana haddini bildirmek demektir. Milli seferberlik, millete ait değerlerin ve araçların millete ve devlete zarar veren ve vatana kastedenlere karşı hazır halde tutulması ve teyakkuzda bulunulması anlamına gelmektedir.
Soru:4. Mustafa Kemal’e hangi olaydan sonra “gazi” unvanı verilmiştir?
Cevap: Mustafa Kemal Atatürk’e 19 Eylül 1921 yılında Sakarya Meydan Muharebesinden sonra gazilik ve mareşallik verilmiştir.
Soru:5. Millî Mücadele yıllarını konu alan romanlar hangileridir?
Kurtuluş Savaşı’nı Konu Alan 12 Roman
- Halide Edip Adıvar, Ateşten Gömlek, 1922. …
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Sodom ve Gomore, 1928. …
- Mehmet Rauf, Halas, 1929. …
- Kemal Tahir, Esir Şehrin İnsanları, 1956. …
- İlhan Tarus, Var Olmak, 1957. …
- Samim Kocagöz, Kalpaklılar, 1962. …
- Tarık Buğra, Küçük Ağa, 1963. …
- Hasan İzzettin Dinamo, Kutsal İsyan, 1968.
Soru:6. Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırlarının belirlenmesinde geçerli olan antlaşmalar hangileridir?
1-Suriye sınırı: Fransa’yla imzalanan Ankara antlaşmasıyla belirlenen sınır kabul edildi.
2-Irak sınırı: Musul üzerinde anlaşmaya varılamadı. Çözümü 9 ay içinde İngiltere ve Türkiye arasında dostça olacak
3-Batı sınırı: Mudanya Ateşkes antlaşmasıyla belirlenen şekilde kabul edildi. Bozcaada ve Gökçeada Türkiye’ye verildi. Balkan savaşları sonunda kaybedilmiş adalardan Türk sınırına yakın olanlarda asker bulundurulmayacaktır. (Midilli, Sakız, Nekarya, Sisam)