6. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME CEVAPLARI
A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.
1. Yunanistan’ın Bati Trakya’daki Türklerin mallarına el koyması üzerine Türkiye de dış politika ilkelerinden Mütekabiliyet ilkesi gereği Türkiye’deki Rumların mallarına el koydu.
2. Osmanlı Devleti’nden kalan Dış Borçlar sorunu, yeni kurulan Türkiye’nin ekonomisi üzerinde ağır bir yük olmaya 1954 yılına kadar devam etti.
3. Türkiye, İspanya’nın teklifi üzerine Milletler Cemiyeti ne üye olmuştur.
4. Misak-ı millî sınırları içinde olan Hatay Atatürk’ün gayretleri sonucu 1939 yılında Türkiye’ye katılmıştır.
5. Türkiye’nin bati sınırları 1934 yılında imzalanan Balkan Antantı ile güvenlik altına alınmıştır.
B. Aşağıdaki soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız.
Soru:1. Türk dış politikasının temel ilkeleri nelerdir?
İttifaklara önem verilmesi
Devletlerin eşitliği prensibine uyulması
Barışçıdır: Türkiye, Atatürk’ün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” ilkesi çerçevesinde, devletlerarası sorunların çözümünde eşitliğe dayanan dostluklar ve ittifaklar kurmayı amaçlar.
Bağımsızdır: Ülkemiz bağımsızlığını her şeyin üstünde tutarken, diğer devletlerin dış politikalarından ve yönetim sistemlerinden etkilenmez Siyasi ve ekonomik bağımsızlığın korunmasına önem verir.
Gerçekçidir: Dış siyasette Türkiye dünyadaki siyasi ve ekonomik gelişmeleri göz önünde bulundurarak gerçekleştirmeyi amaçladığı hedeflere yönelir.
Hukuka Bağlıdır: Devletlerarasındaki meselelerin hukuki yollardan, diplomasi yoluyla ve eşitlik ilkesi ile çözümlenmesi, Türkiye’nin benimsediği bir yoldur.
Milli Güce Dayalıdır: Türkiye, ülke menfaatlerini ve kendi halkını dikkate alan, bilim ve teknolojiyi rehber kabul eden milli bir dış politika takip eder. Milli çıkarların korunmasına önem verir
Soru:2. Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin izlediği dış politikayı nasıl etkilemiştir?
Lozan Barış Antlaşması, tarihin en önemli anlaşmalarından biridir. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Türkiye’yi yakından ilgilendiren kararlar alınmıştır. Lozan, cumhuriyetin ilanından evvel imzalanmıştır. Lozan Barış Konferansı ile dış politikanın belirlenmesi söz konusu olmuştur. Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin izlediği dış politikayı etkileyip “Yurtta sulh, cihanda sulh” politikasının belirlenmesini sağlamıştır. Lozan, Türk dış politikasının ve iç politikanın belirlenmesinde bir mihenk taşı olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yılları olan ilk yıllarda birçok inkılap yapılmıştır. Bu inkılaplar Türkiye’nin gelişmesi için çok etkili olmuştur. Lozan Barış Antlaşması da bunda etkili olmuştur.
Soru:3. Osmanlı Devleti’nden kalan dış borçlar Türkiye’yi nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
Osmanlı Devleti, dış borçlanma bakımından 1854 yılında borçlanmanın yaşanmasıyla ekonomik olarak sorunlar yaşamaya başlamıştır. Birinci Dünya Savaşı’na kadar devam eden süreçte devletin yıkılmasıyla birlikte borçların yeni kurulan devletin üzerine kalması söz konusu olmuştur. Osmanlı Devleti’nin borçları Lozan’da konu edilmiştir. İsmet İnönü, borçların ödeneceği teminatında bulunmuştur. Osmanlı Devleti’nin borçları 1954 yılında ödenmiştir. Bu durum Türkiye Cumhuriyeti’nde ekonomik kalkınma planlarının aksamasına neden olmuştur. Kalkınma ve gelişme biraz geç olarak yaşanmaya başlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı Devleti’nden kalan sorunların aşılması için mücadele etmiştir. Siyasi, sosyal, kültürel sorunların aşılması için inkılaplar yapılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren birçok devrim yapılmıştır.
Soru:4. Türkiye’nin Milletler Cemiyetine davet edilmesinde neler etkili olmuştur?
Türkiye, Musul sorununun çözümü, silahsızlanmayı desteklemesi ve izlediği barışçı politika sebebiyle İspanya ve Yunanistan’ın önerisiyle Milletler Cemiyeti’ne davet edildi.
Soru:5. Atatürk, Hatay’ın Anavatan’a katılması için neler yapmıştır?
Hatay, Misakı Milliye dahil olan bölgelerden biridir. Lozan’daki görüşmelerde Hatay’ın durumu söz konusu edilmemiştir. Hatay’ın bu durumu iç siyasetin belirlenmesinde de etkili olmuştur. Bu nedenle Mustafa Kemal, Lozan’ı delen ilk hamleyi düşünmeye başlamıştır. Mustafa Kemal, vatan toprakları için derin ve akılcı bir siyaset izlemiştir. Atatürk, Hatay’ın ana vatana katılması için mücadele etmiştir. Kriz yönetimini sağlığı pahasına sürdürmüş, Hatay’ın Suriye’de kalmasına izin vermemiştir. Bu konuda bir dayatma yapılmasına da izin vermemiştir. 23 Haziran 1939 yılında imzalanan anlaşma ile Hatay, Türkiye Cumhuriyeti’ne ilhak edilmiştir. Boğazlar sorunun da çözülmesi Lazon’ın delinebilen bir anlaşma olduğunu ortaya koymuştur.
Soru: 6. Yabancı okullar sorununu Türkiye Cumhuriyeti nasıl çözmüştür?
Yabancı okullar sorunun çözülmesinde diğer okulların uyguladığı tüzük ve yönetmeliklerin yabancı okullar için de tatbik edilmesi söz konusu olmuştur. Türk tarihi ve coğrafya derslerinin Türkçe ve Türk öğretmenler tarafından okutulmasına karar verilmiştir. Böylece yabancı diller okulu sorunu aşılarak Türkiye’nin istediği konuma getirilmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında siyasi, sosyal, kültürel ve eğitimle ilgili olarak birçok sorun yaşanmıştır. Fakat devrimler sayesinde birçok kısmı aşılmıştır.
C. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Ç. Aşağıda verilen gelişmeleri kronolojik sırayı takip ederek tarih şeridine yerleştiriniz.
5 Haziran 1926 --> Ankara Antlaşması
18 Temmuz 1932 --> Türkiye’nin Milletler Cemiyetine Üye Olması
20 Temmuz 1936 --> Balkan Antantı
30 Haziran 1939 --> Montrö Boğazlar Sözleşmesi
9 Şubat 1934 --> Sadabat Paktı
8 Temmuz 1937 --> Hatay’ın Anavatan’a Bağlanması